سرطان بیضه یکی از مشکلاتی است که بالاترین نرخ بقا را در بین انواع سرطان ها دارد. اما تاثیر آن بر باروری مردان، با توجه به روش درمان متفاوت است. در ادامه مطلب، تاثیر سرطان بیضه بر باروری مردان را توضیح خواهیم داد.
سرطان بیضه چقدر شایع است؟
سرطان بیضه در مردان می تواند در هر سنی رخ دهد. اما در مردان جوان تر با میانگین سنی ۲۸ سال، شایع تر است. خوشبختانه، این نوع سرطان نادر است و نرخ بقای آن بیش از ۹۵ درصد می باشد. بیشتر سرطان های بیضه در سنین پایین تر رخ می دهند. این بدان معنی است که درصد بالایی از مردان قبل از اینکه صاحب فرزند شوند، به سرطان بیضه مبتلا می شوند.
همچنین، متاسفانه احتمال کمی وجود دارد که مردان جوان تر بیضه های خود را معاینه کنند و یا از یک پزشک عمومی مشاوره بگیرند. این امر می تواند بر گزینه های درمانی آن ها تاثیر بگذارد. زیرا گزینه های درمانی موجود، هم به مرحله (استیج) سرطان و هم به نوع سرطان بستگی دارد.
آیا روش درمان سرطان بیضه بر باروری مردان تاثیر می گذارد؟
در رابطه با سوال آیا سرطان بیضه باعث ناباروری میشود باید گفت که روش های مختلف درمان سرطان بیضه می تواند باروری مردان را در درجات مختلف (به طور موقت یا دائم)، تحت تاثیر قرار دهد. قبل از شروع درمان، پزشک این موضوع را با شما در میان می گذارد و در صورتی که احتمال کاهش قدرت باروری وجود داشته باشد، ممکن است بتوانید قبل از شروع درمان اسپرم های خود را در بانک اسپرم نگهداری کنید.
سه نوع روش درمان اصلی عبارتند از:
- عمل جراحی
- شیمی درمانی
- رادیوتراپی یا پرتو درمانی
همانطور که قبل تر نیز اشاره کردیم، روش درمان، به مرحله و نوع سرطان بستگی دارد. سرطان بیضه می تواند انواع مختلفی داشته باشد که برخی از آنها عبارتند از:
- تومورهای سلول زایای سمینوما (GCTs)
این تومورها معمولا رشد آهسته تری دارند. اما برخی از آن ها نیز ممکن است سریع رشد کنند. تومورهای سلول زایا (GCT) را می توان با برداشتن یک و یا هر دو بیضه، از طریق عمل جراحی درمان کرد. اما در صورتی که تومور به سایر قسمت های بدن (خارج از بیضه ها) منتشر شود، معمولا بهترین درمان، شیمی درمانی یا پرتو درمانی است.
- تومورهای سلول زایای غیر سمینوماتوز (NSGCTs)
این تومورها مختلف بوده و چهار زیرگروه اصلی دارند. برخی از انواع آن (مانند تراتوما) به شیمی درمانی و پرتو درمانی مقاوم هستند و بهتر است با عمل جراحی درمان شوند. در مقابل، کارسینوم کیسه زرده به خوبی به شیمی درمانی پاسخ می دهد.
- تومورهای استرومال
این تومورها نادرتر هستند و از بافت های اطراف سلول های زایای بیضه ایجاد می شوند. این تومورها نیز می توانند از طریق عمل جراحی درمان شوند.
آیا برداشتن بیضه ها بر سطح هورمون تستوسترون تاثیر می گذارد؟
برداشتن بیضه با عمل جراحی، با عنوان ارکیدکتومی (orchidectomy) شناخته می شود. سرطان بیضه در بیشتر مردان فقط یکی از بیضه ها را تحت تأثیر قرار می دهد و برداشتن یک بیضه به ندرت بر توانایی بچه دار شدن تاثیر می گذارد. تحقیقات انجام شده نشان می دهد در عده کمی از مردان، ممکن است بیضه باقی مانده سلامت لازم را نداشته باشد تا به مقدار کافی تستوسترون و اسپرم تولید کند. این اتفاق می تواند قدرت باروری مردان را کاهش دهد.
برخی از مردان ممکن است در هر دو بیضه خود دچار سرطان شوند و نیاز به برداشتن هر دو بیضه داشته باشند. در این صورت فرد توانایی باروری خود را از دست خواهد داد. به ندرت ممکن است برای درمان تومورهای NSGCT غدد لنفاوی از شکم برداشته شوند. این عمل جراحی می تواند باعث انزال رتروگرید شود. در انزال رتروگرید، مایع منی و اسپرم ها به جای بیرون آمدن از آلت تناسلی، به درون مثانه بر می گردد. در این صورت بچه دار شدن از طریق رابطه جنسی امکان پذیر نخواهد بود، اما می توان اسپرم ها را مستقیما از بیضه ها برداشته و شریک جنسی خود را از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF) باردار نمود.
باروری بعد از شیمی درمانی
در بیشتر مردان، شیمی درمانی باعث کاهش تعداد اسپرم در بیضه ها و ناباروری موقت می شود. سرعت بهبود این مشکل پس از اتمام دوره درمان، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند بین ۱۸ ماه تا ۵ سال طول بکشد. برخی از عوامل دخیل در این مسئله عبارتند از:
- نوع شیمی درمانی
- مدت شیمی درمانی
- تعداد اسپرم ها قبل از شیمی درمانی
در طول دوران بهبودی، مردان می توانند تعداد اسپرم های خود را بررسی کنند. به خاطر داشته باشید که شرایط می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. حتی ممکن است مردانی که در زمان ابتلا به سرطان اسپرم های کمی دارند، پس از درمان، در تولید اسپرم عملکرد بهتری داشته باشند. البته عکس این امر نیز امکان پذیر است و برخی افراد بعد از درمان، هرگز باروری خود را باز نمی یابند. این اتفاق به احتمال زیاد ناشی از دوز بسیار بالای داروهای شیمی درمانی می باشد.
رادیوتراپی یا پرتو درمانی برای درمان سرطان بیضه
اگرچه رادیوتراپی معمولا باعث ناباروری نمی شود، اما خطراتی به همراه دارد. در طول درمان، پرتوهای رادیوتراپی اغلب به سمت غدد لنفاوی در وسط شکم و گاهی اوقات کشاله ران هدایت می شوند. از آنجایی که بیضه ها در نزدیکی این نواحی قرار دارند، احتمال کمی وجود دارد که برخی از این پرتوها را دریافت کنند. با این حال، در بیضه های سالم کاهش اسپرم ها معمولا چند ماه بعد از پایان درمان، برطرف می شود و هرگونه ناباروری که ایجاد شده، تا حد زیادی موقتی است. اما در صورتی که می خواهید در آینده بچه دار شوید، بهتر است در رابطه با ذخیره اسپرم ها با پزشک خود صحبت کنید.
باروری در طول درمان سرطان بیضه
در طول شیمی درمانی و پرتو درمانی، بهتر است همسر خود را باردار نکنید. این امر به این دلیل اهمیت دارد که در این روش های درمانی، خطر آسیب رسیدن به اسپرم ها وجود دارد. در نتیجه این اتفاق ممکن است به بچه نیز آسیب برساند. محافظت از شریک جنسی در برابر تماس مستقیم با اسپرم های آسیب دیده نیز اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل، پزشکان استفاده از روش های جلوگیری از بارداری مانند کاندوم را توصیه می کنند.
باروری بعد از درمان سرطان بیضه
به مردان توصیه می شود که تا یک سال بعد از پرتو درمانی یا شیمی درمانی، برای بچه دار شدن اقدام نکنند. این مدت زمان به اسپرم ها اجازه می دهد تا از هرگونه آسیب ناشی از درمان سرطان، بهبود یابند. پس از این مدت، ممکن است چند سال طول بکشد تا توانایی باروری مردان به طور کامل بهبود پیدا کند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که بچه دار شدن به طور متوسط ۶ سال طول می کشد. به طور کلی، بعد از درمان سرطان، توانایی باروری مردان کاهش می یابد اما میزان آن با توجه به نوع درمان انجام شده، بسیار متفاوت است. برخی مطالعات نشان می دهد که در برخی روش های درمانی، باروری حدودا ۳۰ درصد کاهش می یابد. اما به نظر می رسد که پرتو درمانی بیشترین تاثیر را بر کاهش باروری دارد.
اگرچه برخی مطالعات دیگر نشان داده است که شیمی درمانی، عمل جراحی غدد لنفاوی و پرتو درمانی، همگی بیشترین احتمال کاهش باروری را دارند. در هر صورت، دو نکته بسیار مهم وجود دارد که همه این مطالعات بر روی آن ها اتفاق نظر دارند. یکی این که هیچ گونه مدرکی مبنی بر ارتباط بین درمان سرطان بیضه با نقایص مادرزادی یا مشکلات دوران کودکی در نوزادان، وجود ندارد. مورد دوم این است که توصیه می شود اگر مردان قصد بچه دار شدن دارند، قبل از شروع درمان سرطان بیضه، اسپرم های خود را ذخیره کنند.
چنانچه در مورد تاثیر درمان سرطان بیضه بر توانایی طبیعی فرزندآوری خود نگران هستید، با پزشک متخصص خود مشورت کنید. پزشک می تواند خطرات و پیامدهای ناشی از درمان را با جزئیات بیشتری برای شما توضیح بدهد و همچنین تعداد اسپرم های شما را قبل از شروع درمان بررسی کند.