این عارضه، یک گسترش نامتقارن albuginea (پوشش اطراف اطراف cavernous bodies) در طول رشد جنینی است که منجر به انحنای آلت تناسلی می شود. توجه زیادی به این بیماری نمی شود؛ زیرا بسیاری از مردان از مراجعه به پزشک گریزانند یا فکر می کنند هیچ راهی برای درمان ناتوانی جنسی آن ها وجود ندارد. تا کنون هیچ دلیل واضح و ریسک فاکتوری برای انحنای مادرزادی آلت تناسلی یافت نشده است.
انحنای مادرزادی آلت، بیماری نادری است و در یک مطالعه میزان وقوع آن را کمتر از ۱% ذکر کرده اند. در حالی که در مطالعه دیگری آن را شایع تر دانسته و میزان شیوع آن را در غیاب هیپوسپادیاس ۴ تا ۱۰ درصد بیان کرده اند.
آیا داشتن آلت تناسلی خمیده طبیعی است؟
علت مشخصی برای انحنای مادرزادی آلت تناسلی وجود ندارد. در بیماران با انحنای مادرزادی آلت، انحنای آلت می تواند به سمت پائین، طرفین ( که غالبا به سمت چپ آست)، یا به طور غیر معمولی به سمت بالا باشد. این بیماران اکثرا مردان جوان بین ۱۸ تا ۳۰ سال می باشند که از دیگر جهات سالم هستند. غالب این بیماران قبل از شروع بلوغ، متوجه انحنای آلت خود می شوند اما ابتدا فکر می کنند که نرمال است ولیکن بعد از بلوغ و یا زمانی که فعالیت جنسی شان شروع شد، متوجه می شوند که این انحنا غیر طبیعی است و مانع مقاربت می شود.
اگر آلت تناسلی کمی خمیدگی داشته باشد و این خمیدگی سبب ایجاد ناراحتی نشود، یعنی بیمار احساس درد نکند، دچار عواقب روانی نگردد یا در زندگی جنسی خود مشکلی نداشته باشد، آن وقت انحنای موجود، یک بیماری در نظر گرفته نمی شود، بلکه یک وضعیت فیزیولوژیک است و نیازی به نگرانی در مورد ابتلا به بیماری Peyronie نیست. انحنا یا تغییر شکل آلت تناسلی در موارد دیگر، می تواند نشانه یک ناهنجاری یا بیماری باشد و “تاثیر روانی و اجتماعی قابل توجهی بر فرد باقی بگذارد. در این زمان بهتر است که به یک متخصص اورولوژی مراجعه نمایید. دو نوع بیماری وجود دارد که می تواند عامل انحنای آلت تناسلی باشد:
- انحنای مادرزادی: همانطور که از نامش پیداست، یک نقص مادرزادی است که در ارتباط با رشد نامتقارن جنینی در برخی از قسمت های آناتومیک آلت تناسلی (corpora cavernosa spongy +/-) ایجاد می گردد و در دوران بلوغ رخ می دهد. این عارضه ممکن است با ناهنجاری مجرای ادرار همراه باشد.
- بیماری Peyronie: این وضعیت اکتسابی بوده و با ظاهر شدن یک پلاک فیبری سفت و سخت بر روی پوششی که روی corpus cavernosum (مخزن نعوظ آلت تناسلی) قرار دارد و tunica albuginea نامیده می شود، همراه است.
دلایل ایجاد انحنا در آلت تناسلی
هیچ دلیل واضحی برای ایجاد انحنای مادرزادی آلت تناسلی وجود ندارد. مکانیسم های خاصی برای این عارضه ذکر شدهاند که غالبا شامل رشد جنینی آلت تناسلی و تستوسترون می گردند. در مورد بیماری Peyronie، فرضیه ریزتروما های مکرر (ضربه های کوچک تکرار شونده) که در حین رابطه جنسی ایجاد می شوند، نقش مهمی در بروز آن دارند.
چه زمانی باید نگران انحنای آلت تناسلی باشیم؟
هنگامی که انحنای آلت تناسلی سبب ایجاد یک نقص جنسی گردد و منجر به از دست دادن اعتماد به نفس، به دلیل تغییر تصویر بدن شود، و نیز، زمانی که این انحنا میتواند سبب ایجاد اضطراب در عملکرد جنسی و ترس از عدم رضایت شریک جنسی گردد، نگران کننده است.
چه زمانی باید به بیماری Peyronie مشکوک باشیم؟
بیماری Peyronie، می تواند در هر سنی بروز یابد و طبق گفته انجمن اورولوژی فرانسه، ۳.۴ تا ۹ درصد از جمعیت مردان بالغ را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه، با ایجاد یک پلاک فیبری سفت و سخت بر روی albuginea شناسایی می شود (پوشش اطراف اطراف cavernous bodies). در موارد زیر باید به بیماری Peyronie مشکوک باشیم:
- تغییر شکل اکتسابی آلت تناسلی که ممکن است شامل انحنا باشد.
- انقباض آلت تناسلی که ظاهری شبیه به ساعت شنی دارد.
- باریک شدن قطر یا کوتاه شدن طول آلت تناسلی: این پدیده به دلیل از دست دادن قابلیت ارتجاعی بافت آلت تناسلی رخ می دهد.
این تغییر شکل، در ماه های اول اغلب با درد آلت تناسلی همراه است و می تواند سبب ناتوانی جنسی گردد.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کنیم؟
مردانی که دارای انحنای مادرزادی آلت تناسلی هستند، باید زمانی که میخواهند فعالیت جنسی (معمولاً در سنین نوجوانی) خود را آغاز کنند، یا هنگامی که متوجه تأثیر روانی قابل توجه این عارضه می شوند، با پزشک خود در این رابطه مشورت کنند.
تشخیص انحنای مادرزادی آلت
گرفتن شرح حال وتاریخچه پزشکی و فعالیت جنسی بیمار معمولا برای تشخیص انحنای مادرزادی آلت تناسلی کافی است. معاینه آلت تناسلی حین نعوظ و رد دیگر بیماری های احتمالی برای اثبات انحنا لازم است البته عکس از آلت در حالت نعوظ هم به تشخیص کمک می کند. عملکرد نعوظی آلت در این بیماران طبیعی است اما در انحناهای شدید ممکن است دچار مشکل شود.
در صورت وجود انحنا در آلت تناسلی، چه آزمایشاتی باید انجام داد؟
برای بررسی این عارضه، می توان معاینات مختلفی را انجام داد:
- عکس برداری نعوظ آلت تناسلی، از جلو، پهلو و بالا. این عکس ها، امکان تشخیص و ارزیابی میزان انحنا و شدت آن را فراهم میکنند.
- سونوگرافی آلت تناسلی با تزریق دارویی که باعث ایجاد نعوظ می شود. این امر، در برخی موارد، به یافتن یک اختلال نعوظ مرتبط کمک می کند.
درمان کجی آلات تناسلی
روش های مختلفی برای درمان عوارض ناشی از انحنای آلت تناسلی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- دارو های ضد درد یا ضد التهاب را می توان در "مرحله اولیه و دردناک بیماری Peyronie" تجویز کرد.
- تزریق وراپامیل به پلاک فیبری، که باعث انحنای آلت تناسلی می شود، برای هر ۳ هفته یک بار (در مجموع تا ۶ تزریق) ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
اگر درمان های قبلی در بهبود این شرایط موثر نباشند، می توان در موارد مختلف، جراحی را نیز برای بهبود این عارضه در نظر گرفت:
- اگر انحنای آلت تناسلی بر دخول تأثیر داشته باشد.
- اگر انحنا به اندازه کافی بزرگ باشد (بیشتر از ۳۰ درجه).
- اگر اختلال نعوظ مرتبط با درمان دارویی و مقاوم به آن وجود داشته باشد.
- سه نوع جراحی برای بهبود این عارضه وجود دارد:
- برداشتن albuginea (بافتی که cavernous bodies را میپوشاند، مخازن نعوظ آلت تناسلی) برای انحنای نسبتاً ضعیف، که جراح زاویه آلت تناسلی را مجددا تنظیم میکند.
- بریدن صفحه فیبری و سفتی که باعث ایجاد انحنا می شود، و سپس قرار دادن بافت پیوندی برای انحناهای قابل توجه، یعنی بیشتر از ۶۰ درجه.
- ایمپلنت آلت تناسلی، در مواردی که اختلال نعوظ مرتبط و مقاوم به درمان وجود داشته باشد، ایمپلنت در داخل corpora cavernosa قرار می گیرد که می تواند سفتی آن را در حین نعوظ و دخول، ایجاد نماید.
برای درمان این بیماری صرفا از تکنیک های Plication یا همان تا زدن (چین زدن) برای تصحیح انحنا استفاده می شود که میزان تصحیح انحنا بالا و در مطالعات مختلف بین ۶۷ تا ۹۷ درصد ذکر شده است. نتایج استفاده از بافت های پیوندی برای اصلاح انحنای مادرزادی آلت تناسلی جداگانه آنقدر محدود است که نمی توان از آن نتیجه گیری معنی داری کرد.
تمرینات مناسب برای صاف شدن آلت تناسلی
تمریناتی برای این منظور وجود دارد که بیمار می تواند با استفاده از ابزارهای خاص و در منزل انجام دهد:
کشش آلت تناسلی:
- استفاده از دستگاه پمپی به نام وکیوم، به میزان ۲ بار در روز، هر بار به مدت ۱۰ دقیقه و برای مدت ۴ ماه
- استفاده از extender آلت تناسلی به مدت ۶ تا ۹ ساعت در روز و برای ۶ ماه. این تمرین به ویژه برای مرحله حاد و ناپایدار بیماری Peyronie توصیه می شود.
بیماری پیرونی با کجی آلت مادرزادی چه تفاوتی دارد؟
بیماری پیرونی که با کجی الت همراه می باشد، به علت ناشناخته با ایجاد نسج یا بافت غیرطبیعی در یکی از لایه های پوشاننده آلت، باعث کجی آلت می گردد. این بیماری بعد از سن ۴۰ سالگی بعلت نامعلومی که تاکنون مشخص نشده بوجود می آید، اکثر اوقات آلت به طرف پایین کج و خمیده می گردد. این بیماری با گذشت زمان روند پیشرونده ای دارد و در معاینه بالینی بیمار یک نسج سفت (SCAR TISSUE) در یک قسمت از آلت قابل لمس می باشد. در کجی مادرزادی آلت هرگز پلاک غیر طبیعی وجود ندارد و نیز روند پیشرونده هم ندارد و آلت معمولا به طرف پایین و گاهی به طرف چپ و راست ممکن است کج شود.
آیا می توان از انحنای آلت تناسلی جلوگیری کرد؟
هیچ روش شناخته شده ای برای پیشگیری از انحنای آلت تناسلی وجود ندارد؛ این موضوع هم در مورد انحنای مادرزادی و هم در مورد بیماری Peyronie صادق است.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی