علائم، تشخیص و درمان واریکوسل

در این مقاله مطالعه می کنید:

علائم واریکوسل در اغلب بیماران مراجعه کننده با واریکوسل یک طرفه مشهود نمی باشد. درد مبهم ناشی از واریکوسل علامت ناشایعی است که فقط در ۲ تا ۱۰ درصد بیماران مشاهده می شود.

در گذشته واریکوسل، به عنوان یک بیماری پیشرونده معرفی شده بود ولی در بعضی مطالعات اخیر در سال ۲۰۰۹ نشان داده شد که بین گذشت زمان و بدتر شدن کیفیت اسپرم بیماران ارتباطی وجود ندارد. با توجه به شیوع حدود ۱۵ درصدی واریکوسل در زمان بلوغ و میزان ۸۵ درصد باروری در بالغین مبتلا به واریکوسل، می توان نتیجه گیری کرد که تحت نظر گرفتن این بیماران یک انتخاب معقول در برخورد با اغلب موارد واریکوسل در سنین نوجوانی می باشد.

واریکوسل چیست؟

واریکوسل یعنی گشاد شدن ورودی های (سیاهرگ ها) بیضه به دلیل برگشت خون وریدی که از بیضه به سمت قلب پیش می رود. واریکوسل شایع ترین عمل جراحی انجام شده برای اصلاح ناباروری مردان است.

علائم بیماری واریکوسل در آقایان

بیمار ممکن است با شکایت بزرگی، یا عدم تقارن بیضه‌ها، یا درد بیضه، و یا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شایعترین فرم آن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حین معاینه، متوجه آن می‌گردند. درمعاینه، بزرگی و تورم عروق بیضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ایستاده، و یا افزایش فشار شکمی ‌تشدید می‌یابد و در حالت خوابیده از بین می‌رود (درصورتیکه تورم عروق درحالت خوابیده از بین نرفت، بایستی به نوع ثانویه آن شک کرد.)

علت بیماری واریکوسل

بیضه‌ها از طریق اتصال به طناب منوی در جای خود نگه داشته شده‌اند. طناب نگهدارنده هر بیضه، همچنین حامل سیاهرگ‌ها، سرخرگ‌ها و اعصاب متعلق به هر غده بیضه می‌باشد. در سیاهرگ‌های سالم در داخل کیسه بیضه، یک سری دریچه‌های یک طرفه وجود دارد که خون را از داخل بیضه به کیسه بیضه می‌برند و از آنجا آن را به طرف قلب بر می‌گردانند. گاهی اوقات خون به راحتی در داخل این سیاهرگ‌ها حرکت نمی‌کند و در آنجا انباشته شده و باعث بزرگ شدن سیاهرگ می‌شود.

اصولاً هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای برای تشکیل واریکوسل وجود ندارد و علت دقیق به وجود آمدن آن نیز ناشناخته است. واریکوسل به آرامی و در طی یک دوره زمانی طولانی تشکیل می‌شود. اغلب مردانی که به این عارضه دچار می‌شوند در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال هستند.

بیماری پیرونی

تشخیص واریکوسل

واریکوسل معمولا با معاینه ی بالینی تشخیص داده می شود. معاینه بایستی در یک اتاق گرم انجام گیرد. معاینه هم در حالت عادی و هم در حال انجام مانور زورزدن توسط بیمار انجام می شود. در ضمن حین معاینه، بیضه ها بایستی از لحاظ اندازه و قوام نیز ارزیابی شوند.

برای تعیین اندازه ی بیضه از روش های مختلفی مثل خط کش و یا سونوگرافی استفاده می شود. دقیق ترین روش اندازه گیری استفاده از سونوگرافی است. از مزایای دیگر سونوگرافی تشخیص توده های احتمالی بیضه است و همچنین می تواند موارد ناشایع واریکوسل داخل بیضه ای را که در کمتر از ۲ درصد بیماران رخ می دهد به دقت نشان دهد.

در صورت امکان بایستی از بیمار آزمایش منی انجام شود زیرا این آزمایش معرف مناسبی برای عملکرد بیضه در بالغین می باشد ولی باید در نظر داشت که انجام این آزمایش در نوجوانان و دوره ی بلوغ یعنی در سن ۱۲ تا ۱۸ سالگی به دلیل ملاحظات اخلاقی از محدودیت هایی برخوردار است. بعلاوه پارامترهای منی در این سن ممکن است با بالغین تفاوت هایی داشته باشدکه ناشی از عدم تکامل جنسی کامل این گروه سنی است.

بنابراین اغلب پزشکان از انجام آزمایش منی در این گروه سنی از بیماران صرف نظر می کنند. از دیگر آزمایش ها می توان به اندازه گیری هورمون FSH اشاره کرد ولی این تست با پارامترهای غیر طبیعی در مایع منی و یا میزان باروری افراد ارتباط مشخصی نداشته و در نتیجه امروزه از این تست به عنوان معیاری در درمان جراحی واریکوسل استفاده نمی شود.

روش سونوگرافی رنگی داپلر قادر به تشخیص موارد خفیف که درمعاینه ی بیمار قابل تشخیص نیست می باشد. به این نوع واریکوسل اصطلاحا واریکوسل تحت بالینی یا Subclinical می گویند. از آنجایی که واریکوسل Subclinical در ۶۰ درصد بیماران مراجعه کننده به کلینیک های ناباروری و همچنین در حدود ۴۰ درصد مردان بارور وجود دارد لذا اهمیت بالینی این تشخیص تا حد زیادی زیر سوال می باشد.

تصاویر واریکوسل

درد واریکوسل چگونه است؟

در اینجا ویژگی های بارز دردهای اسکروتومی مرتبط با واریکوسل را بیان می کنیم:

✅ معمولاً درد موضعی و خفیف است که پس از بلوغ شروع می شود (وقتی اولین واریکوسل ایجاد می شود).
✅ تقریباً همیشه در سمت چپ و نه در سمت راست قرار دارد ، زیرا ۹۵٪ واریکوسل ها فقط در سمت چپ اتفاق می افتند.
✅ این درد معمولاً در “مفصل” اطراف آن یا بالای آن است. پوست اسکروت آسیب نمی زند. معمولاً در ناحیه کشاله ران، که نشانه درد فتق است، درد وجود ندارد.
✅ درد واریکوسل خفیف یا “احتقانی” است، همچنین ممکن است فرد به تدریج احساس “سنگینی” یا افزایش درد کند. درد واریکوسل شدید نیست.
✅ درد با فعالیت بدنی (یعنی ورزش، رابطه جنسی)، ایستادن و حتی نشستن بدتر می شود. غالباً فقط در پایان روز وجود دارد.
✅ از آنجایی که درد در اثر افزایش فشار وارد بر ناحیه بیشتر می شود، اگر دراز بکشید درد واریکوسل کاملاً برطرف می شود. این امر آن را از نظر اپیدیدیمیت که یک درد التهابی ثابت تر است، متفاوت می کند.
✅ به همین ترتیب ، ممکن است در طول روز یا عصر شبانه احساس درد کنید، اما هرگز صبح بعد از خواب طولانی در تمام شب احساس درد نمی کنید که این یک ویژگی مشخص است.
✅ قرص های مسکن واقعاً کمکی نمی کنند زیرا درد در طبیعت التهاب ندارد.

نکاتی در مورد درمان واریکوسل

در حال حاضر مواردی که توصیه به درمان واریکوسل به روش جراحی می شود شامل موارد زیر است:

۱) عقیمی در زمینه ی واریکوسل تایید شده با آزمایش منی

۲) کاهش قابل توجه رشد بیضه ی مبتلا به واریکوسل

۳) کاهش رشد هر دو بیضه

۴) درد مرتبط با واریکوسل(در اینگونه موارد بهبودی درد در ۷۰ تا ۹۰ درصد موارد پس از جراحی اتفاق می افتد).

۵) غیر طبیعی بودن آزمایش اسپرم ( فقط در بیماران بالای ۱۸ سال)

روش انتخابی برای جراحی واریکوسل بر اساس تجربه و ترجیح جراح و همچنین میزان عوارض تعیین می شود. میزان موفقیت جراحی معمولا بر اساس میزان عود واریکوسل و احتمال بروز هیدروسل سنجیده می شود. زمان دقیقی برای بروز عوارض فوق الذکر تعیین نشده است ولی میانگین زمان لازم برای بروز هیدروسل بعد ازجراحی واریکوسل بین ۶ ماه تا ۲ سال در نظر گرفته می شود. اگر چه بسیاری از موارد هیدروسل با گذشت زمان بهبود خودبخودی می یابند ولی در حدود نیمی از موارد نیاز به اقدام جراحی جهت درمان هیدروسل وجود دارد.

یکی از روش های جراحی واریکوسل که در آن میزان عود و دیگر عوارض مانند هیدروسل نسبت به دیگر روش های جراحی خیلی کم تر می باشد جراحی با استفاده از میکروسکوپ و به عبارتی دیگر میکروسرجری است.

مراقبت پیش و پس از عمل واریکوسل

پس از تصمیم گیری برای عمل و انجام آزمایشات روتین خون و بررسی اسپرم موهای ناحیه عمل شب قبل یا صبح عمل تراشیده می شوند. ازساعت ۱۲ شب قبل از عمل بیمار دیگر چیزی نمی خورد. عمل با بیهوشی عمومی یا بیحسی از کمر(نخاعی) بسته به شرایط بیمار و صلاحدید متخصص بیهوشی انجام می گردد.

مدت زمان عمل بستگی به فاکتورهای گوناگون دارد و متوسط ۳۰ تا ۴۰ دقیقه می باشد. بیمار همان روز یا فردا صبح مرخص میشود و به مدت حداقل ۷تا ۱۴ روز استراحت پزشکی خواهد داشت. بهتر است نزدیکی از روز هفتم به بعدانجام گردد.


بیشتر بدانید…

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.3/5 - (83 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر دکتر یکشنبه ۱۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 1165 مشاهده پرسش
    اینجانب دکتر احمدی توسط جناب آقای دکتر محمد جباری مورد عمل جراحی واریکوسل میکروسکوپیک (microscopic varicocelectomy) قرار گرفتم. از نظر اینجانب -که خود جراح می باشم- مهارت تکنیک جراحی ایشان ستودنی است؛ به عنوان یک مثال ساده اینجانب پس از عمل نیاز به حتی یک دوز داروی ضد درد نداشتم که بخش اعظم این موضوع به تکنیک جراحی عالی مرتبط است. اخلاق کاری پزشکی ایشان بسیار والا و قابل ستایش است. برای ایشان در پناه حق آرزوی موفقیت دارم.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      ممنون از حسن نظر جنابعالی. انشاالله که همیشه سلامت باشید
  • تصویر کاربر عبدالرضا پنجشنبه ۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 620 مشاهده پرسش
    با سلام خدمت شما دکترگرامی به عرض میرسانم نتیجه سونوگرافی که انجام دادم به این شرح است کلیه راست با ابعاد46*118م.م وپارانشیم13م.م وکلیه چپ با ابعاد48*113م.م وپارانشیم114م.م هردو باضخامت واکوی پارانشیم طبیعی رویت میشوند.یک سنگ به قطر7/5م.م دردسته کالیسهای تحتانی کلیه راست مشاهده شد.هیدرونفروزدرسیستم پیلوکالیسیل کلیه ها مشاهده نشد.مثانه ضخامت جداری ومخاط طبیعی دارد وفاقد سنگ ورسوبات اکوژن می باشد.به نظرحضرتعالی جهت دفع سنگ مزبورآیا نیازبه جراحی یا استفاده ازدستگاه سنگ شکن دارم؟یا اینکه راه حل دیگه ای جهت دفع سنگ مذکوروجود دارد؟وآیا وجودسنگ مزبورباعث تخریب کلیه ها میشوند؟اگربنده راهنمائی بفرمایید بی نهایت ازشما سپسگزارم.ارادتمند شما.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      به نظر من برای دفع سنگ فعلا نیاز به اقدامی نیست و فقط با سونوگرافی و آزمایش ادرار هر شش ماه پیگیری کنید. فعلا سایز و محل سنگ به گونه ای نیست که برای کلیه شما مضر باشد.
  • تصویر کاربر پژمان جمعه ۲۵ بهمن ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 686 مشاهده پرسش
    با سلام خدمت آقای دکتر
    ابتدا شرح حال مختصری از نشانه بیماری می دهم : اینجانب ابتداً در تاریخ 22/05/91 با مرجعه به دکتر ارولژ بدلیل احساس تکرر ادرار تشخیص دکتر مبنی بر عفونت بوده و داروهای Ciprofloxacin 300 و Azithromycin 500 تجویز شد که بعد از مصرف مشکل برطرف گشت تا اینکه در مهرماه بدلیل بالا بودن آنزیمهای کبدی و مراجهه به پزشک دارو های لیورگل و جم فیبروزیل تجویز شد و در یک دور درمانی 2 ماهه مصرف شد که اینجانب با پیاده روی و پرهیز غذایی سعی در کنترل بیماری کبد چرب خود که در سونوگرافی مهرماه گرید 2 تشخیص داده شد داشتم تا اینکه مجددا برای چک آپ این بیماری در هفته گذشته با ازمایش خون انزیمها پایین و در حد نرمال رسیدند ولی در سونو گرافی کامل شکمی اینجانب که بدلیل کمی درد داشتن در قسمت سمت راست پایین شکم و دیده شدن چند قطره خون بعد از ادرار که یکبار صورت گرفت ، انجام شد علاوه بر گرید 2 بودن کبد چرب اینجانب تشخیص تورم پرستات نیز داده شد که به شرح ذیل گزارش شد:
    (پروستات به سایز 32*40*42 میل متر و وزن 29 گرم بزرگتر از حد طبیعی میباشد(BPH) . اکوژنیسته پروستات نرمال است و ضایعه فضاگیر در پارانشیم پروستات دیده نمی شود.)
    که با مرجعه مجدد به دکتر ارولوژ مجددا همان داروه ها سال گذشته با دوز 500 تجویز شد و توصیه شد که بعد از دور درمان حتماً برای عمل جراحی به ایشان مراجعه نماییم خواستم دراین مورد بخصوص نظر جنابعالی را بدانم و همچنین همسرم همزمان تحت درمان است
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۲۵ بهمن ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      متاسفانه من اطلاعی از سن شما و بیماری های احتمالی همراه ندارم ولی اگر در حال حاضر مشکل ادررای ندارید نیازی به درمان ندارید و جراحی را اصلا در این مرحله به شما پیشنهاد نمی کنم
  • تصویر کاربر مجید پنجشنبه ۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 552 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر من چند ساله که واریکوسل دارم با توجه به ورزش مرتب و با برنامه ای که داشتم مشکل خاصی احساس نمیکردم اخیرا در دوره آموزشی سربازی به خاطر فشار رژه یه خرده احساس ناراحتی داشتم بعد از چند ماه به دکتر مراجعه کردم گفتن که واریکوسل دوطرفه گرید 2 دارم آزمایش اسپرم هم نرماله ، تعداد 111 میلیونه فقط درصد تحرک اسپرم ها 40 درصده توصیه تون چیه؟ باید عمل کنم؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      40 درصد حرکت خیلی پائین نیست لذا می توانید با تکرار آزمایش هر یکسال پیگیری نمائید
  • تصویر کاربر ali پنجشنبه ۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 497 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید.ببخشید من حسم نسبت ب جنس مخالفم خیلی ضعیفه.شهوتم هم حال نرمال ندارد.اگه میشه توضیح بدبد من باید چ کار کنم؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      ابتدا بایستی از نظر هومونی بررسی شوید و اگر نرمال بود مشکل تان منشا روانی دارد و بایستی به روانپزشک مراجعه کنید
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر