علائم، تشخیص و درمان واریکوسل

در این مقاله مطالعه می کنید:

علائم واریکوسل در اغلب بیماران مراجعه کننده با واریکوسل یک طرفه مشهود نمی باشد. درد مبهم ناشی از واریکوسل علامت ناشایعی است که فقط در ۲ تا ۱۰ درصد بیماران مشاهده می شود.

در گذشته واریکوسل، به عنوان یک بیماری پیشرونده معرفی شده بود ولی در بعضی مطالعات اخیر در سال ۲۰۰۹ نشان داده شد که بین گذشت زمان و بدتر شدن کیفیت اسپرم بیماران ارتباطی وجود ندارد. با توجه به شیوع حدود ۱۵ درصدی واریکوسل در زمان بلوغ و میزان ۸۵ درصد باروری در بالغین مبتلا به واریکوسل، می توان نتیجه گیری کرد که تحت نظر گرفتن این بیماران یک انتخاب معقول در برخورد با اغلب موارد واریکوسل در سنین نوجوانی می باشد.

واریکوسل چیست؟

واریکوسل یعنی گشاد شدن ورودی های (سیاهرگ ها) بیضه به دلیل برگشت خون وریدی که از بیضه به سمت قلب پیش می رود. واریکوسل شایع ترین عمل جراحی انجام شده برای اصلاح ناباروری مردان است.

علائم بیماری واریکوسل در آقایان

بیمار ممکن است با شکایت بزرگی، یا عدم تقارن بیضه‌ها، یا درد بیضه، و یا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شایعترین فرم آن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حین معاینه، متوجه آن می‌گردند. درمعاینه، بزرگی و تورم عروق بیضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ایستاده، و یا افزایش فشار شکمی ‌تشدید می‌یابد و در حالت خوابیده از بین می‌رود (درصورتیکه تورم عروق درحالت خوابیده از بین نرفت، بایستی به نوع ثانویه آن شک کرد.)

علت بیماری واریکوسل

بیضه‌ها از طریق اتصال به طناب منوی در جای خود نگه داشته شده‌اند. طناب نگهدارنده هر بیضه، همچنین حامل سیاهرگ‌ها، سرخرگ‌ها و اعصاب متعلق به هر غده بیضه می‌باشد. در سیاهرگ‌های سالم در داخل کیسه بیضه، یک سری دریچه‌های یک طرفه وجود دارد که خون را از داخل بیضه به کیسه بیضه می‌برند و از آنجا آن را به طرف قلب بر می‌گردانند. گاهی اوقات خون به راحتی در داخل این سیاهرگ‌ها حرکت نمی‌کند و در آنجا انباشته شده و باعث بزرگ شدن سیاهرگ می‌شود.

اصولاً هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای برای تشکیل واریکوسل وجود ندارد و علت دقیق به وجود آمدن آن نیز ناشناخته است. واریکوسل به آرامی و در طی یک دوره زمانی طولانی تشکیل می‌شود. اغلب مردانی که به این عارضه دچار می‌شوند در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال هستند.

بیماری پیرونی

تشخیص واریکوسل

واریکوسل معمولا با معاینه ی بالینی تشخیص داده می شود. معاینه بایستی در یک اتاق گرم انجام گیرد. معاینه هم در حالت عادی و هم در حال انجام مانور زورزدن توسط بیمار انجام می شود. در ضمن حین معاینه، بیضه ها بایستی از لحاظ اندازه و قوام نیز ارزیابی شوند.

برای تعیین اندازه ی بیضه از روش های مختلفی مثل خط کش و یا سونوگرافی استفاده می شود. دقیق ترین روش اندازه گیری استفاده از سونوگرافی است. از مزایای دیگر سونوگرافی تشخیص توده های احتمالی بیضه است و همچنین می تواند موارد ناشایع واریکوسل داخل بیضه ای را که در کمتر از ۲ درصد بیماران رخ می دهد به دقت نشان دهد.

در صورت امکان بایستی از بیمار آزمایش منی انجام شود زیرا این آزمایش معرف مناسبی برای عملکرد بیضه در بالغین می باشد ولی باید در نظر داشت که انجام این آزمایش در نوجوانان و دوره ی بلوغ یعنی در سن ۱۲ تا ۱۸ سالگی به دلیل ملاحظات اخلاقی از محدودیت هایی برخوردار است. بعلاوه پارامترهای منی در این سن ممکن است با بالغین تفاوت هایی داشته باشدکه ناشی از عدم تکامل جنسی کامل این گروه سنی است.

بنابراین اغلب پزشکان از انجام آزمایش منی در این گروه سنی از بیماران صرف نظر می کنند. از دیگر آزمایش ها می توان به اندازه گیری هورمون FSH اشاره کرد ولی این تست با پارامترهای غیر طبیعی در مایع منی و یا میزان باروری افراد ارتباط مشخصی نداشته و در نتیجه امروزه از این تست به عنوان معیاری در درمان جراحی واریکوسل استفاده نمی شود.

روش سونوگرافی رنگی داپلر قادر به تشخیص موارد خفیف که درمعاینه ی بیمار قابل تشخیص نیست می باشد. به این نوع واریکوسل اصطلاحا واریکوسل تحت بالینی یا Subclinical می گویند. از آنجایی که واریکوسل Subclinical در ۶۰ درصد بیماران مراجعه کننده به کلینیک های ناباروری و همچنین در حدود ۴۰ درصد مردان بارور وجود دارد لذا اهمیت بالینی این تشخیص تا حد زیادی زیر سوال می باشد.

تصاویر واریکوسل

درد واریکوسل چگونه است؟

در اینجا ویژگی های بارز دردهای اسکروتومی مرتبط با واریکوسل را بیان می کنیم:

✅ معمولاً درد موضعی و خفیف است که پس از بلوغ شروع می شود (وقتی اولین واریکوسل ایجاد می شود).
✅ تقریباً همیشه در سمت چپ و نه در سمت راست قرار دارد ، زیرا ۹۵٪ واریکوسل ها فقط در سمت چپ اتفاق می افتند.
✅ این درد معمولاً در “مفصل” اطراف آن یا بالای آن است. پوست اسکروت آسیب نمی زند. معمولاً در ناحیه کشاله ران، که نشانه درد فتق است، درد وجود ندارد.
✅ درد واریکوسل خفیف یا “احتقانی” است، همچنین ممکن است فرد به تدریج احساس “سنگینی” یا افزایش درد کند. درد واریکوسل شدید نیست.
✅ درد با فعالیت بدنی (یعنی ورزش، رابطه جنسی)، ایستادن و حتی نشستن بدتر می شود. غالباً فقط در پایان روز وجود دارد.
✅ از آنجایی که درد در اثر افزایش فشار وارد بر ناحیه بیشتر می شود، اگر دراز بکشید درد واریکوسل کاملاً برطرف می شود. این امر آن را از نظر اپیدیدیمیت که یک درد التهابی ثابت تر است، متفاوت می کند.
✅ به همین ترتیب ، ممکن است در طول روز یا عصر شبانه احساس درد کنید، اما هرگز صبح بعد از خواب طولانی در تمام شب احساس درد نمی کنید که این یک ویژگی مشخص است.
✅ قرص های مسکن واقعاً کمکی نمی کنند زیرا درد در طبیعت التهاب ندارد.

نکاتی در مورد درمان واریکوسل

در حال حاضر مواردی که توصیه به درمان واریکوسل به روش جراحی می شود شامل موارد زیر است:

۱) عقیمی در زمینه ی واریکوسل تایید شده با آزمایش منی

۲) کاهش قابل توجه رشد بیضه ی مبتلا به واریکوسل

۳) کاهش رشد هر دو بیضه

۴) درد مرتبط با واریکوسل(در اینگونه موارد بهبودی درد در ۷۰ تا ۹۰ درصد موارد پس از جراحی اتفاق می افتد).

۵) غیر طبیعی بودن آزمایش اسپرم ( فقط در بیماران بالای ۱۸ سال)

روش انتخابی برای جراحی واریکوسل بر اساس تجربه و ترجیح جراح و همچنین میزان عوارض تعیین می شود. میزان موفقیت جراحی معمولا بر اساس میزان عود واریکوسل و احتمال بروز هیدروسل سنجیده می شود. زمان دقیقی برای بروز عوارض فوق الذکر تعیین نشده است ولی میانگین زمان لازم برای بروز هیدروسل بعد ازجراحی واریکوسل بین ۶ ماه تا ۲ سال در نظر گرفته می شود. اگر چه بسیاری از موارد هیدروسل با گذشت زمان بهبود خودبخودی می یابند ولی در حدود نیمی از موارد نیاز به اقدام جراحی جهت درمان هیدروسل وجود دارد.

یکی از روش های جراحی واریکوسل که در آن میزان عود و دیگر عوارض مانند هیدروسل نسبت به دیگر روش های جراحی خیلی کم تر می باشد جراحی با استفاده از میکروسکوپ و به عبارتی دیگر میکروسرجری است.

مراقبت پیش و پس از عمل واریکوسل

پس از تصمیم گیری برای عمل و انجام آزمایشات روتین خون و بررسی اسپرم موهای ناحیه عمل شب قبل یا صبح عمل تراشیده می شوند. ازساعت ۱۲ شب قبل از عمل بیمار دیگر چیزی نمی خورد. عمل با بیهوشی عمومی یا بیحسی از کمر(نخاعی) بسته به شرایط بیمار و صلاحدید متخصص بیهوشی انجام می گردد.

مدت زمان عمل بستگی به فاکتورهای گوناگون دارد و متوسط ۳۰ تا ۴۰ دقیقه می باشد. بیمار همان روز یا فردا صبح مرخص میشود و به مدت حداقل ۷تا ۱۴ روز استراحت پزشکی خواهد داشت. بهتر است نزدیکی از روز هفتم به بعدانجام گردد.


بیشتر بدانید…

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.3/5 - (83 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر مهدی چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 255 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید
    میخواستم بپرسم اگر عمل با روش میکروسکپی انجام بشه
    چه مدت بعد عمل مرخص میشیم؟
    بعد چه مدت میشه به روال عادی برگشت؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۹۳( 1 دهه پیش)
      سلام
      یک روز بعد از عمل و حدود یک تا دو فته بعد از عمل
  • تصویر کاربر arianpakar یکشنبه ۱۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 314 مشاهده پرسش
    ممنون از جواب سوالتون. یک سوال دیگه هم داشتم :با وجود واریکوسل میشه ورزش هایی مثل شنا و بسکتبال و حتی وزنه برداری سنگین کرد؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۱ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      وزنه برداری را توصیه نمی کنم ولی دیگر ورزش هایی که نام بردید مشکلی نیست
  • تصویر کاربر محسن یکشنبه ۱۸ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 267 مشاهده پرسش
    سلام دکتر حرکت اسبرم ک ظعیفه چطور باید تقویت بشه البته واری کوسل گرید 1دارم ایا برای باردار شدن خوبه یان .برای سوال قبلی ک جواب دادین ممنون خدا حفظتون بکنه. محسن
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۸ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      مصرف داروهای آنتی اکسیدان مثل ویتامین E و ال کارنی تین می تواند کمک کننده باشد
  • تصویر کاربر م یکشنبه ۱۸ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 243 مشاهده پرسش
    با سلام:یک توه درپایین بیضه سمت چپ بدون درد وجود دارد لطفا راهنمای کنید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۸ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      توصیه می کنم حتما توسط ارولوژیست معاینه شوید
  • تصویر کاربر سعید یکشنبه ۴ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 279 مشاهده پرسش
    من 16 سال دارم ومایع دور بیضه ی سمت راستم دو برابر شاید هم بیشتر از مایع دور بیضه ی سمت چپم است به طوری که سمت راست کیسه بیضه من خیلی بزرگ تر از سمت چپ است آیا مشکلی است یا نه؟ آیا ممکن است بیضه ی من بعد از چند وقت به حالت عادی برگردد؟ لطفا سریع تر جواب بدین... باتشکر از شما
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۴ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      به اینحالت هیدروسل می گویند که اگر آزار دهنده نباشد نیاز به درمان ندارد
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر