سیستوسکوپی نوعی رویکرد پزشکی است که به پزشک اجازه می دهد جزئیات درون مثانه و مجرای ادراری را به دقت مشاهده و بررسی کند. این رویکرد همچنین به تشخیص مشکلات ادراری یا مثانه، از عفونتهای مکرر مجرای ادراری گرفته تا سرطان مثانه کمک می کند.
چرا پزشک شما ممکن است سیستوسکوپی را توصیه کند؟
عمل سیستوسکوپی تنگی مجرای ادراری می تواند به پزشک در پیدا کردن علت علائم ادراری کمک کند. همچنین از این رویکرد میتوان برای درمان مشکلات خاصی مانند انسداد مجرای ادراری استفاده کرد. پزشک ممکن است سیستوسکوپی را برای تشخیص علت عفونت های مجرای ادراری توصیه کند.
سیستوسکوپی همچنین ممکن است بتواند علت علائم ادراری زیر را شناسایی کند:
- وجود خون در ادرار
- تکرر ادرار یعنی هشت بار در روز یا بیشتر ادرار کردن
- ادرار غیر ارادی یا بی اختیاری ادرار
- درد یا سوزش به هنگام ادرار
- مشکل در شروع ادرار کردن
- عدم تخلیه کامل ادرار
- نیاز فوری به ادرار کردن
- باریک شدن قطر و فشار ادرار
- قطع و وصل شدن جریان ادرار
چک کردن نواحی غیر طبیعی در مثانه یا مجرای ادراری که ممکن است نشانه ی سرطان باشند.
پزشک در طول سیستوسکوپی میتواند هر گونه نقطه ی غیر طبیعی که ممکن است نشانهی سرطان باشد را بررسی کند. اگر پزشک چیز مشکوکی مانند توده یا تومور را مشاهده کند، میتواند نمونه ی کوچکی از بافت را بردارد و آن را به آزمایشگاه بفرستد تا از نظر احتمال سرطان بررسی شود. این عمل، بیوپسی یا نمونه برداری نامیده میشود.
درمان مثانه یا خارج کردن بافت غیرطبیعی
پزشک در طول سیستوسکوپی ممکن است بتواند مشکلات مجرای ادراری یا مثانه از جمله موارد زیر را درمان کند:
تنگی مجرای ادراری: اگر در حین سیستوسکوپی پزشک متوجه مجرای ادراری شود، میتواند با تیغهای مخصوص یا میله های گشاد کننده یا لیزر، تنگی را برطرف کند. در این موارد بعد از درمان تنگی، ممکن است یک تا دو هفته سوند داشته باشید.
نشت ادرار: تزریق ژلهای حجم دهنده به مجرای ادراری یا دیوارهی مثانه در طول سیستوسکوپی، میتواند به درمان نشت ادرار (یا بی اختیاری ادرار) کمک کند.
سنگ های کلیه یا مثانه: اگر در مثانه سنگ کلیه یا مثانه وجود داشته باشد، پزشک میتواند آنها را در حین سیستوسکوپی بردارد.
تومورها و پولیپ ها: در سیستوسکوپی ممکن است بافت های غیرطبیعی، پولیپها و گاهی تومورها برداشته شوند.
آماده سازی جهت آزمایش
- قبل از رویکرد، شرح حالی از سوابق پزشکی شما گرفته می شود و در مورد داروهای مصرفی اعم از داروهای تجویزی یا بدون نسخه (مانند ویتامین ها و یا مکمل های گیاهی) و آلرژی به داروها (به خصوص مواد بی حسی) از شما سؤال می شود.
- همچنین ممکن است از شما درخواست شود مقدار زیادی مایعات بنوشید، زیرا درست قبل از سیستوسکوپی باید مثانه ی خود را خالی کنید.
- همچنین ممکن است قبل از عمل لازم باشد داروهای خاصی مانند رقیق کننده های خون (حتی آسپیرین) را قطع کنید.
- اگر قرار است تحت بیهوشی عمومی قرار گیرید، پزشک به احتمال زیاد به شما خواهد گفت چند ساعت قبل از سیستوسکوپی، از خوردن غذا و مایعات پرهیز کنید.
در طول آزمایش
سیستوسکوپی ممکن است در مراکز درمانی مختلف از جمله مطب پزشک، کلینیک درمان های سرپایی یا بیمارستان انجام شود. خود سیستوسکوپی حدود ۵ تا ۲۰ دقیقه زمان میبرد و در صورتی که نیاز باشد، پزشک نمونهای از بافت را بردارد و یا چیزی را از داخل مثانه خارج کند، ممکن است زمان بیشتری طول بکشد. زمانی که رو به کمر دراز می کشید، پزشک بیهوشی، شما را تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی از کمر قرار میدهد. ممکن است برای کمک به آرامش بیماران، به آنها داروی آرام بخش داده شود.
بعد از بیحسی کامل، پزشک به آرامی سیستوسکوپ را وارد مجرای ادراری می کند و با حرکت دادن ابزار در مثانه، پوشش مجرای ادراری را بررسی میکند. در یک انتهای سیستوسکوپ، یک چشمی برای نگاه کردن و در انتهای دیگر آن یک چراغ ریز و دوربین وجود دارد. برخی از سیستوسکوپ ها انعطافپذیر هستند و برخی دیگر سخت هستند. نوع سیستوسکوپ مورد استفاده، بستگی به علتی دارد که این رویکرد انجام میشود. سپس آب استریل درون سیستوسکوپ جریان پیدا می کند تا مثانه را پر و منبسط کند. این کار به پزشک اجازه می دهد تمام دیوارهی مثانه را مشاهده کند. این شرایط ممکن است باعث شود احساسی شبیه نیاز به ادرار کردن پیدا کنید.
پزشک شما در طول سیستوسکوپی ممکن است در جستجوی موارد زیر باشد:
- سنگ ها (اجسام جامدی که در کلیه یا مثانه تشکیل می شوند)
- انسدادها
- بافت غیرطبیعی، پولیپها، تومورها یا نشانههای سرطان
یک مثانه سالم باید اندازه، شکل و موقعیتی طبیعی در بدن داشته باشد. همچنین دیواره مثانه باید صاف به نظر برسد. اگر نیاز باشد چیزی در مثانه برداشته، آزمایش و یا درمان شود، پزشک میتواند ابزاری نازک و بلند را از طریق سیستوسکوپ وارد بدن کند. برای مثال، پزشک ممکن است از ابزاری شبیه به موچین برای برداشتن سنگ مثانه یا جمع آوری بافت غیرطبیعی استفاده کند که برای بررسی وجود سرطان نیاز به آزمایش شدن دارد.
بعد از آزمایش
معمولاً، بیماران مدت کوتاهی بعد از سیستوسکوپی می توانند به خانه بروند. اگر شما در طول آزمایش بیهوش شوید، ممکن است لازم باشد چند ساعت صبر کنید و در زمان ترخیص، فردی همراهتان باشد تا شما را به خانه برساند. برای تسکین ناراحتی، ممکن است به شما توصیه شود دوش آب گرم بگیرید یا یک پارچه ی گرم و مرطوب را روی ناحیه مورد نظر قرار دهید، همچنین مقدار زیادی آب بنوشید و در صورت لزوم داروی مسکن بدون نسخه مصرف کنید. در روز بعد از سیستوسکوپی، شما ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- احساس سوزش جزئی به هنگام ادرار
- رد خون در ادرار
- تکرر ادرار یا نیاز فوری به ادرار
مراقب علائم خود باشید و در صورتی که این علائم و یا علائم دیگری مخصوصاً خونریزی شدید یا درد را تجربه کردید و بیشتر از ۲۴ ساعت ادامه پیدا کردند، با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض احتمالی عمل سیستوسکوپی تنگی مجرای ادراری
سیستوسکوپی معمولاً یک عمل ایمن میباشد گرچه، خطرات زیر را ممکن است به همراه داشته باشد:
- خونریزی بیش از حد در صورت انجام نمونه برداری
- عفونت مثانه
- پارگی دیواره مثانه در موارد درمانسنگ یا تومور مثانه
درد شدید، تب و لرز ممکن است از علائم عفونت باشد و نیاز به مراقبت های پزشکی فوری داشته باشد.