تاخیر در انزال (Delayed ejaculation) که گاهی به آن اختلال در انزال هم می گویند، حالتی است که در آن، مدت زمان تحریک جنسی مرد برای رسیدن به اوج لذت جنسی و ارگاسم طولانی می شود. بعضی از مردان با اختلال در انزال هیچگاه قادر به انزال نیستند. انزال تاخیری می تواند موقتی بوده یا اینکه مشکلی مادام العمر باشد.
علل احتمالی تاخیر در انزال شامل برخی بیماری های مزمن، داروها و یا جراحی باشد. درمان انزال تاخیری به علت آن بستگی دارد. بروز تاخیر در انزال در برخی زمان ها طبیعی محسوب می شود و فقط زمانی بیماری تلقی می شود که دائمی باشد یا باعث استرس در مرد یا شریک جنسی وی شود.
نشانه های تاخیر در انزال
بعضی مردان با تاخیر در انزال برای اینکه به اوج لذت جنسی و انزال برسند به نیم ساعت یا بیشتر تحریک جنسی نیاز دارند. یا اینکه ممکن است اصلا انزال رخ ندهد. با اینحال، زمان مشخصی وجود ندارد که نشان دهنده ی تاخیر در انزال باشد. به عبارتی، یک مرد زمانی تاخیر در انزال را تجربه می کند که تاخیر در انزال باعث اضطراب و درماندگی وی شود، یا اینکه مجبور به توقف فعالیت جنسی ناشی از خستگی، تحریک بدنی، از دست دادن نعوظ یا درخواست از طرف شریک جنسی خود شود.
اغلب ممکن است مرد در رسیدن به ارگاسم در طول رابطه جنسی یا دیگر انواع فعالیت های جنسی با یک شریک جنسی مشکل داشته باشد. بعضی از این مردان فقط قادر به انزال از طریق خودارضایی هستند.
انواع انزال تاخیری
تاخیر در انزال بر اساس علائم به دو نوع تقسیم می شوند:
-مادام العمر یا اکتسابی
در تاخیر در انزال مادام العمر، مشکل از ابتدای زمانی که مرد به بلوغ جنسی می رسد وجود دارد. ولی انزال تاخیری اکتسابی بعد از گذشت یک دوره از فعالیت جنسی طبیعی رخ می دهد.
-عمومی یا موقعیتی
در انزال تاخیری عمومی، تاخیر در انزال محدود به شریک جنسی خاصی یا نوع خاصی از تحریک جنسی نمی شود. اما انزال تاخیری موقعیتی فقط در شرایط و موقعیت خاصی رخ می دهد.
این تقسیم بندی به تشخیص علت زمینه ای و اینکه چه درمانی ممکن است موثرترین درمان باشد کمک می کند.
علل ریشهای تأخیر در انزال
شناسایی علت تأخیر در انزال اولین و مهمترین گام در طراحی یک برنامه درمانی مؤثر است.
۱. علل فیزیکی و پزشکی (Physical/Medical Causes)
- آسیب عصبی: یکی از شایعترین دلایل فیزیکی، آسیب به اعصاب لگنی است که مسئول انتقال سیگنالهای ارگاسم و انزال هستند. این آسیب میتواند ناشی از دیابت کنترل نشده (که باعث نوروپاتی میشود)، جراحیهای لگن یا پروستات، یا بیماریهایی مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS) باشد.
- اختلالات هورمونی: سطوح پایین هورمونهای مردانه مانند تستوسترون (Hypogonadism) میتواند میل و عملکرد جنسی را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به انزال دیررس شود.
- الکل و مواد مخدر: مصرف بیش از حد الکل به صورت مزمن، میتواند اثر مخربی بر سیستم عصبی داشته باشد و از علل شایع تأخیر در انزال است.
۲. علل دارویی (Medication Side Effects)
- توضیحات کامل: تأخیر در انزال ناشی از دارو بسیار رایج و قابل برگشت است. شایعترین عامل دارویی، داروهای ضد افسردگی (Antidepressants) به ویژه دستهای به نام مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) هستند. این داروها در بسیاری از موارد به عنوان عارضه جانبی باعث دیر انزالی میشوند. همچنین، برخی داروهای ضد فشار خون و داروهای ضد تشنج نیز میتوانند این عارضه را ایجاد کنند.
۳. علل روانی و ارتباطی (Psychological and Relational Causes)
- اضطراب عملکردی: ترس از شکست در انزال یا ارگاسم میتواند به یک چرخه معیوب تبدیل شود؛ فرد به دلیل اضطراب نمیتواند انزال کند و این عدم موفقیت، اضطراب بیشتری برای تلاشهای بعدی ایجاد میکند.
- تجربیات منفی گذشته: تربیت سختگیرانه جنسی، احساس گناه در مورد فعالیت جنسی یا آسیبهای جنسی گذشته میتواند به صورت ناخودآگاه مانع از رها شدن و رسیدن به ارگاسم شود.
- تفاوت بین واقعیت و فانتزی: بسیاری از مردان به نوع خاصی از تحریک (اغلب تحریک دستی یا بصری شدید) عادت میکنند و هنگام رابطه جنسی با شریک زندگی، که تحریک متفاوتی دارد، دچار مشکل میشوند.

راهکارهای تشخیص و درمان تأخیر در انزال
درمان انزال دیررس مستلزم رویکردی چند رشتهای است که شامل مشاوره پزشکی، درمانهای دارویی و مداخلات روانشناختی است.
۱. تشخیص پزشکی و فیزیکی
- آزمایش خون: شامل بررسی سطح تستوسترون، گلوکز (برای تشخیص دیابت)، و عملکرد تیروئید.
- بررسی سابقه دارویی: پزشک لیست کامل داروهای مصرفی را بررسی میکند تا داروهایی که به عنوان علت دیر انزالی شناخته میشوند، شناسایی و در صورت امکان جایگزین شوند.
- معاینه عصبی: بررسی رفلکسها و حسهای عصبی در ناحیه لگن برای تشخیص آسیب عصبی.
۲. مداخلات رواندرمانی و سکستراپی
- سکستراپی متمرکز: این نوع درمان، مؤثرترین راهکار برای تأخیر در انزال با ریشه روانی است. سکستراپیست به فرد و زوج کمک میکند تا اضطراب عملکرد را کاهش دهند، روشهای تحریک مؤثرتری را بیاموزند، و ارتباط صمیمی و جنسی خود را بهبود بخشند.
- آموزش جنسی: آموزش در مورد فیزیولوژی جنسی و آگاهی از این که انزال در خودارضایی و مقاربت متفاوت است، میتواند سطح توقعات را تعدیل کند.
۳. درمانهای دارویی
- تغییر داروها: اگر تأخیر در انزال ناشی از داروهای SSRIs باشد، پزشک ممکن است دوز را کاهش دهد یا داروی جایگزینی مانند بوپروپیون (Bupropion) را تجویز کند که کمتر عارضه جنسی ایجاد میکند.
- داروهای تحریککننده: در مواردی، داروهایی مانند سیپروهپتادین (Cyproheptadine) یا داروهایی که بر گیرندههای سروتونین اثر میگذارند، ممکن است به صورت “برچسب-خارجی” برای کمک به دستیابی به ارگاسم تجویز شوند، اما تأثیر این داروها به صورت قطعی اثبات نشده و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
چه زمانی برای تاخیر در انزال به پزشک مراجعه کنید؟
☑️ وقتی که: انزال تاخیری به عنوان یک موضوع و معضل برای شما یا همسرتان مطرح باشد.
☑️ وقتی که: همزمان مشکل شناخته شده ی دیگری داشته باشید که ممکن است به تاخیر در انزال مرتبط باشد، یا داروهایی مصرف می کنید که ممکن است باعث بروز این مشکل شده باشد.
☑️ وقتی که: علائم دیگری همراه با تاخیر در انزال داشته باشید که ممکن است با آن مرتبط باشد یا نباشد.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی