سیستیت بینابینی، یک مشکل مثانه ی مزمن است که به دلایل ناشناخته باعث فشار و درد در زیر ناف می شود. نام دیگر این بیماری، درد مزمن لگن یا CPP می باشد و علائم آن ممکن است موقتی و یا دائمی باشند. قبل از تشخیص سیستیت بینابینی، علائم ممکن است چندین هفته بدون هیچ علت واضحی وجود داشته باشند. این مشکل حتی ممکن است شما را در شب از خواب بیدار کند اما می تواند بسیار خفیفتر باشد و علائم آن نیز گهگاهی از بین بروند.
سیستیت بینابینی، اغلب سندرم درد مثانه BPS یا IC/BPSنامیده می شود و اگر زن هستید، ممکن است در طول عادت ماهانه شما تشدید شود و در زمان رابطه ی جنسی نیز درد داشته باشید. اگر شما درد ادراری دارید که بیش از ۶ هفته طول کشیده و بر اثر مشکلات دیگری همچون عفونت یا سنگ کلیه به وجود نیامده است، ممکن است به سیستیت بینابینی مبتلا باشید.
سیستیت بینابینی چیست؟
سیستیت بینابینی که با نام سندرم درد مثانه نیز شناخته می‌شود، یک بیماری مزمن است که باعث درد و فشار در ناحیه مثانه می‌شود. اشخاصی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، در ناحیه شکم و لگن خود درد احساس می‌کنند و به تکرر ادرار نیز دچار می‌شوند.
علائم سیستیت بینابینی را نام ببرید؟
علائم این بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت اند و می توانند هر روز یا هر هفته تغییر کنند و یا به مدت چندماه یا چند سال دوام داشته باشند. این علائم ممکن است بدون درمان از بین بروند.
علائم شایع:
- فشار و درد مثانه ای که در هنگام پر شدن مثانه بیشتر می شود.
- درد در قسمت پایین شکم، پایین کمر، لگن یا حالب
- درد در فرج، واژن یا ناحیه پشت واژن
- درد در کیسه بیضه، بیضه ها، آلت تناسلی یا ناحیه پشت کیسه بیضه
- تکرر ادرار (بیش از هفت تا هشت بار در روز)
- نیاز فوری به ادرار کردن (مثل این است که حتی بعد از رفتن به دستشویی، نیاز به ادرار کردن داشته باشید)
- درد در طول رابطه ی جنسی، ارگاسم یا بعد از رابطه ی جنسی
درد مثانه ای که افراد به هنگام سیستیت بینابینی تجربه می کنند، می تواند از درد خفیف تا شدید متفاوت باشد. ادرار کردن ممکن است با سوزش خفیف یا شدید همراه باشد. حدود ۵ تا ۱۰% از افراد مبتلا به این شرایط در ناحیه ی مثانه ی خود دچار زخم می شوند.
علل ایجاد سیستیت بینابینی چیست؟
دلیل دقیق این بیماری مشخص نیست، اما چندین نظریه وجود دارد:
- ▪️مشکلی در بافت مثانه وجود دارد که اجازه می دهد مواد موجود در ادرار، مثانه را تحریک کنند.
- ▪️التهاب باعث آزاد سازی مواد شیمیایی در بدن می شود.
- ▪️مواد ادرار به مثانه آسیب می رسانند.
- ▪️یک مشکل عصبی باعث می شود مثانه از عواملی احساس درد کند که معمولاً باعث درد نمی شوند.
- ▪️سیستم ایمنی به مثانه حمله کند.
- ▪️مشکل دیگری که موجب التهاب می شود نیز می تواند روی مثانه تأثیر بگذارد.
مقایسه ی سیستیت بینابینی با عفونت مجرای ادراری (UTI)
شما ممکن است سیستیت بینابینی را با عفونت مجرای ادراری اشتباه بگیرید، زیرا تشخیص این دو بیماری از هم سخت است. تفاوت آنها در این است که عفونت مجرای ادراری بر اثر عفونت یا یک باکتری (معمولاً ای.کولی) ایجاد می شود، در حالیکه سیستیت بینابینی درد مشابه را ایجاد می کند، اما علت مشخصی ندارد.
عوامل خطر سیستیت بینابینی
حدود ۹۰% از افراد مبتلا به سیتیت بینابینی، زنان هستند. حدود ۳ تا ۶% از زنان بزرگسال نوعی سیستیت بینابینی دارند. به طور میانگین افراد در اوایل ۴۰ سالگی خود دچار این مشکل می شوند. خطر ابتلا به سیستیت بینابینی با بالارفتن سن بیشتر می شود.
مقایسه ی سیستیت بینابینی با مشکلات دیگر
بسیاری از افراد مبتلا به این مشکل، دارای مشکلات سلامتی دیگری نیز هستند. اگر یکی از شرایط زیر را داشته باشید، احتمال خطر ابتلای شما به سیستیت بینابینی ممکن است بیشتر باشد و یا اگر به سیستیت بینابینی مبتلا هستید، احتمال بیشتری وجود دارد که به یکی از مشکلات زیر دچار شوید:
- ▪️سندرم روده ی التهابی
- ▪️بیماری سلیاک
- ▪️آلرژی ها
- ▪️پوست حساس
- ▪️میگرن
- ▪️اندومتریوز
- ▪️آسم
- ▪️ولوودینیا
- ▪️فیبرومیالژیا
- ▪️سندرم خستگی مزمن
- ▪️لوپوس اریتماتوس سیستماتیک
- ▪️حملات پانیک
- ▪️اختلال عملکرد کف لگن
- ▪️یبوست
- ▪️پروستاتیت مزمن
- ▪️انسداد زهاری
- ▪️سندرم شوگرن
سیستیت بینابینی چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص سیستیت بینابینی وجود ندارد. اگر شما با شکایت از درد مثانه همراه با تکرر ادرار به پزشک مراجعه کنید، قدم بعدی رد کردن مشکلات دیگر است. در ابتدا باید احتمال عفونت های مجرای ادراری، سرطان مثانه، بیماری های مقاربتی و سنگ های کلیه در هر دو جنسیت رد شوند. در زنان، اندومتریوز یک احتمال دیگر می باشد. برای مردان، سیستیت بینابینی با پروستات ملتهب یا سندرم درد کف لگن اشتباه گرفته می شود.
این آزمایشات می توانند احتمال وجود مشکلات دیگر را رد کنند:
- اورونالیز یا کشت مثانه: از شما خواسته می شود در یک ظرف مخصوص ادرار کنید. سپس نمونه ادرار شما برای بررسی عفونت به آزمایشگاه فرستاده می شود.
- حجم ادرار باقی مانده بعد از ادرار کردن: استفاده از سونوگرافی. این آزمایش، مقدار ادراری را که بعد از دستشویی رفتن در مثانه باقی می ماند، اندازه می گیرد.
- سیستوسکوپی: از یک لوله ی نازک با دوربین برای مشاهده ی درون مثانه و مجرای ادرار استفاده می شود. این کار معمولاً فقط در صورتی انجام می شود که در ادرار شما خون باشد یا درمان کمکی به شما نکند.
- نمونه برداری از مثانه و مجرای ادرار: تکه ی کوچکی از بافت مثانه برداشته و آزمایش می شود. این کار معمولاً در طول سیستوسکوپی انجام می شود.
- کشش مثانه: مثانه ی شما با مایع یا گاز پر می شود تا دیواره های آن کشیده شوند. گاهی اوقات از این آزمایش به عنوان درمان نیز استفاده می شود. این آزمایش با سیستوسکوپی انجام می شود.
- کشت مایع پروستات (در مردان): پزشک باید به پروستات شما فشار وارد کند تا نمونه ای را برای آزمایش جمع آوری کند.
درمان های سندرم سیستیت بینابینی
در حدود نیمی از موارد، سیستیت بینابینی خود به خود از بین می رود. اکثر افرادی که به درمان نیاز دارند تسکین پیدا می کنند و به زندگی عادی خود بر می گردند. درمان عمدتاً علائم را کنترل می کند و به آزمون و خطا نیاز است تا بتوان درمان مناسب را پیدا کرد. معمولاً چند هفته یا چند ماه طول می کشد تا بتوان علائم را تسکین داد.
انواع درمان ها
- بازآموزی مثانه
- فیزیوتراپی
- تزریق دارو در مثانه
- هیدرودیستنشن یا کشش مثانه
- تحریک عصبی
داروهای سیستیت بینابینی:
- ▪️آمی تریپتیلین، با اینکه یک داروی ضدافسردگی است، اما اسپاسم های مثانه را نیز کنترل می کند.
- ▪️پنتوسان، نحوه ی عملکرد این دارو مشخص نیست، اما می تواند پوشش بافت مثانه را بازسازی کند.
- ▪️داروهای سوزش معده، داروهای بدون نسخه با کاهش مقدار اسید بدن، به شما کمک می کنند.
- ▪️هیدروکسی زین، این دارو یک آنتی هیستامین است و اگر شبها بیش از حد ادرار دارید، می تواند مفید باشد.
- ▪️دی متیل سولفوکسید: برای افرادی که از طریق داروهای دیگر تسکین پیدا نکرده اند، این دارو با کاتتر درون مثانه قرار داده می شود.
- ▪️استروئیدها: اگر روی مثانه ی خود زخم هایی به نام ضایعات هانر دارید، پزشک ممکن است آنها را بردارد، بسوزاند و یا به آنها استروئید تزریق کند.
- ▪️تزریق بوتاکس: این دارو به طور موقت عضله ی مثانه را فلج می کند تا به تسکین علائم درد کمک کند.
سیستیت بینابینی و جراحی:
در موارد نادر وقتی روش دیگری اثر نمی کند، جراحی می تواند گزینه ی مناسبی باشد. یک جراحی پیچیده وجود دارد که می تواند مسیر ادرار را از مثانه منحرف کند.
سیستیت بینابینی و تغییرات سبک زندگی
پزشک شما ممکن است در کنار درمان های دیگر، اصلاح سبک زندگی را نیز توصیه کند که شامل موارد زیر می شوند:
- کاهش استرس: استرس می تواند محرکی برای سیستیت بینابینی باشد. صرف ۵ دقیقه در روز برای انجام کاری برای خودتان می تواند شروع خوبی باشد. حرکات کششی، خواندن یک کتاب، انجام تکنیک های ریلکسیشن، صحبت با یک دوست یا مدیتیشن می تواند به شما کمک کند.
- پوشیدن لباس های آزاد: لباس های تنگ می توانند به مثانه فشار وارد کنند.
- ورزش: ورزش های کم اثر برای مثال، پیاده روی یا حرکات کششی انجام دهید.
- رژیم غذایی خود را تنظیم کنید: غذاها و نوشیدنی های خود را تغییر دهید تا محرک ها را از بین ببرید.
- سیگار نکشید: اگر سیگاری هستید، ترک سیگار می تواند به شما کمک کند.
- محرک ها را شناسایی کنید: بسیاری از افراد متوجه می شوند که غذاها یا نوشیدنی ها مثانه ی آنها را تحریک می کند. علائم ممکن است با استرس های روحی یا فیزیکی یا در طول عادت ماهانه تشدید شوند. لازم نیست که این محرک ها را به یکباره حذف کنید. وقتی علائمتان ظاهر می شوند دقت کنید که چه غذایی خورده اید. یادداشت کردن غذاها و علائم آنها می تواند ایده ی خوبی باشد.
برخی از محرک های غذایی احتمالی عبارتند از:
- مرکبات مانند پرتقال و لیمو
- گوجه
- شکلات
- نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و نوشابه
- نوشیدنی های گازدار
- الکل
- غذاهای ادویه دار
- شیرین کننده های مصنوعی
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی
