زگیل مقعدی (Condyloma Acuminata) یک بیماری مقاربتی (STI) است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود. این زائدههای گوشتی که میتوانند بهصورت تکی یا خوشهای در اطراف یا داخل مجرای مقعدی ظاهر شوند، اگرچه معمولاً بدون درد هستند، اما میتوانند باعث خارش، ناراحتی، و خونریزی شده و تأثیر قابلتوجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارند.
مهمترین نکته این است که زگیل مقعدی تنها یک مشکل زیبایی نیست؛ عفونت مزمن با انواع پرخطر HPV، میتواند خطر ابتلا به سرطان مقعد را افزایش دهد. به همین دلیل، تشخیص صحیح، نوعبندی ویروس و انتخاب بهترین روش درمان زگیل مقعدی حیاتی است. در مواجهه با این بیماری، پرسش اصلی بسیاری از بیماران این است که: دکتر متخصص زگیل مقعدی کیست و برای درمان قطعی زگیل مقعدی به کدام پزشک باید مراجعه کرد؟ این مقاله جامع به شما کمک میکند تا با نقش انواع متخصصان آشنا شوید و بهترین مسیر درمانی را انتخاب کنید.
معرفی انواع دکتر متخصص زگیل مقعدی که باید بشناسید
درمان زگیل مقعدی یک حوزه تخصصی است که بسته به محل، اندازه، و شدت درگیری میتواند توسط چند رشته پزشکی مختلف مدیریت شود. انتخاب دکتر متخصص زگیل مقعدی مناسب، گام اول و حیاتی برای رفع مشکل زگیل مقعدی است. هیچ یک پزشک واحدی بهعنوان “تنها متخصص” وجود ندارد، بلکه همکاری تیمی یا انتخاب تخصصیترین فرد اهمیت دارد.

دکتر اورولوژی:
مراجعه به اورولوژیست برای درمان زگیل مقعدی اغلب در شرایطی اتفاق میافتد که زگیلها به صورت همزمان نواحی تناسلی (مانند آلت تناسلی، کیسه بیضه یا پیشابراه در مردان) و ناحیه مقعدی را درگیر کرده باشند. ازآنجاکه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که عامل زگیل مقعدی است، هم زمان میتواند در این نواحی تکثیر یابد، اورولوژیست بهعنوان متخصص دستگاه تناسلی مردان، تخصص لازم برای مدیریت ضایعات تناسلی را دارد. در چنین مواردی، اورولوژیست ممکن است مدیریت درمان زگیلهای تناسلی را بر عهده بگیرد و برای زگیلهای مقعدی به یک متخصص کولورکتال ارجاع دهد، یا در مواردی که ضایعات مقعدی محدود و کوچک هستند، با استفاده از روشهای مشترک درمانی اقدام به رفع آنها کند.
متخصص کولورکتال:
متخصص کولورکتال یا پروکتولوژیست، بهصورت تخصصی بر روی بیماریهای روده بزرگ، راستروده و مقعد تمرکز دارد. این متخصصان اغلب از جراحان عمومی باتجربه نشأت میگیرند و دورههای تخصصی بیشتری را گذراندهاند. زگیلهای مقعدی اغلب در مرز دقیق کانال مقعدی یا حتی در داخل آن (زگیل مقعدی داخلی) رشد میکنند، جایی که نیاز به مهارتهای معاینه و جراحی دقیق کولورکتال وجود دارد.
متخصص پوست و مو:
درماتولوژیستها یا متخصصان پوست، برای ضایعاتی که بهصورت اولیه و محدود به پوست اطراف مقعد (Perianal Skin) هستند و به کانال مقعدی گسترش نیافتهاند، گزینه مناسبی هستند.
متخصص زنان:
در برخی موارد، بیمار ممکن است به متخصص زنان ارجاع داده شود، بهخصوص اگر عفونت HPV در سایر نواحی تناسلی نیز وجود داشته باشد. متخصص زنان میتواند در تشخیص و درمان زگیلهای مقعدی که همراه با زگیلهای واژینال یا دهانه رحم هستند، نقش داشته باشد. این رویکرد تضمین میکند که تمام نواحی درگیر به طور همزمان تحت بررسی و درمان زگیل تناسلی و مقعدی قرار گیرند.
روشهای تشخیصی و درمانی زگیل مقعدی (Anal Warts Treatment)
پس از انتخاب دکتر متخصص زگیل مقعدی، گام بعدی درک فرآیند تشخیص و روشهای درمانی است. متخصص از مجموعهای از تکنیکها برای اطمینان از تشخیص صحیح و انتخاب مؤثرترین پروتکل درمانی استفاده میکند.
۲.۱. روشهای تشخیصی دقیق برای تعیین گستردگی ضایعه
تشخیص زگیل مقعدی معمولاً با معاینه بصری توسط پزشک آغاز میشود، اما برای برنامهریزی درمان، اقدامات تشخیصی عمیقتری لازم است.
- ▪️ آنوسکوپی (Anoscopy): این روش حیاتیترین ابزار تشخیصی برای دکتر متخصص زگیل مقعدی (کولورکتال) است. یک لوله کوچک و نورانی (آنوسکوپ) بهآرامی وارد کانال مقعدی میشود تا داخل راستروده برای وجود زگیلهای داخلی بررسی شود. این مرحله برای اطمینان از درمان کامل زگیل مقعدی و جلوگیری از عود ناشی از نادیدهگرفتن زگیلهای داخلی بسیار ضروری است.

- ▪️ آنوسکوپی با وضوح بالا (High-Resolution Anoscopy – HRA): شبیه به کولپوسکوپی در زنان، HRA به پزشک اجازه میدهد تا با استفاده از یک میکروسکوپ و محلولهای رنگی خاص (مانند اسید استیک)، کوچکترین و نامرئیترین ضایعات HPV و نواحی پیشسرطانی (AIN) را شناسایی کند. این روش برای بیمارانی که HIV مثبت هستند، یا سابقه زگیل مقعدی مکرر دارند و یا در معرض خطر بالای سرطان مقعد هستند، ضروری است.
- ▪️ بیوپسی (نمونهبرداری): اگر ضایعهای مشکوک یا غیرمعمول به نظر برسد، پزشک ممکن است نمونه کوچکی (بیوپسی) برای بررسیهای پاتولوژی ارسال کند تا نوع ضایعه و احتمال بدخیمی آن تعیین شود.
۲.۲. انتخاب بهترین روش درمان:
دکتر متخصص زگیل مقعدی روش درمانی را بر اساس تعداد، اندازه، موقعیت (داخلی یا خارجی بودن) و سلامت عمومی بیمار تعیین میکند.
- ▪️ درمانهای دارویی موضعی (Topical Medications): این درمانها معمولاً برای زگیلهای کوچک و خارجی توسط بیمار و تحت نظارت پزشک استفاده میشوند.
- پودوفیلوکس و سینکاتچینز برای تخریب فیزیکی بافت زگیل مورد استفاده قرار میگیرند.
- ایمیکیمود (Imiquimod) یک عامل تعدیلکننده سیستم ایمنی است که باعث میشود سیستم دفاعی بدن خود برای از بین بردن ویروس زگیل مقعدی اقدام کند. این روشها طولانیمدت هستند و نیاز به صبر و پیگیری دارند.
- ▪️ درمانهای تخریبی کلینیکی: این روشها معمولاً در مطب یا کلینیک و توسط پزشک انجام میشوند.
- کرایوتراپی (Cryotherapy): استفاده از نیتروژن مایع فوقسرد برای فریز کردن و از بین بردن بافت زگیل. این روش ساده و کمتهاجمی است و برای زگیلهای خارجی کوچکتر مؤثر است.
- تری کلرواستیک اسید (TCA): یک محلول شیمیایی قوی که برای سوزاندن زگیلها به کار میرود. این روش نیز برای ضایعات کوچکتر قابلاستفاده است و عوارض جانبی موضعی دارد.
- ▪️ روشهای جراحی (Surgical Methods): برای زگیلهای بزرگ، متعدد، عودکننده، یا زگیلهایی که در داخل کانال مقعدی قرار دارند، مداخلات جراحی لازم است.
- برداشتن جراحی (Excision): متخصص کولورکتال میتواند زگیلها را با جراحی و تحت بیحسی موضعی یا عمومی بهطور کامل بردارد. این روش شانس درمان قطعی زگیل مقعدی را در یک جلسه افزایش میدهد، بهخصوص برای ضایعات داخلی که با روشهای موضعی قابلدسترس نیستند.
- لیزردرمانی (Laser Therapy): استفاده از پرتوهای لیزر برای تبخیر بافت زگیل. این روش برای زگیلهای گسترده و مقاوم مفید است، اما نیاز به تخصص و تجهیزات خاص دارد.
دکتر محمد جباری فوق تخصص اورولوژی
