بی اختیاری ادراری-ورزش کگل (بخش چهارم)

در این مقاله مطالعه می کنید:

بی اختیاری ادراری، شکایت شایعی در زنان است که اثر مهمی بر روی کیفیت زندگی آنان می گذارد. بی اختیاری ادراری یک ناتوانی جسمی است که با انزوای اجتماعی همراه بوده و به اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس منجر می شود و جنبه های گوناگون اجتماعی، روحی، شغلی، خانوادگی، جسمی و جنسی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد همچنین توانایی فرد را در لذت بردن از فعالیت های روزانه، روابط اجتماعی، مسافرت و روابط شخصی محدود می کند. بی اختیاری ادراری از نظر اجتماعی مسأله مهمی بوده و یکی از دلایل گوشه گیری و نگهداری افراد مسن در خانه سالمندان میباشد. این امر همچنین در زنان مسلمان که به طهارت اعتقاد دارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

این عارضه از نظر بهداشت نیز مسأله مهمی بوده و علاوه بر عوارض جسمی، در صورت ادامه دوره بیماری و عدم معالجه می تواند باعث مشکلات روانی گردد. میزان شیوع آن بین ۱۰ تا ۴۰ درصد می باشد و شایع ترین فرم آن  بی اختیاری ادراری استرسی (SUI) می باشد که در آن با افزایش فشار داخل  شکمی به هنگام خندیدن، سرفه و عطسه کردن، بلند کردن اجسام سنگین، دویدن و یا تغییر ناگهانی در وضعیت بدن، ادرار بی اختیار خارج می شود.  شیوع بی اختیاری ادراری در زنان نسبت به مردان دو برابر بیشتر است.

ناکچوری یا تکرر ادرار

 این عارضه باعث صرف میلیاردها دلار در سال میشود که برای پوشک بزرگسالان، درمان های دارویی و جراحی جهت پیشگیری از نشت ادرار انجام می شود. سن، ارث، ،BMI، سابقه جراحی برداشتن رحم، حاملگی و زایمان باعث افزایش بروز بی اختیاری ادراری می شوند. استعمال دخانیات، نژاد، یبوست و یائسگی به عنوان فاکتورهای خطر در مورد آن مطرح شد ه اند و مشخص گردیده که احتمالا زایمان انحصاری به شکل سزارین، جلوی بی اختیاری ادراری استرسی نمی گیرد.

ورزش های عضلات کف لگن

در گذشته، جراحی درمان اصلی زنان مبتلا به بی اختیاری ادراری و SUI بود در حالی که امروزه روش های Conservative توسط انجمن بین المللی اختیار ادرار (International Continence Society) خط اول درمان در موارد بی اختیاری ادراری ساده در نظر گرفته می شود. در این میان ورزش های عضلات کف لگن نقش اساسی را در پیشگیری و درمان بی اختیاری ادرار ایفاء می کنند. اساس این ورزش ها بر این استوار است که انقباضات قوی عضلات کف لگن مجرای ادرای (پیشابراه) را بسته و سبب افزایش فشار پیشابراه گردیده و جلوی خروج بی اختیار ادرار را در مواقع افزایش ناگهانی فشار داخل شکم می گیرد.

در مطالعه ای که جهت بررسی اثرات ورزش کف لگن بر روی بی اختیاری استرسی ادرار و بی اختیاری مختلط صورت گرفت، استفاده از این ورزش ها به مدت ۸ هفته قدرت عضلات کف لگن و نیز کیفیت زندگی را به طور معنی دار بهبود بخشید و تعداد دفعات بی اختیار ادرار را کم کرد. در دیگر مطالعات نیز ورزش های کف لگن را درمان مناسبی برای زنان مبتلا به بی اختیاری ادرار ذکر کرده اند.

برای بررسی کیفیت زندگی و بهبود آن پس از درمان در زنان مبتلا به بی اختیاری ادراری، پرسشنامه های  زیادی مطرح است که یکی از مهم ترین آنان IQOL یا Incontinence Quality Of Life می باشد، که در مورد زنان ایرانی نیز، اعتبار و پایایی آن مورد تأیید واقع گردیده است. این پرسشنامه از ۲۲ سوال متفاوت تشکیل می شود و به طور اختصاصی برای بیماران مبتلا به بی اختیاری استرسی ادرار و نیز بی اختیاری مختلط می باشد.

برای بررسی عضلات لگن نیز یک روش پذیرفته شده بین المللی برای درجه بندی قدرت عضلانی، بر اساس سیستم درجه بندی آکسفورد پذیرفته شده است که برای بررسی و ارزیابی عضلات کف لگن استفاده می شود. جهت ارزیابی تأثیر ورزش های کف لگن بر روی بی اختیاری ادراری، پرسشنامه های فوق الذکر به خوبی می تواند بیانگر تأثیر باشند و در مطالعات متفاوت مورد استفاده واقع شده اند.

ورزش لگن

یکی از درمان های محافظه کارانه که برای بی اختیاری ادرار به کار می رود، درمان های فیزیکی است که شامل تقویت (تمرین ها یا ورزش های کف لگن) با یا بدون سایر وسایل مثل مخروط های واژینال و تحریک الکتریکی می باشد. وسیله دیگری جهت کمک به تقویت عضلات کف لگن درست شده که کمک می کند بیماران به صورت هدایت شده عضلات را منقبض سازند.

در سال ۱۹۴۸ کگل، میزان بهبود ۸۴% را در موارد انواع بی اختیاری ادرار با استفاده از تمرینات ورزشی کف لگن بیان کرد و از آن پس به عنوان درمان محافظه کارانه جدی مطرح بوده است. با این حال بعضی مطالعات مطرح کردند که استفاده صحیح از ورزش با استفاده از وسایل همچون بیوفیزیک و مخروط واژینال، ممکن است مؤثرتر باشد. دستگاه تمرینات تقویتی پیشرونده کف لگن وسیله ای است که می تواند به بیمار در جهت انقباض صحیح عضلات کمک دهنده باشد.

کیفیت انجام تمرینات کگل

ورزش کگل بسیار آسان بوده و چنانچه متناوباً انجام پذیرد نتایج بسیار قابل توجهی را در بر خواهد داشت. ورزش کگل ابتدا باید با تشخیص صحیح ماهیچه های لگنی توسط فرد آغاز گردد که معمولا باید همان ماهیچه هایی شناسایی و تقویت گردند که هنگام دفع ادرار از آنها استفاده می گردد. با به درون کشیدن این ماهیچه ها و نگاه داشتن آنها به مدت چند ثانیه، نتایج دلخواه ۱۲ هفته حاصل خواهد گشت.

افراد می توانند این تمرینات را در حالت خوابیده و ریلکس انجام دهند، حتی هنگام رانندگی، انجام کارهای منزل، تماشای تلویزیون نیز می توان با این ماهیچه ها کار کرده و این تمرینات را جزء عادت روزانه و همیشگی خود ساخت.

تعیین محل ماهیچه

زمانی که در دستشوئی مشغول ادرار کردن هستید، سعی کنید جریان ادرار را متوقف کنید. همان ماهیچه ای که با منقبض شدنش، ادرار در حال جریان شما قطع میشود مد نظر است. پس مثل همیشه ادرار را رها کنید و سعی کنید جلوی ادرار را بگیرید. همانطور که گفته شد، توقف جریان ادرار در بین راه، می تواند به شما کمک کند تا بفهمید از چه ماهیچه ای باید استفاده کنید. سعی کنید ادرار کردن خود را تا سه بار متوقف کنید تا از مکان و موقعیت ماهیچه PC مطمئن شوید.

عکسهای ورزش کگل

عکسهای ورزش کگل 1
عکسهای ورزش کگل 2

توجه کنید که نگه داشتن ادرار برای پیدا کردن این ماهیچه یک یا دو بار بیشتر انجام نشود چون نگه داشتن ادرار هنگام خروج بسیار کار غلطی است و باعث برگشت ادرار به مثانه و بعضی مشکلات مجاری اداری می شود پس این نگه داشتن ادرار فقط برای شناسایی انجام می شود. تست دیگر برای آقایان، وقتی است که آلت نعوظ کامل دارد. عضلات کف لگن را جمع کنید و کاری کنید که آلت شما به سمت بالا حرکت کند (در واقع بجهد) یعنی با انقباض، آلت شما بالا می پرد و شما می توانید آنرا با انقباض و انبساط ماهیچه مذکور بالا و پایین کنید.

خانم ها (البته اگر باکره نیستید) دو انگشت اشاره و وسط خود را وارد واژن کنید و حالا مثل همان تمرین نگه داشتن ادرار را انجام دهید، (البته نه هنگام ادرار) باید فشار انقباض ماهیچه لگنی را حس کنید، به این ترتیب که جداره پایین واژن شما به انگشتانتان فشار بیاورد البته نه زیاد. (مگر ماهیچه های کف لگن  قدرتمندی داشته باشید). این تمرین فقط برای است که انقباض این ماهیچه را با سفت کردن شکم اشتباه نگیرید، هر چند اوایل این تمرینات شکم هم منقبض می شود ولی کم کم یاد خواهید گرفت .

علاوه بر این، اگر چه این روش خیلی عملی بنظر نمی رسد، اما اگر یک انگشت خود را در مقعدتان فرو کنید و سعی کنید ماهیچه های لگنی را منقبض کنید، بدین ترتیب شما متوجه انجام این کار خواهید شد، زیرا انگشت شما انقباض (فشار) مقعدتان را احساس خواهد کرد. همیشه سعی کنید که ماهیچه های دیگرتان (مثل ران، پشت و شکم ) را آزاد نگهدارید .

هر چقدر که با ماهیچه های کف لگن بیشتر کار کنید، ماهیچه شما بهتر عمل کرده و مستحکم تر می شود. ماهیچه ها می توانند به شما کمک کند تا بی اختیاری ادرار، نعوظ و ارگاسم خود را بهتر کنترل کنید. اما مثل هر کار دیگری احتیاج به نظم و ترتیب در این کار هم هست.

مجموعه های مختلفی از تمریناتی که می توانید انجام دهید وجود دارند . آن دسته ای را انتخاب کنید که برای شما مناسب تر است و بطور منظم انجامش می دهید. به همسرتان هم بگوئید آنها را انجام دهد؛ زیرا همان مزایائی که برای شما دارد برای او نیز دارد. همیشه بخاطر داشته باشید که باید بقیه ماهیچه هایتان را راحت نگهدارید. (از حرکتهای آنی پرهیز کنید).

تمرین ۱ :

ماهیچه های کف لگن خود را با فواصل ۱۰ ثانیه ای منقبض و آزاد کنید – یعنی یک ثانیه انقباض و ۱۰ ثانیه وقفه در نظر بگیرید. این کار را ۲۰ بار انجام دهید. همین عمل را با وقفه های ۳۰ ثانیه ای انجام دهید. این کار را ۲۰ بار انجام دهید. حالا ۱۰ بار پشت سر هم ماهیچه PC را منقبض و آزاد کنید. هر بار برای ۵ ثانیه و با وقفه های ۵ ثانیه ای بین آنها. سپس ماهیچه  PC را برای ۳۰ ثانیه سفت کنید و برای ۳۰ ثانیه آزاد کنید. ۳ بار این کار را تکرار کنید. دوباره به مرحله اول برگردید و تکرار کنید. در طول روز این کار را مرتب انجام دهید.

تمرین ۲ :

۵ بار ماهیچه را منقبض و آزاد کنید. ۱۰ بار اینکار را تکرار کنید.  ۱۰ بار سریع ماهیچه را منقبض و آزاد کنید. ۳ بار تکرار کنید. ۱۰ بار شل و سفت کردن ماهیچه را در فاصله های زمانی بلند و کوتاه انجام دهید. ۳ بار تکرار کنید. ماهیچه تان را سفت کنید و تا جائی که می توانید نگهدارید . سعی کنید زمان خود را به ۱۲۰ ثانیه برسانید.

تمرین ۳ :

به صورت انقباضات ۶ تا ۸ ثانیه و به دنبال آن ۶  ثانیه استراحت، هر بار به مدت ۱۵ دقیقه، دو بار در روز و برای مدت ۱۲ هفته می باشد.

تمرین ۴ :

فرد به پشت دراز کشیده و در حالی که پاهای وی کمی از هم جدا بوده و کاملا راحت است عضلات کف لگن را منقبض نموده و برای ۱۰ ثانیه انقباض را نگه می دارد و دوباره عضلات را به مدت ۱۰ ثانیه آزاد کرده و راحت می نماید سپس تمرین را  ۱۵ تا ۲۰ بار تکرار می کند. این تمرین را در وضعیت های درازکشیده به پشت، ایستاده و چهار دست و پا انجام می دهند.


دکتر محمد جباری متخصص ارولوژی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.2/5 - (52 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر منصورزاده پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت ۹۵( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 159 مشاهده پرسش
    انحنای شدید مجرای ادرار همانند شکستگی آن به سمت بالا همراه با درد در حالت نغوظ چه دلیلی دارد. لازم به ذکر است حدود یک سال گذشته به دلیل سنگ کلیه عمل به صورت tul انجام شد به همراه سُند ادرای پس از عمل . سؤال دیگر اینکه در حالت عادی مجرای ادرای خیلی کوچک و جمع است.بهترین راه درمان چیست. با تشکر. 50 ساله.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت ۹۵( 8 سال پیش)
      سلام
      من خیلی خوب متوجه نشدم که این توصیفاتی که شما فرمودید برای مجرای ادراری است یا برای آلت تناسلی؟؟!!!!
  • تصویر کاربر دنیا سه شنبه ۱۴ اردیبهشت ۹۵( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 190 مشاهده پرسش
    داخل ادرارم خون مشاهده کردم همراه با درد شدید و سوزش همراه با لخته خون در انتهای ادرار.27 سالمه خانم هستم
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۱۴ اردیبهشت ۹۵( 8 سال پیش)
      سلام
      این ها به احتمال زیاد علائم عفونت ادراری است و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک هست در صورت عدم بهبود نیاز به سونوگرافی و ازمایش ادرار و بررسی از نظر احتمال وجود سنگ می باشد
  • تصویر کاربر مهدی جمعه ۱۴ اسفند ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 7828 مشاهده پرسش
    با سلام وادای احترام به استحضار می رساند که این جانب پسری دارم 5ساله که گاهی بیضه سمت راستش به سمت بالای کشاله ران می رود و یکی دو دقیقه همراه درد و ورم می شود ولی بعد از چند دقیقه خوب می شود به متخصص مراجعه نمودم سونوگرافی نوشت جواب سونوگرافی بدین صورت می باشد:
    سونوگرافی Testisو و اینگونینال راست: بیضه سمت راست 15×6 mm , و ابعادبیضه چپ 13×6mm می باشد. اندازه و اکوی بیضه ها مشابه و یکنواخت است.
    فاقد ضایعه فضاگیر می باشد. در بررسی کالر داپلر پترن عروقی در هر دو بیضه برقرار است.
    تصویری به نفع هرنی اینگونینال وهیدروسل دیده نشد.
    جواب را پیش متخصص بردم می گوید باید عمل شود . لطفا راهنمایی بفرمایید آیا عمل لازم است یا با دارو رفع می گردد. با سپاس فراوان-شکری
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۲ اسفند ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      بیضه ی پسر شما تحریک پذیر است اما اینکه عمل الزامی است یا خیر بایستی عرض کنم اگر بالارفتن و درد و تورم زیاد رخ می دهد شاید بهتر باشد عمل کنید وگرنه بایستی هوشیار باشید که اگر این درد و تورم طولانی مدت باشد نگرانی پیچ خوردگی را در ذهن بیان می کند که می تواند برای بیضه فرزندتان آسیب جبران ناپذیر داشته باشد
    2. تصویر کاربر مهدی چهارشنبه ۱۲ اسفند ۹۴( 8 سال پیش)
      باسلام وسپاس فراوان از لطف و محبت شما.
      امشب بچه را پیش متخصص دیگری بردم و جواب سونوگرافی را نشان دادم بعد از معاینه و بررسی تعداد 8 عددآمپول هورمونی با دوز 1500 تجویز کرد که هر ده روز یکی را استفاده نماید تا اگر مشکل حل شد که هیچ. وگرنه باید حدود 3ماه دیگر عمل جراحی شود . آیا استفاده از این آمپول ها عوارض ندارد و می تواند مشکل را حل نماید یا اینکه عمل از همان ابتدا بهتر به نظر می رسد.

      باسپاس فراوان از وقت عزیز شما که آنرا در اختیار هموطنان خود قرار می دهید.خداوند خیر دنیا و آخرت را نصیب شما گرداند و هرآنچه از خداوند می خواهید به شما عطا نماید.
      ارادتمندشما -شکری از سبزوار
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۱۳ اسفند ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      تزریق آمپول برای مواردی است که بیضه پایین نیامده باشد ولی طبق فرمایش شما بیضه ها اغلب اوقات پائین هست و فقط گاهی بالا میره که در اینصورت بعید به نظر میرسه آمپول موثر باشد البته چون من معاینه نکردم طبیعتا نظر همکار محترم بنده که فرزندتان را معاینه کرده ارجح هست. ولی در کل اگر قرار است درمانی صورت بگیرد من با عمل بیشتر موافقم. ممنون می شوم از قول من نظری را به همکارم منتقل نفرمایید چون تجویز ایشان هم می تواند صحیح باشد و تصمیم برای انتخاب روش درمان بعهده جنابعالی است
    4. تصویر کاربر مهدی پنجشنبه ۱۳ اسفند ۹۴( 8 سال پیش)
      باسلام و احترام . با توجه به مشاوره های مختلف که با شما و همکارانتان انجام دادیم بالاخره به این نتیجه رسیدیم که عمل شود بهتر است. توکل برخدا

      سپاس فراوان از لطف و محبت شما عزیز بزرگوار-شکری
    5. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۱۴ اسفند ۹۴( 8 سال پیش)
      موفق باشید
    6. نمایش سایر 4 پاسخ
  • تصویر کاربر امیر یکشنبه ۲ اسفند ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 198 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر
    بنده در ناحیه سر الت تناسلی احساس سوزن میکنم و البته مدام نیست و گاهی میگره و گاهی هم نه ! البته هیچنوع discharge نداره و موقع ادرار هم سوزش نداره فقط بیشتر وقتا که با زیرشلواریم برخورد میکنه سورزش میکنه و در غیر اونصورت کمتر سوزش داره. و در در ضمن epididymis کمی ورم کرده ازمایش ادار هم سه دفعه دادم ههه چیز نورمال بود در رابطه به سکس هم باید بگم که هفت هشت ماه قبل یک سکس دهانی داشتم که فاعل بودم و بعداز اون در سه ماه تست ایدز و سوزاک و هیباتیت رو دادم که شکر خدا منفی بود. میشه راهنماییم کنید که مشکلم چیه چون فعلا تا چند وقتی نمیتونم به دکتر مراجعع کنم . خیلی ممنون اقای دکتر عزیز
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۲ اسفند ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      البته بدون معاینه نمی توان و آزمایش نمی توان نظر دقیقی داد ولی در کل به نظر نمی رسد مشکل جدی داشته باشید
  • تصویر کاربر سعید جمعه ۳۰ بهمن ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 176 مشاهده پرسش
    با سلام خدمت آقای دکتر ضمن عرض خسته نباشید ازشما خواهشمندم که من مدتی است حالت ادرار دارم یعنی پس از ادرار کردن نیز دوباره نیز حالت ادرار دارم لطفاً راهنمایی کنید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۳۰ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      اطلاعات تان خیلی ناقص هست لذا بهتره حضوری برای شرح حال کامل و معاینه مراجعه کنید
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر