بی اختیاری ادراری-ورزش کگل (بخش چهارم)

در این مقاله مطالعه می کنید:

بی اختیاری ادراری، شکایت شایعی در زنان است که اثر مهمی بر روی کیفیت زندگی آنان می گذارد. بی اختیاری ادراری یک ناتوانی جسمی است که با انزوای اجتماعی همراه بوده و به اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس منجر می شود و جنبه های گوناگون اجتماعی، روحی، شغلی، خانوادگی، جسمی و جنسی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد همچنین توانایی فرد را در لذت بردن از فعالیت های روزانه، روابط اجتماعی، مسافرت و روابط شخصی محدود می کند. بی اختیاری ادراری از نظر اجتماعی مسأله مهمی بوده و یکی از دلایل گوشه گیری و نگهداری افراد مسن در خانه سالمندان میباشد. این امر همچنین در زنان مسلمان که به طهارت اعتقاد دارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

این عارضه از نظر بهداشت نیز مسأله مهمی بوده و علاوه بر عوارض جسمی، در صورت ادامه دوره بیماری و عدم معالجه می تواند باعث مشکلات روانی گردد. میزان شیوع آن بین ۱۰ تا ۴۰ درصد می باشد و شایع ترین فرم آن  بی اختیاری ادراری استرسی (SUI) می باشد که در آن با افزایش فشار داخل  شکمی به هنگام خندیدن، سرفه و عطسه کردن، بلند کردن اجسام سنگین، دویدن و یا تغییر ناگهانی در وضعیت بدن، ادرار بی اختیار خارج می شود.  شیوع بی اختیاری ادراری در زنان نسبت به مردان دو برابر بیشتر است.

ناکچوری یا تکرر ادرار

 این عارضه باعث صرف میلیاردها دلار در سال میشود که برای پوشک بزرگسالان، درمان های دارویی و جراحی جهت پیشگیری از نشت ادرار انجام می شود. سن، ارث، ،BMI، سابقه جراحی برداشتن رحم، حاملگی و زایمان باعث افزایش بروز بی اختیاری ادراری می شوند. استعمال دخانیات، نژاد، یبوست و یائسگی به عنوان فاکتورهای خطر در مورد آن مطرح شد ه اند و مشخص گردیده که احتمالا زایمان انحصاری به شکل سزارین، جلوی بی اختیاری ادراری استرسی نمی گیرد.

ورزش های عضلات کف لگن

در گذشته، جراحی درمان اصلی زنان مبتلا به بی اختیاری ادراری و SUI بود در حالی که امروزه روش های Conservative توسط انجمن بین المللی اختیار ادرار (International Continence Society) خط اول درمان در موارد بی اختیاری ادراری ساده در نظر گرفته می شود. در این میان ورزش های عضلات کف لگن نقش اساسی را در پیشگیری و درمان بی اختیاری ادرار ایفاء می کنند. اساس این ورزش ها بر این استوار است که انقباضات قوی عضلات کف لگن مجرای ادرای (پیشابراه) را بسته و سبب افزایش فشار پیشابراه گردیده و جلوی خروج بی اختیار ادرار را در مواقع افزایش ناگهانی فشار داخل شکم می گیرد.

در مطالعه ای که جهت بررسی اثرات ورزش کف لگن بر روی بی اختیاری استرسی ادرار و بی اختیاری مختلط صورت گرفت، استفاده از این ورزش ها به مدت ۸ هفته قدرت عضلات کف لگن و نیز کیفیت زندگی را به طور معنی دار بهبود بخشید و تعداد دفعات بی اختیار ادرار را کم کرد. در دیگر مطالعات نیز ورزش های کف لگن را درمان مناسبی برای زنان مبتلا به بی اختیاری ادرار ذکر کرده اند.

برای بررسی کیفیت زندگی و بهبود آن پس از درمان در زنان مبتلا به بی اختیاری ادراری، پرسشنامه های  زیادی مطرح است که یکی از مهم ترین آنان IQOL یا Incontinence Quality Of Life می باشد، که در مورد زنان ایرانی نیز، اعتبار و پایایی آن مورد تأیید واقع گردیده است. این پرسشنامه از ۲۲ سوال متفاوت تشکیل می شود و به طور اختصاصی برای بیماران مبتلا به بی اختیاری استرسی ادرار و نیز بی اختیاری مختلط می باشد.

برای بررسی عضلات لگن نیز یک روش پذیرفته شده بین المللی برای درجه بندی قدرت عضلانی، بر اساس سیستم درجه بندی آکسفورد پذیرفته شده است که برای بررسی و ارزیابی عضلات کف لگن استفاده می شود. جهت ارزیابی تأثیر ورزش های کف لگن بر روی بی اختیاری ادراری، پرسشنامه های فوق الذکر به خوبی می تواند بیانگر تأثیر باشند و در مطالعات متفاوت مورد استفاده واقع شده اند.

ورزش لگن

یکی از درمان های محافظه کارانه که برای بی اختیاری ادرار به کار می رود، درمان های فیزیکی است که شامل تقویت (تمرین ها یا ورزش های کف لگن) با یا بدون سایر وسایل مثل مخروط های واژینال و تحریک الکتریکی می باشد. وسیله دیگری جهت کمک به تقویت عضلات کف لگن درست شده که کمک می کند بیماران به صورت هدایت شده عضلات را منقبض سازند.

در سال ۱۹۴۸ کگل، میزان بهبود ۸۴% را در موارد انواع بی اختیاری ادرار با استفاده از تمرینات ورزشی کف لگن بیان کرد و از آن پس به عنوان درمان محافظه کارانه جدی مطرح بوده است. با این حال بعضی مطالعات مطرح کردند که استفاده صحیح از ورزش با استفاده از وسایل همچون بیوفیزیک و مخروط واژینال، ممکن است مؤثرتر باشد. دستگاه تمرینات تقویتی پیشرونده کف لگن وسیله ای است که می تواند به بیمار در جهت انقباض صحیح عضلات کمک دهنده باشد.

کیفیت انجام تمرینات کگل

ورزش کگل بسیار آسان بوده و چنانچه متناوباً انجام پذیرد نتایج بسیار قابل توجهی را در بر خواهد داشت. ورزش کگل ابتدا باید با تشخیص صحیح ماهیچه های لگنی توسط فرد آغاز گردد که معمولا باید همان ماهیچه هایی شناسایی و تقویت گردند که هنگام دفع ادرار از آنها استفاده می گردد. با به درون کشیدن این ماهیچه ها و نگاه داشتن آنها به مدت چند ثانیه، نتایج دلخواه ۱۲ هفته حاصل خواهد گشت.

افراد می توانند این تمرینات را در حالت خوابیده و ریلکس انجام دهند، حتی هنگام رانندگی، انجام کارهای منزل، تماشای تلویزیون نیز می توان با این ماهیچه ها کار کرده و این تمرینات را جزء عادت روزانه و همیشگی خود ساخت.

تعیین محل ماهیچه

زمانی که در دستشوئی مشغول ادرار کردن هستید، سعی کنید جریان ادرار را متوقف کنید. همان ماهیچه ای که با منقبض شدنش، ادرار در حال جریان شما قطع میشود مد نظر است. پس مثل همیشه ادرار را رها کنید و سعی کنید جلوی ادرار را بگیرید. همانطور که گفته شد، توقف جریان ادرار در بین راه، می تواند به شما کمک کند تا بفهمید از چه ماهیچه ای باید استفاده کنید. سعی کنید ادرار کردن خود را تا سه بار متوقف کنید تا از مکان و موقعیت ماهیچه PC مطمئن شوید.

عکسهای ورزش کگل

عکسهای ورزش کگل 1
عکسهای ورزش کگل 2

توجه کنید که نگه داشتن ادرار برای پیدا کردن این ماهیچه یک یا دو بار بیشتر انجام نشود چون نگه داشتن ادرار هنگام خروج بسیار کار غلطی است و باعث برگشت ادرار به مثانه و بعضی مشکلات مجاری اداری می شود پس این نگه داشتن ادرار فقط برای شناسایی انجام می شود. تست دیگر برای آقایان، وقتی است که آلت نعوظ کامل دارد. عضلات کف لگن را جمع کنید و کاری کنید که آلت شما به سمت بالا حرکت کند (در واقع بجهد) یعنی با انقباض، آلت شما بالا می پرد و شما می توانید آنرا با انقباض و انبساط ماهیچه مذکور بالا و پایین کنید.

خانم ها (البته اگر باکره نیستید) دو انگشت اشاره و وسط خود را وارد واژن کنید و حالا مثل همان تمرین نگه داشتن ادرار را انجام دهید، (البته نه هنگام ادرار) باید فشار انقباض ماهیچه لگنی را حس کنید، به این ترتیب که جداره پایین واژن شما به انگشتانتان فشار بیاورد البته نه زیاد. (مگر ماهیچه های کف لگن  قدرتمندی داشته باشید). این تمرین فقط برای است که انقباض این ماهیچه را با سفت کردن شکم اشتباه نگیرید، هر چند اوایل این تمرینات شکم هم منقبض می شود ولی کم کم یاد خواهید گرفت .

علاوه بر این، اگر چه این روش خیلی عملی بنظر نمی رسد، اما اگر یک انگشت خود را در مقعدتان فرو کنید و سعی کنید ماهیچه های لگنی را منقبض کنید، بدین ترتیب شما متوجه انجام این کار خواهید شد، زیرا انگشت شما انقباض (فشار) مقعدتان را احساس خواهد کرد. همیشه سعی کنید که ماهیچه های دیگرتان (مثل ران، پشت و شکم ) را آزاد نگهدارید .

هر چقدر که با ماهیچه های کف لگن بیشتر کار کنید، ماهیچه شما بهتر عمل کرده و مستحکم تر می شود. ماهیچه ها می توانند به شما کمک کند تا بی اختیاری ادرار، نعوظ و ارگاسم خود را بهتر کنترل کنید. اما مثل هر کار دیگری احتیاج به نظم و ترتیب در این کار هم هست.

مجموعه های مختلفی از تمریناتی که می توانید انجام دهید وجود دارند . آن دسته ای را انتخاب کنید که برای شما مناسب تر است و بطور منظم انجامش می دهید. به همسرتان هم بگوئید آنها را انجام دهد؛ زیرا همان مزایائی که برای شما دارد برای او نیز دارد. همیشه بخاطر داشته باشید که باید بقیه ماهیچه هایتان را راحت نگهدارید. (از حرکتهای آنی پرهیز کنید).

تمرین ۱ :

ماهیچه های کف لگن خود را با فواصل ۱۰ ثانیه ای منقبض و آزاد کنید – یعنی یک ثانیه انقباض و ۱۰ ثانیه وقفه در نظر بگیرید. این کار را ۲۰ بار انجام دهید. همین عمل را با وقفه های ۳۰ ثانیه ای انجام دهید. این کار را ۲۰ بار انجام دهید. حالا ۱۰ بار پشت سر هم ماهیچه PC را منقبض و آزاد کنید. هر بار برای ۵ ثانیه و با وقفه های ۵ ثانیه ای بین آنها. سپس ماهیچه  PC را برای ۳۰ ثانیه سفت کنید و برای ۳۰ ثانیه آزاد کنید. ۳ بار این کار را تکرار کنید. دوباره به مرحله اول برگردید و تکرار کنید. در طول روز این کار را مرتب انجام دهید.

تمرین ۲ :

۵ بار ماهیچه را منقبض و آزاد کنید. ۱۰ بار اینکار را تکرار کنید.  ۱۰ بار سریع ماهیچه را منقبض و آزاد کنید. ۳ بار تکرار کنید. ۱۰ بار شل و سفت کردن ماهیچه را در فاصله های زمانی بلند و کوتاه انجام دهید. ۳ بار تکرار کنید. ماهیچه تان را سفت کنید و تا جائی که می توانید نگهدارید . سعی کنید زمان خود را به ۱۲۰ ثانیه برسانید.

تمرین ۳ :

به صورت انقباضات ۶ تا ۸ ثانیه و به دنبال آن ۶  ثانیه استراحت، هر بار به مدت ۱۵ دقیقه، دو بار در روز و برای مدت ۱۲ هفته می باشد.

تمرین ۴ :

فرد به پشت دراز کشیده و در حالی که پاهای وی کمی از هم جدا بوده و کاملا راحت است عضلات کف لگن را منقبض نموده و برای ۱۰ ثانیه انقباض را نگه می دارد و دوباره عضلات را به مدت ۱۰ ثانیه آزاد کرده و راحت می نماید سپس تمرین را  ۱۵ تا ۲۰ بار تکرار می کند. این تمرین را در وضعیت های درازکشیده به پشت، ایستاده و چهار دست و پا انجام می دهند.


دکتر محمد جباری متخصص ارولوژی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.2/5 - (52 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر محمد یکشنبه ۱۴ دی ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 224 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید
    بنده از بوشهر می باشم که آخر شهریورماه مراجعه کرده ام به شماره پرونده 2455 و قرار بر انجام سیستوسکوپی و ترمیم هیپوسپادیاس شد با توجه به هماهنگی با شما و مشغله کاری و نبود مرخصی برای اینجانب بعد از چندماه توانستم خود را برای این عمل آماده کنم و طبق گفته شما یه هفته قبل از عمل با خود شما و پرداخت بیعانه بیمارستان هماهنگی شود که طی تماسی که در تاریخ 93/10/10 با مطب داشتم قرار بر بررسی پرونده توسط شما شد و گفتند شنبه 93/10/13 برای جواب تماس بگیرم بنده با پشت سرگذاشتن مشکلات فراوان جهت هماهنگی برای مرخصی در محل کار و گرفتن خوابگاه در تهران برای 20 دیماه به بعد با من موافقت گردید که هم اکنون با جواب مطب شما ناامید گردیدم گفتند دکتر مشغله دارد و فعلا مقدور نیست . جناب دکتر این عمل برای بنده حیاتی و برای انجام آن چندین ماه هماهنگی مختلف انجام دادم لطفا اگر می توانید به بنده برای هفته آینده (93/10/20) وقت عمل بدهید با تشکر فراوان عاجزانه منتظر پاسخ شما هستم
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری شنبه ۱۳ دی ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      متاسفانه در تاریخ مذکور با پرفسور ی. از کشور انگلستان در یکی از بیمارستان ها تهران به مدت 3 روز عمل دارم و امکان عمل شما فعلا مقدور نیست
    2. تصویر کاربر محمد شنبه ۱۳ دی ۹۳( 9 سال پیش)
      با سلام و تشکر از جواب شما . از شما خواهش دارم که برای یک هفته بعد از تاریخ مذکور یعنی در تاریخ 93/10/27 اگر امکان دارد وقت بدهید . بنده برای بدست آوردن موقعیت عمل چندماه تلاش و درگیر بوده لذا خواهشمندم مساعدتی بفرمایید ممنون میشم اگه بتونید در تاریخ 93/10/27 یعنی یک هفته بعد از تاریخ گرفتاری شما به من وقت عمل بدید باز هم تشکر میکنم بیصبرانه منتظر پاسخ مثبت شما هستم
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۴ دی ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      بهتر بود قبل از هماهنگی در محل کار با اینجانب نیز هماهنگی می کردید در کل من 4 شنبه ها عمل می کنم و فعلا درگیر بیمارانی هستمم که خدمتتان گفتم
    4. نمایش سایر 2 پاسخ
  • تصویر کاربر امید دوشنبه ۲۴ آذر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 183 مشاهده پرسش
    باسلام وعرض خداقوت . اینجانب پسری 25 ساله هستم که سابقه ی خودارضایی هم دارم و هم سابقه ی مشکل دفع مدفوع که 1سالی هست به سختی وبا فشار اجابت مزاج داشتم-الان چندماهی هست نگران خارج شدن غیر ارادی فقط چندقطره ادرار پس از اتمام ادرار میباشم .لطفآ راهنمایی بفرمایید.خیلیییییی نگران هستم.ممنون میشم
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۲۴ آذر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      بعد از ادرار کردن استبرا کنید
  • تصویر کاربر ليلا یکشنبه ۲۳ آذر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 213 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشيد
    اقاي دكتر من يك خانم 40 ساله هستم و ازدواج هم نكرده ام در ضمن اول بگم من شديدا وسواس به نجاسات دارم اولها كه فكر ميكردم ادرار ازم خارج ميشه كسي جدي نميگرفت ميگفت از وسواست هست ولي الان بدتر شدم ازپله بالا ميرم يا ظرف ميشورم يا از زير دوش حمام نميتونم بيام بيرون هي قطره قطره ادرار ازم خارج ميشه يا شبها ادرار دارم به سختي ميرسم دستشويي نميتونم ادرارم را نكه دارم پيش متخصص كليه مجاري ادرار رفتم نميدان يادم رفته دو سال قبل قرص داد ول يخوب نشدم گفت بايد عمل بشي ولي چون مجردي نميتوانيم اين عمل جراحي را انجام دهيم اقي دكتر من دائم از نوار بهداشتي استفاده ميكنم و بعلت استفاده مكرر دائما خارش دارم و نماز هم نميخانم چون دائما نجس هستم و زندگي برايم عذاب اور شده تو را خدا راهنمايي ام كنيد
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۲۳ آذر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      درمان مشکل شما کمی دشوار است چون هم احتمالا بی اختیاری دارید و هم وسواس شدید و در مسیر درمان وسواس شما می تواند پزشک و خودتان را گمراه کند. با اینحال اگر خواستید می توانید برای بررسی بیشتر و شروع درمان البته در زمانی طولانی حضوری مراجعه کنید
  • تصویر کاربر نازگل یکشنبه ۲ آذر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 230 مشاهده پرسش
    جناب آقای دکتر جباری
    با سلام واحترام
    دختری 25 ساله هستم که از 14-15 سالگی دچار بی اختیاری ادرار(در هنگام خندیدن) شدم و از همون ابتدا هم به صورت قطره ای نشت نمیکرد و حجم ادرار زیاد بوده و متاسفانه هنوزم ادامه دارد...
    به نظرتون با کگل درست شدنی هست یا باید جراحی بشه،با وضعیت خودم و مطالعاتی که داشتم حدس می زنم مربوط به ضعیف بودن ماهیچه های لگن هست.
    متاسفانه اصلا جرات مراجعه به پزشک رو هم ندارم.
    ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۲ آذر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      تمرینات کگل شرایط شما رو خیلی بهتر می کند بشرطی که منظم و مداوم باشد نه مقطعی
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۳ آذر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 231 مشاهده پرسش
    با سلام آقای دکتر،من تقریبا یک سال پیش عمل هیدروسل شدید سمت راست انجام دادم و رفع شد ولی بیضه به اندازه اولیه بازنگشت،اکنون هم بیضه ام بزرگتر شده و بعضی از قسمتهای بیضه سفت و بعضی قسمتها نرم است و ناهمواریهایی هم در سطحش وجود داره آیا این امر طبیعیه؟.این موضوع بشدت منو نگران کرده خواهش میکنم راهنماییم کنید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۲ آذر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      این امر معمولا طبیعی است اما برای اطمینان خاطر توصیه می کنم حتما معاینه شده وسونوگرافی از بیضه ها انجام دهید.
    2. تصویر کاربر محمد یکشنبه ۲ آذر ۹۳( 9 سال پیش)
      آقای دکتر با عرض پوزش من بیضه ام تقریبا دو برابر بیضه سمت چپم است با توجه به علائمی که داره از قبیل سفتی سنگینی بزرگی و حتی در مواقعی که پیاده روی میکنم احساس سنگینی میکنم و در سرما که کیسه بیضه خود را جمع میکند بیضه بزرگم بالا میاد تقریبا تا کنار ابتدای آلتم و منو اذیت میکنه باتوجه به این علائم من به بیماری اپیدیدیمت مشکوک شدم،به نظر شما چه میتواند باشد؟با سپاس فراوان
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۳ آذر ۹۳( 9 سال پیش)
      همانطور که گفتم سونوگرافی اوضاع شما را مشخص می کند.
    4. نمایش سایر 2 پاسخ
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر