مولوسکوم کنتاژیوزوم یا مولوسکوم عفونی که با نام زگیل آبکی نیر شناخته می شود، نوعی عفونت ویروسی است که باعث ایجاد جوشهای کوچکی روی پوست میشود. این بیماری از طریق تماس با پوست آلوده، مثلاً هنگام رابطهی جنسی، منتقل میشود که میتواند منجر به بروز بیماری مولوسکوم تناسلی شود. این جوشها خود به خود برطرف میشوند و خطرناک نیستند.
علائم مولوسکوم کنتاژیوزوم
شایعترین نشانههای مولوسکوم عبارتند از:
– برجستگی های گنبدی شکل کوچک با یک فرورفتگی در وسط برجستگی که اصطلاحا به آن ناف میگویند. این برجستگیها اندازهی متفاوتی دارند و ممکن است از یک سر سنجاق تا پاک کن ته مداد یعنی از ۲ تا ۵ میلیمتر دیده شوند. در اکثر افراد جوشها بصورت گروهی مشاهده میشوند گرچه ممکن است به صورت تک تک هم روی پوست ایجاد شود. اگر سیستم ایمنی افراد ضعیف باشد، این جوشها اندازهی بزرگتری داشته و در گروههای بزرگتری روی پوست ظاهر میشوند.
– این برجستگیها سفید رنگ بوده و معمولا هاله ای صورتی رنگ آن ها را احاطه کرده است و معمولاً خارش ندارند.
– این جوشها ممکن است هرجای بدن بروز کنند، به جز کف دستها و کف پاها، لذا منحصر به ناحیه تناسلی نیستند.
آیا افراد مبتلا به ایدز، دچار مولوسکوم کنتاژیوزوم می شوند؟
مولوسکوم کنتاژیوزوم یک عفونت ویروسی است که به شکل برجستگیهای هموار سفید رنگ، روی پوست ظاهر میشود. مسری است اما معمولاً بیماری خیلی جدی و وخیمی محسوب نمیشود. اما در مورد افرادی که HIV دارند وضعیت فرق میکند. سیستم ایمنی بدن این افراد به خوبی کار نمیکند، پس این عفونت میتواند تبدیل به یک بیماری مزمن و پیشرونده شود.
بهترین درمان هم این است که خود HIV را درمان کنیم؛ در این صورت، وضعیت سیستم ایمنی بهبود پیدا میکند و مولوسکوم هم از بین میرود. بیماریهای زیادی وجود دارند که با زگیل تناسلی اشتباه گرفته می شود. مولوسکوم تناسلی نیز یکی از این بیماریها است. برای دیدن آنها بر روی عکس زگیل تناسلی کلیک کنید.
درمان قطعی بیماری مولوسکوم تناسلی
از آنجا که مولوسکوم کنتاژیوزوم در افراد سالم به خودی خود ظرف ۶ تا ۱۲ ماه از بین میرود، لذا درمان خاصی لازم نیست. اما در مواردی مثل قابل رویت بودن ضایعه، وجود حساسیتهای زمینهای، و تمایل به پیشگیری از انتقال، درمان لازم میشود.
اگر ضایعه ها در ناحیهی تناسلی باشند (روی آلت تناسلی یا اطراف آن، بخش خارجی دستگاه تناسلی زنان، دهانه ورودی واژن یا اطراف مقعد) درمان مولوسکوم توصیه می شود. در صورتی که در این نواحی ضایعه را مشاهده کردید، بهترین راه این است که به پزشک مراجعه کنید چون این احتمال وجود دارد که بیماری همراه دیگری نیز داشته باشید که ضمن تماس جنسی، منتقل شود.
درمان خانگی مولوسکوم کونتاژیوزوم
قبل از اینکه در مورد درمان خانگی بدانید یک توصیه مهم این است که استفاده از تیغ یا مواد موبر برای اصلاح موهای ناحیه تناسلی میتواند باعت انتشار و تشدید بیماری شود. در این دوران بهتر است از ماشینهای اصلاح موی سر آقایان با شانه مخصوص آن فقط موها را کوتاه نمائید.
درمان مولوسکوم تناسلی در خانه:
سرکه سیب
با این که استفاده از سرکهی سیب یک درمان رایج خانگی است، اما در مورد اثربخشی آن پژوهشی انجام نشده است. با استفاده از یک پنبه یا پارچهی نخی مقداری سرکهی سیب خالص را روی مناطق مبتلا به مدت یک تا دو ساعت بانداژ کنید. افرادی که پوست حساسی دارند، قبل از مصرف، سرکه را با مقداری آب رقیق کنند. در صورتی که بعد از استفاده پوستتان تحریک شد، سریع بانداژ را از روی محل بردارید و پوست را به آرامی بشویید.
تقویت سیستم ایمنی
اگر مولوسکوم کونتاژیوزوم شدید یا عودکننده دارید، بدین معنی است که سیستم ایمنی شما در تلاش و تقلا است تا ویروس را شکست دهد. برای تقویت سیستم ایمنی خود، میتوانید این کارها را انجام دهید:
- داشتن رژیم غذایی متعادل غنی از سبزیجات، میوه، غلات کامل، پروتئین کمچربی، و چربی سالم.
- پرهیز از مصرف قند، غلات تصفیه شده و غذاهای چرب و فرآوری شده
- استفاده از غذاهای پروبیوتیک و مکملها
- ورزش منظم
- کاهش استرس از طریق مدیتیشن، ذهنآگاهی و یوگا
- خواب شبانه به میزان ۷ تا ۹ ساعت
- جبران کمبودهای غذایی، درمان آلرژیها و دیگر مشکلات زمینهای
مطالعه بیشتر: انواع جوش تناسلی
برداشتن مولوسکوم
حذف فیزیکی ضایعه شامل کرایوتراپی (انجماد ضایعه با نیتروژن مایع)، کورتاژ (نفوذ به مرکز ضایعه و تراشیدن مواد سفید رنگ آن) و لیزرتراپی می شود. این روشها سریع هستند و برای انجام آنها نیاز به فرد ماهر و آموزشدیده و گاهی بیحسی موضعی است و ممکن است بعد از درمان، دچار درد و تحریک محل شویم و اسکار در محل ایجاد شود. لیزر این ویژگی را دارد که ضایعات در همان لحظه و سریع و بصورت نقطهای، بدون آسیب به پوست اطراف ضایعات از بین ببرد و ظرف ۲ تا ۳ هفته پوست ترمیم می شود. کورتاژ آسیب بیشتری به پوست می رساند و رفع ضایعات بعد از کرایوتراپی نیز زمان بر بوده و پوست حاشیه اطراف ضایعات را نیز تحتالشعاع قرار می دهد و بعبارتی بافت بیشتری را آسیب می زند.
اصلاً درست نیست که خودتان شخصاً تلاش کنید ترشح یا مادهی درون مولوسکوم تناسلی را خارج کنید. در صورتی که خودتان بخواهید این کار را انجام دهید، ممکن است ندانسته باعث ایجاد زخم وسیع یا انتشار عفونت به دیگر نواحی بدن شوید. ضمن اینکه با خراشیدن و تراشیدن پوست امکان ابتلا به عفونتهای باکتریایی فراهم میشود.
بهترین روش درمان مولوسکوم در کودکان
درمان خوراکی به منظور تقویت سیستم ایمنی بدن میتواند ضایعه را به طور تدریجی از بین ببرد. این روش اغلب برای کودکان استفاده میشود چون عموماً درد کمی دارد و حتی والدین هم در خانه میتوانند آن را اجرا کنند، چون محیط مطب میتواند برای بچهها ترسناک و استرس آور بوده و همکاری لازم برای استفاده از دیگر روشهای درمانی را ندارند.
برای این که بعد از درمان اسکار باقی نماند یا وقتی بچهها از درد مربوط به کرایوتراپی، کورتاژ و لیزرتراپی میترسند، میتوان از سایمتیدین خوراکی استفاده کرد. با این که سایمتیدین خوراکی بیخطر و بدون درد است و به خوبی توسط بیمار تحمل میشود، اما ضایعات روی صورت، به خوبی بقیهی نقاط بدن به این دارو پاسخ نمیدهند.
کرم زینک اکساید
این کرم در داروخانهها وجود دارد و مردم اغلب از آن برای بهبود مشکلات پوستی، مانند سوختگی پای بچه در اثر پوشک، استفاده میکنند.
پماد برای درمان مولوسکوم
پماد پودوفیلوتوکسین ۰.۵ درصد یک درمان خانگی قابل اطمینان برای مردان است اما زنان باردار نباید از آن استفاده کنند، چون احتمال سمی بودن آن برای جنین وجود دارد. هر ضایعه را باید به طور جداگانه تحت درمان قرار داد، چون اثر درمانی به صورت متمرکز است. دیگر گزینههای درمان موضعی عبارتند از ید و سالیسیلیک اسید، پتاسیم هیدروکسید، ترتینویین، کانتاریدین (یک عامل تاولزا که معمولاً در ادارهها استفاده میشود) و ایمیکویمود.
اثربخشی ایمیکویمود برای درمان مولوسکوم کونتاژیوزوم در کودکان ثابت نشده و به خاطر عوارض جانبی احتمالی، مصرف آن در کودکان توصیه نمیشود. این داروها باید توسط پزشک تجویز شود و از تهیه و استفاده از این مواد بدون تجویز و صلاحدید پزشک به هیچ وجه استفاده نکنید..
درمان مولوسکوم در افراد با سیستم ایمنی ضعیف
اکثر درمانها برای بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند موثر است، اما بیمارانی که دچار HIV/AIDS یا دیگر بیماریهای سرکوبکنندهی سیستم ایمنی هستند، معمولاً به درمانهای سنتی جواب نمیدهند. به علاوه، این درمانها در بیماران دارای HIV در طولانیمدت بیتاثیر هستند. تعداد پایین سلولهای CD4 با بروز گستردهی مولوسکوم صورت در ارتباط است و بنابراین شاخصی از اختلال شدید HIV است. تا این زمان، ثابت شده است که درمانهای با هدف بهبود و تقوست سیستم ایمنی، موثرترین درمان مولوسکوم تناسلی در افراد با نقص سیستم ایمنی است.
در موارد بسیار شدید، از اینترفرون آزاد شده توسط سلولها برای درمان ضایعههای موجود در صورت فرد بیمار استفاده میشود (اینترفرون، نوعی پروتئین است که هر سلول در پاسخ به عفونت آزاد میکند). با این حال، عوارض جانبی شدید و ناخوشایند اینترفرونها، شامل علایم مشابه آنفلوانزا، تحریک محل، افسردگی، و احساس سنگینی و رخوت، باعث شده که اینترفرون درمان مطلوبی نباشد. به علاوه، اینترفرون تراپی در افراد سالم بسیار تاثیرگذار است. پرتودرمانی هم تا حدودی اثر دارد.
علائم خوب شدن مولوسکوم
در رابطه با مولوسکوم تناسلی مردان و زنان باید گفت که، این عارضه معمولاً بعد از مدتی خودبهخود ناپدید میشود، به همین دلیل بعضی افراد به دنبال درمان این ضایعات نمیروند. اما اگر مولوسکوم کونتاژیوزوم را درمان نکنید، معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه طول میکشد تا جوشهای روی پوستتان کاملاً از بین بروند و طی این زمان، میتوانید این ویروس را به دیگران هم منتقل کنید.
هر وقت برجستگیها و جوشها از بین رفتند، یعنی این ویروس به طور کلی از بدن شما بیرون رفته است و دوباره هم برنخواهد گشت. اما اگر در آینده دچار عفونت مولوسکوم کونتاژیوزوم دیگری شدید، دوباره روی پوستتان دانهها پدیدار میشود.
مراقبت های بعد از درمان مولوسکوم تناسلی
اگر این ضایعهها را با دارو یا توسط دکتر درمان کردید، باید بعد از آن به خوبی از پوستتان مراقبت کنید.
- آن ناحیه از پوست را تمیز نگه دارید. بعد از دستشویی یا حمام، از یک حولهی جداگانه برای خشک کردن دیگر مناطق بدنتان استفاده کنید.
- نواحی درمانشده را نخارانید و نخراشید.
- از لیف برای شستن نواحی مبتلا استفاده نکنید
- اگر به این نواحی دست زدید، دستهایتان را بشویید.
- اگر احساس ناراحتی میکنید، فعلاً رابطهی جنسی نداشته باشید.
در صورتی که درد دارید میتوانید از کیسهی یخ، داروهای مسکنی مثل آسپیرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین)، یا استامینوفن (تایلنول) استفاده کنید تا درد و ناراحتی شما تسکین پیدا کند.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی