بیماری های مردانه بیضه، مشکلات شایعی هستند. در صورت وجود هر گونه مشکلی در بیضه های خود، باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. بیضه ها بخشی از دستگاه تولید مثل مردانه هستند. آنها دو عضو بیضی شکل هستند که درون کیسه بیضه قرار گرفته اند. بیضه ها تسترون تولید می کنند و وظیفه ساخت اسپرم را برعهده دارند. اختلالات بیضوی می توانند منجر به شرایط زیر شوند:
- عدم تعادل هورمونی
- اختلال جنسی
- ناباروری
برخی از بیماری های مردانه بیضه
بیضه ها خارج از بدن آویزان شده اند و بنابراین در معرض آسیب بیشتری قرار دارند. آسیب های بیضوی در طول ورزش های تماسی، بیشتر اتفاق می افتند. مردان در حین رقابت در ورزش های تماسی، با پوشیدن محافظ بیضه می توانند از بیضه های خود محافظت کنند. علائم آسیب بیضه شامل موارد زیر می شوند:
- درد شدید در کیسه بیضه
- کبودی و یا التهاب در کیسه بیضه
- درد و ناراحتی در پایین شکم
- حالت تهوع یا استفراغ
اکثر مواقع، بیضه ها می توانند شوک وارده بر اثر ضربه را، بدون آسیب جدی جذب کنند. در آسیب های شدیدتر، ممکن است به درمان نیاز باشد و فوراً باید تحت درمان قرار بگیرید. در موارد خفیف، پزشک احتمالا، دارو، استراحت و استفاده از یخ روی ناحیه درگیر شده را توصیه می کند. در موارد شدیدتر، سونوگرافی انجام می شود. اگر ضربه بسیار شدید باشد، بیضه می تواند پاره شود و خون نشت کند. در این موارد، برای توقف خونریزی، ترمیم پارگی و نجات بیضه، به جراحی نیاز است.
پیچ خوردگی بیضه
بیضه در داخل کیسه بیضه، توسط طناب اسپرماتیک محافظت می شود. طناب اسپرماتیک حاوی رگ هایی خونی می باشد که نقش خونرسانی به بیضه ها را برعهده دارند. وقتی این طناب پیچ می خورد، خون رسانی به بیضه ها قطع می شود. عدم خونرسانی کافی به بیضه ها می تواند موجب بروز علائم زیر شود:
- درد شدید و ناگهانی.
- بزرگ شدن بیضه آسیب دیده
- حساس شدن به لمس
- حالت تهوع و استفراغ
اگر شما این علائم را دارید، برای رد کردن احتمال پیچ خوردگی بیضه به پزشک مراجعه کنید. پیچ خوردگی بیضه، بیشتر در اوایل دوران نوجوانی تا اواسط دهه بیست سالگی رخ می دهد، اما در سنین دیگر نیز ممکن است اتفاق بیفتد. گاهی اوقات پیچ خوردگی بر اثر ورزش یا آسیب خاصی ایجاد می شود. اما در اکثر موارد، این موضوع به دلیل طرز قرار گرفتن بیضه ها در کیسه بیضه است که یک مشکل مادرزادی می باشد. پیچ خوردگی بیضه ها برای بازیابی جریان خون، نیاز به جراحی اضطراری دارد. به طور ایده آل، جراحی باید در چهار ساعت پس از بروز علائم اولیه انجام شود. هرچه جراحی به تعویق بیفتد، احتمال نجات بیضه ها کمتر می شود. اگر جریان خون بیضه ها برای مدت زمانی طولانی قطع شود، بیضه را نمی توان نجات داد و آن را باید از بدن جدا کرد.
سرطان بیضه
بیضه ها حاوی سلولهای اسپرم هستند و تعداد زیادی از سرطان های بیضه در این نوع سلولها ایجاد می شوند. در ایالات متحده، سرطان بیضه، شایع ترین نوع سرطان در مردان بین ۲۰ و ۴۰ سال است. این نوع سرطان اکثراً در یک بیضه رخ می دهد، اما در دو درصد موارد، این سرطان در هر دو بیضه رخ می دهد. تاکنون، شایع ترین علائم سرطان بیضه، توده بدون درد در بیضه می باشد. علائم دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:
- درد بیضه
- احساس کشش کسل کننده در کیسه بیضه
علائمی که احتمال شیوع کمتری دارند:
- درد کسل کننده در پایین شکم.
- کمر درد
- التهاب پایین پا
- درد استخوان
- سرفه
- ورم سینه
چندین عامل شناخته شده وجود دارد که احتمال ابتلا به سرطان بیضه را افزایش می دهند:
- سن: سرطان های بیضه اکثراً بین سنین ۱۵ و ۵۵ سال رخ می دهند و شایع ترین نوع سرطان در مردان بین سنین ۲۰ و ۴۰ سال اتفاق می افتد.
- نژاد: قفقازی ها ۳.۶ برابر بیشتر از مردان آمریکایی – آفریقایی و ۲.۵ برابر بیشتر از مردان آسیایی – آمریکایی در معرض ابتلا به سرطان بیضه قرار دارند.
- داشتن یک بیضه نزول نکرده (کریپتورکیدیسم): این مورد شرایطی است که در آن یک یا هر دو بیضه، از شکم وارد کیسه بیضه نمی شوند.
سرطان بیضه، در بین دیگر سرطان ها کمتر شایع است، اما معمولاً نوع قابل درمان سرطان می باشد. انواع درمان سرطان بیضه:
جراحی: جراح ، از طریق ایجاد برشی در کشاله ران، بافت سرطانی را خارج می کند. در موارد پیشرفته تر، آنها ممکن است بخشی از غدد لنفاوی شکم را نیز خارج کنند.
پرتو درمانی: این روش درمانی از اشعه برای آسیب زدن و از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می کند.
شیمی درمانی: این روش شامل استفاده از دارو برای کشتن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها می شود.
شناسایی و درمان زود هنگام، در موفقیت درمان هر سرطانی بسیار مهم است و برای سرطان بیضه نیز این موضوع صدق می کند. اگر سرطان بیضه پیش از منتشر شدن به اطراف بیضه، شناسایی شود، موفقیت درمان حدود ۹۹% می باشد. حتی اگر سرطان به غدد لنفاوی و دیگر اعضای بدن رسیده باشد، با درمان طولانی مدت، احتمال موفقیت درمان ۸۰ تا ۹۰% است.
شناسایی زود هنگام بیماری، از اهمیت زیادی برخوردار است. معاینه فردی بیضه ها به صورت ماهانه، یکی از روش های شناسایی سرطان است. معاینه فردی بیضه ها پس از حمام یا دوش آب گرم، زمانی که پوست روی کیسه بیضه شل شده است انجام می شود. پس از چک کردن هرگونه تغییر در ظاهر بیضه ها، هر یک از آنها را با دقت بین انگشتان دست خود بچرخانید تا متوجه هرگونه برجستگی یا تغییر در اندازه بیضه ها شوید.
اپیدیدیمیت
اپیدیمیتیس، یک لوله بلند است که نقش جمع آوری، ذخیره سازی و انتقال سلولهای اسپرم در بیضه ها را برعهده دارد. این لوله، بیضه ها را به واس دفرانس ها (لوله هایی که اسپرم را حمل می کنند) وصل می کند. اپیدیمیتیس ، زمانی رخ می دهد که این لوله ها ملتهب شوند یا عفونت کنند. این شرایط ممکن است بعلت عفونت مجرای ادراری یا در اثر یک عفونت مقاربتی باشد. بیماری اپیدیمیتیس، بدون در نظر گرفتن علت آن، چند علامت رایج دارد، که عبارتند از:
- درد کیسه بیضه
- التهاب کیسه بیضه
- تب (در موارد شدید)
- جمع شدن چرک یا آبسه (در موارد شدید)
به دنبال مراقبت پزشکی باشید. آنتی بیوتیک ها، اصلی ترین شکل درمان هستند. پزشک ممکن است استراحت، استفاده از یخ (برای کاهش التهاب)، محافظه کیسه بیضه و داروهای ضد التهاب (مانند ایبوپروفن) را توصیه کند. استفاده از کاندوم در طول رابطه ی جنسی می تواند به جلوگیری از عفونت های مقاربتی کمک کند. در صورتی که این شرایط درمان نشود، می تواند باعث تشکیل بافت اسکار شود که مانع خروج اسپرم از بیضه ها می شود. این نقص می تواند موجب بروز مشکلات باروری شود، مخصوصاً اگر هر دو بیضه درگیر شده باشند.
هیپوگنادیسم
بیضه ها مسئول تولید تستوسترون هستند. تستوسترون برای تولید و حفظ مشخصات فیزیکی مردانه لازم هستند:
- حجم و قدرت عضله
- توزیع چربی
- حجم استخوان
- تولید اسپرم
- میل جنسی
- موی بدن و صورت
هیپوگنادیسم به این معناست که بیضه ها (گنادها) تستوسترون کافی تولید نمی کنند. دو نوع هیپوگنادیسم وجود دارد:
هیپوگنادیسم اولیه: این نوع هیپوگنادیسم به علت وجود مشکلی در خود بیضه ها ایجاد می شود.
هیپوگنادیسم ثانویه: مغز به طور طبیعی پیامهای شیمیایی را به بیضه ها می فرستد و به آنها فرمان می دهد تستوسترون بسازند. اگر این فرایند دچار اختلال شوند، هیپوگنادیسم ثانویه رخ می دهد.
هیپوگنادیسم در هر زمانی ممکن است اتفاق بیفتد. وقتی که این شرایط بین تولد و آغاز بلوغ رخ دهد، ممکن است بلوغ صورت نگیرد. یعنی، صدا ضخیم نمی شود، موی ریش یا شرمگاهی رشد نمی کند و اندازه بیضه ها و آلت تناسلی افزایش پیدا نمی کند. اگر هیپوگنادیسم در یک فرد بزرگسال رخ دهد، ممکن است منجر به علائم زیر شود:
- کاهش قوای جنسی
- کاهش سطح انرژی
- اختلالات نعوظ
- مشکلات بارداری
- افسردگی
- کاهش رشد موی صورت و بدن
- کاهش در اندازه و سختی بیضه ها
- کاهش حجم عضله و افزایش چربی بدن
- بزرگ شدن بافت سینه مردانه
- علائم احساسی و ذهنی مشابه با زنان یائسه مانند گُرگرفتگی، نوسانات خلقی، آسیب پذیری، افسردگی و خستگی
هر دو نوع هیپوگنادیسم ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشند. هیپوگنادیسم اولیه ممکن است بر اثر موارد زیر ایجاد شود:
- سندرم کلینفلتر
- بیضه های نزول نکرده
- التهاب بیضه بر اثر ویروس اوریون
- آسیب به بیضه
- درمانهای سرطان
- بیماری کبد یا کلیه مزمن: بیماری های شدید و مزمنی که می توانند توانایی بیضه برای تولید تستوسترون را کاهش دهند.
برخی از دلایل هیپوگنادیسم ثانویه عبارتند از:
- اختلالات هیپوفیز
- سندرم کالمن
- دارو ها: مانند استروئید ها
- بیماری های خطرناکی مانند بیماری قلبی یا ضربه به سر
- بیماری های التهابی
- مننژیت
- چاقی
مهمترین آزمایش برای تشخیص هیپوگنادیسم، آزمایش خون اندازه گیری مقادیر تستوسترون می باشد که در صبح زود انجام می شود. معمولاً پیش از شروع درمان، به یک آزمایش تأییدی نیاز است. درمان جایگزینی تستوسترون، رایج ترین درمان برای هیپوگنادیسم است.
انواع مختلف درمان جایگزینی تستوسترون عبارتند از:
- پچ پستی
- ژل موضعی
- قرص های کاشتنی
- تزریقات
- اسپری بینی
- قرص های گونه ای
درمان جایگزینی تستوسترون، مزایا و معایب مختلفی را به همراه دارد. پزشک، پیش از شروع درمان با شما در مورد آنها صحبت خواهد کرد.