داشتن بیماری کلیوی مزمن، به این معناست که گاهی اوقات کلیه های شما آن طور که باید عمل نمی کنند. کلیه ها وظیفه ی مهم تصفیه کردن خون را بر عهده دارند. آنها مواد زائد و مایعات اضافی را به صورت ادرار از بدن خارج می کنند. زمانی که کلیه ها به طور صحیح عمل نکنند، مواد زائد در خون جمع می شوند. مشکل نارسایی کلیوی زمانی رخ می دهد که عملکرد کلیه ها به پایین تر از یک حد خاص برسد. در ادامه مطلب، تاثیر دیالیز بر کلیه را توضیح خواهیم داد.
دیالیز چیست؟
دیالیز یک درمان پزشکی است که به هنگام نارسایی کلیه ها، عمل پاکسازی خون را به عهده می گیرد.
چرا برخی از افراد به دیالیز نیاز پیدا می کنند؟
کلیه ها اندام هایی لوبیا شکل هستند که به اندازه یک مشت بسته می باشند و کار اصلی آنها پاکسازی خون است. این اندام ها، آب و مواد زائد را از بدن به صورت ادرار خارج می کنند. اگر کلیه ها وظیفه ی خود را به درستی انجام ندهند، مواد زائد در بدن جمع می شوند و فرد دچار کسالت می شود. زمانی که کلیه ها خارج کردن مواد زائد و آب اضافی از خون را متوقف می کنند، فرد دچار نارسایی کلیوی می شود. سپس فرد برای تصفیه خون به دیالیز نیاز پیدا می کند، زیرا کلیه ها نمی توانند این کار را انجام دهند.
در طول دیالیز چه اتفاقی می افتد؟
همودیالیز
همودیالیز برای پاکسازی خون از یک غشای مصنوعی به نام دیالیزر استفاده می کند. شما بوسیله ی لوله هایی که از طریق یک کاتتر به رگهایتان متصل شده اند، به دیالیزر متصل می شوید. کاتتر، محل دسترسی به عروق است که در طول جلسات دیالیز، خون از آن نقطه به داخل و خارج بدن جریان پیدا می کند و معمولاً در بازو قرار داده می شود. پزشک هفته ها یا ماه ها قبل از دیالیز، کاتتر را در بدن بیمار قرار می دهد. دیالیز اصولاً تحت نظر پرستار یا پزشکی انجام می شود که بتواند فوراً هرگونه مشکلی را بررسی کند. دیالیز معمولاً بر اساس یک برنامه منظم و چند بار در هفته انجام می شود. در برخی موارد، همودیالیز را می توان در خانه انجام داد. برای اینکار شما باید آموزش ببینید و همچنین به فضایی برای نگهداری دستگاه دیالیز نیاز دارید.
دیالیز پریتونیال
دیالیز پریتونیال از بافت خود بدن (غشای پریتونیال) به عنوان فیلتری برای تصفیه مواد زائد و مایعات اضافه از بدن و بازگرداندن الکترولیت ها به سطوح طبیعی استفاده می کند. برای انجام دیالیز پریتونیال، برخلاف همودیالیز، نیازی نیست برای درمان به مرکز دیالیز مراجعه کنید. دیالیز پریتونیال باید هر روز انجام شود. این نوع دیالیز را اغلب اوقات می توان در شب و به هنگام خواب انجام داد. قبل از شروع دیالیز، باید یک کاتتر در شکم قرار داده شود.
اگر دیالیز را شروع نکنم، چه اتفاقی می افتد؟
اگر دیالیز انجام ندهید، کلیه ها به نارسایی خود ادامه می دهند و شما در نهایت کلیه های خود را از دست می دهید. مدت زمانی که شما می توانید زنده بمانید، به جز بیماری کلیوی و میزان عملکرد کلیه ها، به سلامت عمومی شما بستگی دارد. با نزدیک شدن به مرگ، شما علائم زیر را تجربه خواهید کرد:
- احساس خواب آلودگی و ضعف. شما ممکن است احساس خواب آلودگی بیشتری داشته باشید و برای راه رفتن، حمام کردن و استفاده از توالت نیاز به کمک داشته باشید.
- کمتر گرسنه شوید. شما ممکن است کمتر از حد طبیعی غذا بخورید و آب بنوشید.
- علاقه خود را به امور روزمره از دست دهید. شما ممکن است علاقه ی خود را به دنیای بیرون و جزئیات زندگی روزمره از دست دهید.
آیا دیالیز می تواند نارسایی کلیوی را درمان کند؟
در رابطه با تاثیر دیالیز بر کلیه باید گفت که دیالیز، کار کلیه ها برای پاکسازی خون را انجام می دهد، اما نارسایی کلیوی را اصلاح یا درمان نمی کند. برخی از کودکان مبتلا به نارسایی کلیوی حاد یا ناگهانی، برای مدت زمان کوتاهی، نیاز به دیالیز دارند تا کلیه ها بهتر شوند. اما اگر بیماری کلیوی مزمن به نارسایی کلیوی تبدیل شود، کلیه های کودک بهتر نمی شوند. این کودکان برای تمام عمر خود به دیالیز نیاز دارند، مگر اینکه یک کلیه پیوندی دریافت کنند.
چند نوع دیالیز وجود دارد؟
دو نوع دیالیز وجود دارد:
- همودیالیز: یک فیلتر مصنوعی، خون را در خارج از بدن تصفیه می کند. اینکار معمولاً در یک کلینیک تخصصی به نام مرکز دیالیز انجام می شود.
- دیالیز پریتونیال: این نوع دیالیز از پوشش شکم به عنوان فیلتر استفاده می کند. اغلب، این نوع دیالیز در خانه انجام می شود.
هر دو نوع دیالیز خون را تصفیه می کنند، اما این کار را به شیوه های متفاوتی انجام می دهند. افرادی که به دیالیز نیاز دارند، با تیم درمانی خود مشورت می کنند تا بتوانند بهترین نوع درمان را انتخاب کنند.
چه چیز دیگری باید بدانم؟
کودکان و نوجوانانی که دیالیز دریافت می کنند، می توانند به مدرسه بروند، در بسیاری از فعالیت ها و ورزش ها شرکت کنند و مطابق معمول با دوستانشان به تفریح بروند. دیالیز از سرعت آنها کم نمی کند.
نکات کلیدی
- تصمیم گیری برای انجام دادن یا ندادن دیالیز بستگی به خود شما دارد. شما و خانواده تان می توانید در مورد مزایا و عوارض جانبی دیالیز با پزشک خود صحبت کنید.
- دیالیز نارسایی کلیوی را درمان نمی کند، اما به شما کمک می کند زندگی طولانی تر و احساس بهتری داشته باشید.
- اگر بیماری های جدی دیگری دارید، دیالیز ممکن است به طولانی تر شدن زندگی شما کمکی نکند.
- دیالیز به تعهد و زمان نیاز دارد. همچنین باید در مورد مقدار مایعات و نوع غذاهای مصرفی خود مراقب باشید.
- دیالیز می تواند عوارضی مانند فشار خون پایین، گرفتگی عضلانی یا عفونت را به دنبال داشته باشد.
