بیماری پیرونی (Peyronie’s disease) یکی از چالشبرانگیزترین مشکلاتی است که میتواند سلامت جنسی و اعتماد به نفس مردان را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری به دلیل تشکیل بافت اسکار یا پلاکهای سفت در زیر پوست آلت تناسلی ایجاد میشود که منجر به انحنا، کجشدگی و گاهی درد در هنگام نعوظ میگردد.
بسیاری از مردان با مشاهده اولین علائم این بیماری دچار اضطراب شدید میشوند، اما خبر خوب این است که علم پزشکی در سالهای اخیر پیشرفتهای چشمگیری در زمینه درمان پیرونی داشته است. هدف از این مقاله، بررسی دقیق و همهجانبه تمامی راههای درمانی موجود، از درمانهای خانگی و دارویی گرفته تا پیشرفتهترین جراحیها است تا شما بتوانید با آگاهی کامل برای سلامت خود اقدام کنید.
شناخت ماهیت بیماری
پیش از آنکه به سراغ روشهای مختلف درمان پیرونی برویم، باید درک کنیم که این بیماری دارای دو مرحله متمایز است: مرحله حلال یا فعال و مرحله پایدار. در مرحله فعال که معمولا ۱۲ تا ۱۸ ماه طول میکشد، پلاکها در حال شکلگیری هستند و بیمار ممکن است دردهای شدیدی را تجربه کند. در این فاز، انحنای آلت ممکن است روز به روز تغییر کند.
متخصصان اورولوژی معتقدند که در این مرحله، درمانها بیشتر بر کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت انحنا تمرکز دارند. اما در مرحله پایدار، درد متوقف شده و انحنا ثابت میماند. شناخت این مراحل بسیار حیاتی است زیرا بسیاری از جراحیهای اصلاحی تنها زمانی انجام میشوند که بیماری به مرحله پایدار رسیده باشد. انتخاب زمان مناسب برای شروع درمان، کلید موفقیت در بازگشت به زندگی زناشویی عادی است.
درمانهای دارویی و خوراکی
در مراحل ابتدایی، بسیاری از پزشکان درمان پیرونی را با تجویز داروهای خوراکی آغاز میکنند. اگرچه تاثیر داروهای خوراکی در رفع کامل انحنا هنوز مورد بحث است، اما این داروها نقش مهمی در کاهش التهاب و جلوگیری از بزرگتر شدن پلاکها ایفا میکنند. داروی پنتوکسیفیلین یکی از رایجترین گزینههاست که با افزایش جریان خون و مهار فاکتورهای رشد بافت اسکار، به نرم شدن پلاکها کمک میکند.
همچنین استفاده از ویتامین E در گذشته بسیار مرسوم بود، هرچند مطالعات جدیدتر نشان میدهند که تاثیر آن به تنهایی ناچیز است. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز برای مدیریت درد در مرحله فعال تجویز میشوند. نکته مهم در درمان دارویی، صبر و استمرار است؛ چرا که تغییرات بیولوژیک در بافتهای فیبروزی زمانبر هستند و نباید انتظار معجزه یکشبه داشت.
تزریق مستقیم دارو به پلاک
یکی از موثرترین متدهای درمان پیرونی در دنیا، تزریق مستقیم دارو به داخل بافت اسکار یا همان پلاک است. این روش به جراح اجازه میدهد تا غلظت بالایی از دارو را دقیقا در محل مشکل قرار دهد. معروفترین داروی مورد استفاده در این روش، کلاژناز (Xiaflex) است که تنها داروی تایید شده توسط FDA برای این بیماری محسوب میشود.
این آنزیم پروتئینهای تشکیلدهنده پلاک را تجزیه کرده و باعث نرم شدن و کاهش انحنا میشود. روش دیگر، تزریق وراپامیل یا اینترفرون است که با تغییر در روند کلاژنسازی، به بهبود وضعیت کمک میکنند. معمولا این تزریقات در چندین جلسه و به صورت دورهای انجام میشوند. بیماران باید بدانند که پس از تزریق، انجام تمرینات کششی مخصوص تحت نظر پزشک الزامی است تا اثربخشی دارو در صاف کردن آلت به حداکثر برسد.
درمان پیرونی با استفاده از دستگاههای کششی و وکیوم
استفاده از تجهیزات مکانیکی به عنوان مکمل یا حتی درمان اصلی در برخی مراحل، جایگاه ویژهای پیدا کرده است. دستگاههای کششی آلت (Traction Devices) با اعمال فشار ملایم و مداوم در جهت مخالف انحنا، سعی در بازسازی بافت اسکار و افزایش طول آلت دارند که ممکن است به دلیل بیماری کوتاه شده باشد.
مطالعات معتبر نشان میدهند که استفاده روزانه چندین ساعت از این دستگاهها در یک دوره ۶ ماهه میتواند انحنا را به طور معناداری کاهش دهد. همچنین دستگاههای وکیوم نیز با بهبود جریان خون در بافتهای اسفنجی، به حفظ کیفیت نعوظ و جلوگیری از انقباض بافتها کمک میکنند. این روشها به ویژه برای کسانی که تمایلی به جراحی ندارند یا در مرحله فعال بیماری هستند، گزینهای بسیار مناسب در درمان پیرونی به شمار میروند.
جراحی؛ راه حل نهایی برای انحناهای شدید
زمانی که روشهای غیرجراحی پاسخگو نباشند و انحنای آلت مانع از برقراری رابطه جنسی شود، جراحی به عنوان گزینه نهایی درمان پیرونی مطرح میشود. جراحیها معمولا به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
-روش پلیکاسیون (Plicating): در این روش، جراح در سمت سالم و مخالف انحنا، بخیههایی ایجاد میکند تا با کوتاهکردن آن سمت، آلت را صاف کند. این روش ساده و سریع است اما ممکن است باعث کوتاهی اندک طول آلت شود.
-برش پلاک و گراف (Incision/Grafting): جراح بافت اسکار را برش داده یا برمیدارد و فضای خالی را با بافتهای پیوندی (صناعی یا طبیعی) پر میکند. این روش برای انحناهای شدید یا مواردی که آلت کوتاه شده است استفاده میشود.
–پروتز آلت تناسلی: اگر بیمار علاوه بر پیرونی، دچار اختلال نعوظ شدید نیز باشد، بهترین درمان جایگذاری پروتز است که هم انحنا را کاملا صاف میکند و هم توانایی نعوظ را به طور دائم باز میگرداند.
شاکویو تراپی (ESWT)؛ تکنولوژی نوین
شاکویو تراپی یا درمان با امواج صوتی خارج از بدن، یکی از روشهای مدرن در درمان پیرونی است که در سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در این متد، امواج صوتی با انرژی پایین به محل پلاک تابانده میشوند. هدف اصلی این روش، شکستن رسوبات کلسیمی در پلاک و تحریک رگزایی جدید برای بهبود جریان خون است.
اگرچه شاکویو تراپی ممکن است انحنا را به طور کامل از بین نبرد، اما در کاهش دردهای مزمن مرحله فعال بسیار فوقالعاده عمل میکند. این روش کاملا بدون درد و بدون نیاز به بیهوشی است و در جلسات کوتاه ۱۰ تا ۲۰ دقیقهای در مطب پزشک انجام میشود. بسیاری از بیماران پس از چند جلسه، بهبود قابل توجهی در راحتی و کاهش حساسیت ناحیه درگیر گزارش کردهاند.
رژیم غذایی و سبک زندگی
اگرچه هیچ رژیم غذایی خاصی به تنهایی نمیتواند پیرونی را درمان کند، اما سلامت کلی سیستم عروقی تاثیر مستقیمی بر روند بهبودی دارد. مصرف غذاهای سرشار از آنتیاکسیدانها، کاهش مصرف دخانیات (که باعث تنگی عروق و تشدید پلاک میشود) و کنترل دیابت و فشار خون، همگی در موفقیت درمان پیرونی نقش دارند.
استرس و اضطراب ناشی از این بیماری میتواند منجر به اختلال نعوظ روانی شود که وضعیت را بدتر میکند؛ بنابراین، مشاوره با یک روانشناس یا سکستراپیست در کنار درمانهای فیزیکی، بخش مهمی از پروتکل درمانی در مراکز پیشرفته جهان است. ورزش منظم نیز با بهبود گردش خون عمومی، به بافتهای آلت کمک میکند تا مواد مغذی و داروهای تجویز شده را بهتر جذب کنند.
سوالات متداول
۱-آیا پیرونی خود به خود درمان میشود؟
در موارد بسیار نادری (کمتر از ۱۰ درصد)، ممکن است بیماری بدون درمان بهبود یابد، اما در اکثر موارد انحنا باقی میماند یا بدتر میشود؛ بنابراین مراجعه زودهنگام ضروری است.
۲-آیا این بیماری واگیردار است؟
خیر، پیرونی یک بیماری التهابی و مربوط به بافت همبند است و هیچ ارتباطی با عفونتهای واگیردار ندارد.
۳-آیا درمان پیرونی باعث ناباروری میشود؟
خیر، این بیماری بر کیفیت اسپرم یا باروری تاثیری ندارد و تنها ممکن است به دلیل انحنا یا درد، انجام رابطه جنسی را دشوار کند.
۴-بهترین زمان برای عمل جراحی چه موقع است؟
پزشکان توصیه میکنند حداقل ۶ تا ۹ ماه از ثابت ماندن انحنا و توقف کامل درد گذشته باشد تا نتایج جراحی پایدار بماند.
نتیجهگیری
در نهایت، باید تاکید کرد که درمان پیرونی یک فرآیند شخصیسازی شده است و نسخهای واحد برای همه وجود ندارد. تشخیص زودهنگام در مرحله فعال میتواند از نیاز به جراحیهای پیچیده در آینده جلوگیری کند. با وجود تنوع روشها از داروهای تزریقی پیشرفته تا جراحیهای اصلاحی، دیگر نیازی به تحمل درد و اضطراب نیست.
اگر متوجه تغییر شکل، لمس بافت سفت یا درد در آلت خود شدهاید، بدون خجالت به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. یادتان باشد که حفظ سلامت جنسی، بخشی اساسی از سلامت عمومی و کیفیت زندگی شماست و علم پزشکی امروز ابزارهای قدرتمندی برای بازگرداندن این سلامتی به شما در اختیار دارد.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی
همیارسیستم