چگونه بفهمیم واریکوسل داریم؟ تشخیص واریکوسل به چه صورت است؟ وقتی خون در گروهی از سیاهرگ‌های بزرگ شده کیسه بیضه تجمع یابد، فرد دچار «واریکوسل» شده است. کیسه بیضه، کیسه‌ای از جنس پوست است که از بیضهها نگهداری می‌کند. واریکوسل معمولا در نتیجه دریچه‌های ناکارآمد یا معیوبی که در رگ‌های تخلیه کننده خون موجود در بیضه فرد قرار دارند، ایجاد می‌شود. این بیماری در بیشتر موارد هیچ نشانه و علامتی ندارد. اگر نشانه و علامتی وجود داشته باشد، نشانه‌های آن در سه گروه دسته‌بندی می‌شوند.
علائم ظاهری واریکوسل
معمولا علائم واریکوسل در یکی از دسته‌بندی‌های زیر جای می‌گیرد:
-ظاهر کیسه بیضه
-احساس درد در کشاله ران یا کیسه بیضه ناشی از واریکوسل
-ناباروری مردانه یا کاهش سطح تستوسترون
در ادامه ۹ نشانه اصلی بروز واریکوسل را بررسی خواهیم کرد. در ابتدا راجع به علائمی صحبت خواهیم کرد که در دسته‌بندی ظاهری کیسه بیضه قرار می‌گیرند.
۹ نشانه اصلی واریکوسل
رگ‌های بزرگ و متورم کیسه بیضه
گروهی از رگ‌های بزرگ شده که ظاهر کِرم مانند دارند، باعث ایجاد اختلال واریکوسل می‌شوند. این علامت در نوع شدید یا به اصصطلاح درجه ۳ واریکوسل دیده می شود.
یکی از کیسه‌های بیضه بزرگ‌تر از دیگری است.
معمولا در بیماری واریکوسل شدید، سمتی که واریکوسل دارد کیسه بیضه بزرگ تر و بیضه همان سمت هم کوچک تر از دیگری است. این اختلال در بیشتر موارد (۸۵% موارد) در سمت چپ کیسه بیضه رخ می دهد (به دلیل موقعیت رگ‌های آن سمت).
ایجاد توده‌ای بدون درد در کیسه بیضه
هر وقت مشاهده کردید که توده‌ای در بیضه یا کیسه آن به وجود آمده است، در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک متخصص ارولوژی مراجعه کنید. البته اگر این برآمدگی به وجود آمده واقعا واریکوسل باشد، هیچ دردی نخواهید داشت.
اگرچه معمولا بیماری واریکوسل با درد همراه نیست، اما باز هم ممکن است این بیماری دردناک شود (به‌خصوص با پیشرفت بیماری). معمولا درد ایجاد شده با مشخصه‌های زیر همراه است.
دردی ناراحت کننده در کیسه بیضه
این درد در اثر تجمع خون در کیسه بیضه ایجاد می‌شود. بهتر است به جای پوشیدن لباس‌های زیر پاچه دار، لباس‌های زیری بپوشید که بیضه‌بند داشته باشند؛ بعبارتی کمی جذب بدن باشند تا از آویزان شدن بیضه ها جلوگیری کند. پوشیدن این گونه لباس‌های زیر می‌تواند به کاهش حس ناراحتی و درد کمک کند.
نوعی درد که با ایستادن طولانی‌مدت بدتر شده و با دراز کشیدن بهتر می‌شود.
هر چقدر بیشتر بایستید، خون بیشتری در واریکوسل جمع می‌شود. با دراز کشیدن، خون تجمع‌یافته در کیسه بیضه تخلیه شده و درد نیز کاهش می‌یابد.
نوعی درد که با انجام ورزش‌های طولانی مدت و سخت، بدتر می‌شود.
ورزش طولانی‌مدت و سخت باعث گردش خون وریدی شده و به این ترتیب میزان تجمع خون نیز بیشتر خواهد شد.
نوعی درد که در گرما بدتر می‌شود.
هوای گرم باعث بزرگ‌تر شدن یا انبساط رگ‌ها می‌شود. در نتیجه رگ‌های بیمار نمی‌توانند به راحتی خون را به سمت قلب بازگردانند. دو نوع اختلال دیگر ناشی از واریکوسل نیز ممکن است ایجاد شود که می‌توانند برای برخی مردان پیچیده‌تر باشند. این موارد به مشکلات سیستمی بدن مانند تولید اسپرم و تستوسترون مربوط می‌شوند. البته این احتمال هم وجود دارد که هر دوی این موارد برای بیضهها رخ دهد.
ناباروری
اسپرم در بیضهها تولید می‌شود. به نظر می‌رسد رگ‌های بزرگ‌شده که باعث تشکیل واریکوسل می‌شوند، میزان دمای داخل و اطراف بیضهها را بالا ببرند. متخصصان معتقدند این موضوع بر میزان تولید اسپرم، تحرک و کارایی آن تاثیر می‌گذارد. در نتیجه میزان پتانسیل باروری هم کاهش یافته یا از بین می‌رود.
در واقع از هر ۱۰ مردی که مشکل نازایی دارند، ۴ نفر از آن‌ها مبتلا به واریکوسل هستند. می‌توان گفت بدن خود فرد، اسپرم‌های او را از بین می‌برد. با توجه به پژوهش‌های انجام‌شده شانس این که بدن فرد، اسپرم‌هایش را بکشد، در افراد مبتلا به واریکوسل بیشتر از افرادی است که دچار این اختلال نیستند.
سطح تستوسترون پایین
مورد دیگری که متخصصان به آن باور دارند این است که واریکوسل می‌تواند در میزان تولید واقعی تستوسترون نیز اختلال ایجاد کند. سطح پایین تستوسترون علاوه بر ناباروی، عواقب دیگری هم دارد. از جمله این عواقب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناتوانی در نعوظ
- افسردگی
- کمبود انرژی یا خستگی شدید
- کمبود حس بلندپروازی
- اختلال‌های مربوط به خواب
- مشکلات مربوط به تمرکز
- کاهش تحمل در انجام فعالیت‌های ورزشی
- گُر گرفتگی
- کاهش توده عضلانی
- کاهش میزان چربی
البته میزان کاهش تستوسترونی که در اثر واریکوسل رخ می دهد، اینقدر شدید نیست که باعث بروز علائم فوق شود و بعبارتی نمی توان علائم فوق را به واریکوسل نسبت داد. بدیهی است که برخی نشانه‌های واریکوسل از برخی دیگر جدی‌ترند. مثلا میزان تولید پایین اسپرم و تستوسترون می‌تواند برای آن دسته از مردانی که قصد تشکیل خانواده یا گسترش آن را دارند؛ خطری جدی محسوب شود. به هرحال، علائم دیگر اختلال واریکوسل بیشتر ممکن است از لحاظ زیبایی‌شناسی مشکل‌آفرین باشد؛ مثل تشکیل توده‌ای روی کیسه بیضه که از لحاظ حسی و ظاهری شبیه یک کیسه کرم مانند است.
اگر نشانه‌های واریکوسل از بین نروند و دردسرآفرین شده یا بدتر شوند یا اگر نگران تولید اسپرم یا تستوسترون هستید، بهتر است به متخصص ارولوژی مراجعه کنید. آن دسته از اختلالات واریکوسل که دارای علامت خاصی هستند، می‌توانند با انجام جراحی درمان شوند. بهترین شیوه جراحی، روش میکروسرجری یا همان روش میکروسکوپیک هست که هم میزان عود در این روش کمتر است و هم میزان عوارض جراحی مثل هیدروسل و آسیب عروق شریانی بیضه.
👈👈👈 شاید دوست داشته باشید بخوانید: جراحی میکروسکوپیک واریکوسل👉👉👉
البته برای افرادی که نمی‌خواهند تحت عمل جراحی قرار گیرند، روش درمانی دیگری وجود دارد که با کم‌ترین میزان تهاجم اجرا شود که به آن «آمبولیزاسیون واریکوسل» می‌گویند. این روش در ۹۰% موارد موفقیت آمیز است و دوران ریکاوری کوتاه‌مدتی دارد. البته این روش خیلی بندرت انجام می شود و روش مرسومی نیست و کمتر رادیولوژیستی حاضر است این کار را انجام دهد. لازم نیست با واریکوسل زندگی خود را بگذرانید، گزینه‌های درمانی موثر و ایمنی وجود دارند که می‌توانند این اختلال را از بین ببرند.
دکتر محمد جباری متخصص ارولوژی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی
