در این مقاله در رابطه با پیشگیری از سوزاک، علل آن، عوارض و نحوه درمان این بیماری، توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.
بیماری سوزاک چیست؟
گنوره آ یا سوزاک بر اثر عفونت ناشی از باکتری نایسریا گنوره آ ایجاد می شود. این بیماری از جمله بیماری های منتقله از راه جنسی (STD) است که از تماس جنسی با فرد آلوده انتقال می یابد.سوزاک معمولاً باعث ایجاد درد و علائم دیگر در دستگاه تناسلی می شود، همچنین می تواند مشکلاتی را در مقعد، گلو، چشم یا مفاصل شما ایجاد کند. این باکتری، غشاهای مخاطی مجرای تناسلی زنان از جمله دهانه رحم، رحم و لوله های فالوپ و مجراهای ادراری زنان و مردان را درگیر عفونت می کند. اگرچه بیماری سوزاک هم مردان و هم زنان را مبتلا می کند اما در مردان بیشتر دیده می شود.
سوزاک چقدر شایع است؟
سوزاک، بیماری عفونی بسیار شایعی است. مطابق با آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، در سال ۲۰۱۸ حدوداً ۱.۶ میلیون عفونت گونوکوکی جدید در آمریکا، گزارش شده است که بیش از نیمی از آنها در بین افراد جوان ۱۵ تا ۲۴ سال بوده است. گنوره آ، دومین عفونت مقاربتی باکتریایی شایع در آمریکا می باشد. گرچه، بسیاری از عفونت ها بدون علامت هستند، بنابراین، موارد گزارش شده تنها بخشی از آمار واقعی هستند.
چه کسی در معرض ابتلا به گنوره آ قرار دارد؟
هر فردی که فعالیت جنسی داشته باشد، می تواند به گنوره آ مبتلا شود. در آمریکا، بیشترین آمار عفونت در میان نوجوانان، جوانان و آمریکایی های آفریقایی تبار می باشد.
راه های انتقال سوزاک
گنوره آ از طریق تماس جنسی با آلت تناسلی، واژن، دهان یا مقعد شریک جنسی آلوده، منتقل می شود. برای انتقال یا دریافت گنوره آ، نیازی به انزال نیست. افرادی که در گذشته به گنوره آ مبتلا بوده اند و درمان شده اند، اگر با فرد مبتلا به گنوره آ تماس جنسی داشته باشند، ممکن است دوباره مبتلا شوند. این باکتری ها نمی توانند بیش تر از چند ثانیه در خارج از بدن زنده بمانند ؛ بنابراین با دست زدن به وسایلی مانند توالت فرنگی و یا البسه، به شما منتقل نخواهند شد.
علائم و نشانه های سوزاک چه مواردی هستند؟
بسیاری از مردان مبتلا به سوزاک، بدون علامت هستند. اما در صورت علامت دار بودن، علائم و نشانه های عفونت به صورت ترشحات سبز، سفید یا زرد از مجرای ادرار، خود را نشان می دهند که معمولاً ۱ تا ۱۴ روز پس از ابتلا به عفونت، ظاهر می شوند. در مواردی که عفونت مجرای ادرار با بیماری اپیدیدیمیت پیچیده تر شود، مردان مبتلا به سوزاک ممکن است از درد بیضه یا کیسه بیضه نیز شکایت داشته باشند. بسیاری از زنان مبتلا به سوزاک بدون علامت هستند. حتی زمانی که زن علائم دارد، معمولاً به قدری خفیف و غیراختصاصی هستند، که با عفونت واژن یا مثانه اشتباه گرفته می شوند.
علائم و نشانه های اولیه در زنان شامل سوزش ادرار، افزایش ترشحات واژن یا خونریزی واژینال در بین دوره های عادت ماهیانه می شود. زنان مبتلا به سوزاک بدون در نظر گرفتن وجود علائم یا شدت آنها، در معرض عوارض جدی ناشی از عفونت قرار دارند. علائم عفونت مقعدی هم در مردان و هم در زنان شامل ترشح، خارش مقعدی، سوزش، خونریزی یا دفع مدفوع دردناک می شود. عفونت مقعدی همچنین ممکن است بدون علامت باشد. عفونت حلق ممکن است موجب گلودرد شود، اما معمولاً بی علامت است.
پیشگیری از بیماری سوزاک
استفاده مداوم و صحیح از کاندوم های لاتکس، می تواند احتمال انتقال سوزاک را کاهش دهد. مطمئن ترین راه برای جلوگیری از انتقال سوزاک یا دیگر عفونت های مقاربتی، خودداری از رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی و یا رابطه ی طولانی مدت (تک همسری) با فردی است که آزمایش داده و آلوده نبودن او ثابت شده است.
چنانچه شریک جنسی شما یک نفر است، خطر کمتری برای ابتلا به این بیماری وجود دارد. شما می توانید با داشتن رابطه ی جنسی سالم و انجام منظم تست های غربالگری، شانس ابتلا به سوزاک را در خود کاهش دهید. پزشکان توصیه می کنند تست های غربالگری سوزاک را انجام دهید اگر شما :
- جوان هستید.
- می خواهید با یک شریک جدید رابطه جنسی برقرار کنید.
- با کسی رابطه ی جنسی دارید که وی با فرد دیگری نیز رابطه دارد.
- دارای شرکای جنسی متعدد هستید.
- سابقه ی بیماری سوزاک را در گذشته دارید.
- سابقه ی سایر بیماری های منتقله از راه جنسی را دارید.
- در معرض بیش تر ابتلا به سوزاک هستید.
- مرد همجنسگرا هستید.
- خانم زیر ٢۵ سال و از لحاظ جنسی فعال هستید.
- خانم با شرکای جنسی متعدد هستید.
سوزاک چگونه تشخیص داده می شود؟
سوزاک یک سیستم تناسلی ادراری را، می توان با آزمایش ادرار برای مردان یا با نمونه های واژینال یا درون رحمی برای زنان، با استفاده از تست تقویت اسید نوکلئیک (NAAT) تشخیص داد. این عفونت را همچنین می توان با کشت سوزاک تشخیص داد که به نمونه گیری با سواب از داخل رحم، یا مجرای ادرار نیاز دارد. سازمان غذا و دارو، آزمایشات تشخیصی مقعدی و دهانی را برای تشخیص سوزاک (و نیز کلامیدیا) جهت استفاده بالینی تأیید کرده است.
چه کسی باید برای سوزاک آزمایش دهد؟
هر فرد فعال از نظر جنسی می تواند به سوزاک مبتلا شود. هرکسی که علائمی مانند ترشح، سوزش ادرار، زخم های غیر طبیعی یا راش دارد، باید روابط جنسی خود را متوقف کند و فوراً به پزشک مراجعه کند. همچنین، هر فردی که با شخص مبتلا به عفونت مقاربتی، رابطه ی جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال برقرار کرده ، باید برای ارزیابی های بیشتر به پزشک مراجعه کند. این افراد حتی اگر علائم نداشته باشند باز هم باید آزمایش شوند.
هر فردی که فعالیت جنسی دارد، باید در مورد عوامل خطر احتمالی با پزشک خود مشورت کند و از او در مورد لزوم انجام آزمایش سوزاک یا دیگر عفونت های مقاربتی سؤال کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، برای زنان فعال جنسی پایینتر از ۲۵ سال، و نیز مردان مسن تر با عوامل خطری همچون برقراری رابطه با چند نفر یا رابطه با فرد جدید، یا شریک جنسی مبتلا به عفونت مقاربتی، آزمایشات گنوره آی سالانه را توصیه می کند. افرادی که به سوزاک مبتلا هستند، باید برای دیگر عفونت های مقاربتی نیز آزمایش دهند.
درمان سوزاک چیست؟
سوزاک با درمان درست، قابل معالجه است. در حال حاضر مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها برای درمان سوزاک، تزریق عضلانی یک دوز سفتریاکسون ۵۰۰ mg را توصیه می کند. اگر برای درمان سوزاک مقعدی یا دستگاه ادراری تناسلی، نمی توان از سفتریاکسون استفاده کرد، می توان گزینه های درمانی دیگری را جایگزین کرد. با اینکه دارو عفونت را متوقف می کند، اما هر گونه آسیب دائمی ایجاد شده توسط بیماری را ترمیم نمی کند. مقاومت آنتی میکروبی عفونت گنوره آ، یک نگرانی روز افزون است و درمان موفقیت آمیز گنوره آ را دشوارتر می کند.
برای اطمینان از درمان موفق عفونت، یک آزمایش پیگیری انجام می شود. گرچه، اگر علائم بیمار چند روز بعد از دریافت درمان ادامه پیدا کرد، بیمار باید برای ارزیابی مجدد، دوباره به مراقب سلامت خود مراجعه کند. افرادی که برای سوزاک دهانی درمان شده اند، ۷ الی ۱۴ روز پس از درمان باید مجدداً آزمایش دهند تا شرایط آنها مجدداً بررسی شود. از آنجا که ابتلای مجدد بسیار شایع است، مردان و زنان مبتلا به سوزاک، سه ماه بعد از درمان عفونت اولیه باید دوباره آزمایش دهند.
اگر تشخیص داده شده که فردی به گنوره آ مبتلاست و درمان شده است، او باید به تمام شرکای جنسی اخیر خود اطلاع دهد، به طوری که آنها نیز به پزشک مراجعه کنند و تحت درمان قرار بگیرند. این کار، عوارض جدی ناشی از گنوره آ را برای شرکای جنسی کاهش می دهد و احتمال ابتلای دوباره ی فرد را کاهش می دهد. فرد مبتلا به گنوره آ و تمام شرکای جنسی او، تا زمانی که کامل درمان شوند و دیگر هیچ علائمی نداشته باشند، باید از برقراری رابطه جنسی خودداری کنند. اگرچه با درمان مناسب، سوزاک بهبود می یابد اما این به معنای ایمنی همیشگی شما در برابر این بیماری نیست؛ بنابراین سعی کنید که همیشه رابطه ی جنسی محافظت شده داشته باشید.
عوارض سوزاک چه مواردی هستند؟
سوزاک درمان نشده می تواند موجب مشکلات سلامتی جدی و دائمی هم در مردان و هم در زنان شود. در زنان، سوزاک می تواند به رحم و لوله های فالوپ انتشار پیدا کند و موجب بیماری التهاب لگن (PID) شود. علائم ممکن است کاملاً خفیف یا بسیار شدید باشند و با شکم درد و تب همراه باشند. بیماری التهاب لگن می تواند منجر به آبسه های داخلی و درد مزمن لگن شود و همچنین ممکن است به قدری به لوله های فالوپ آسیب برساند که موجب ناباروری و افزایش احتمال بارداری خارج رحمی شود.
در مردان، سوزاک ممکن است با اپدیدیمیت پیچیده تر شود. در موارد نادر، این مشکل منجر به ناباروری می شود. اگر سوزاک درمان نشود، ممکن است به خون سرایت کند و منجر به عفونت گنوکوکی منتشر (DGI) شود. معمولاً مشخصه ی عفونت گنوکوکی، آرتروز، تنوسینوویت و یا درماتیت ۱۵ می باشد. این وضعیت می تواند بسیار خطرناک باشد.
روش های محافظت از خود در برابر سوزاک
- از کاندوم استفاده کنید.
- کاندوم می تواند به شما در جلوگیری از انتقال بیماری های منتقله از را جنسی و ورود باکتری ها به بدنتان کمک کند.
- شریک جنسی خود را آزمایش کنید.
- حتما از شریک جنسی خود بپرسید که آیا از لحاظ بیماری سوزاک غربالگری انجام داده است یا خیر. چنانچه این اقدام صورت نگرفته از او بخواهید که آزمایش شود.
- با کسی که علائم سوزاک را دارد.
رابطه جنسی برقرار نکنید. اگر شریک زندگی شما از علائم سوزش ادرار و یا زخم در ناحیه ی تناسلی خود شکایت می کند ، تا زمانی که علائم وی و همچنین شرایط پزشکی خودتان را بررسی نکردید، از برقراری رابطه ی جنسی بپرهیزید.
سوزاک و HIV چه ارتباطی با هم دارند؟
سوزاک درمان نشده، می تواند احتمال ابتلا یا انتقال HIV را افزایش دهد. HIV، نام ویروسی است که موجب بیماری ایدز می شود.
سوزاک چه تأثیری روی زن باردار و جنین او دارد؟
اگر باردار و مبتلا به سوزاک هستید، حتماً جهت دریافت درمان مناسب به پزشک خود مراجعه کنید. این بیماری می تواند برای سلامتی نوزاد شما مشکلاتی را ایجاد کند، بنابراین درمان آن در اسرع وقت، می تواند به کاهش خطر ابتلا به عوارض خطرناک کمک کند. زن بارداری که به سوزاک مبتلا می شود، ممکن است به هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان، عفونت را به او منتقل کند. این امر منجر به نابینایی، عفونت جفت یا عفونت خونی کشنده در نوزاد می شود.
نوزادانی که موقعیت سفالیک دارند (یعنی هنگام زایمان با سر خارج می شوند) این بیماری را از مادر خود دریافت نمی کنند. درمان سوزاک به محض شناسایی آن در زنان باردار، احتمال این عوارض را کاهش می دهد. زنان باردار برای بررسی ها، آزمایشات و درمان های مناسب باید با پزشک خود مشورت کنند.