عفونت های مقاربتی که با عنوان بیماری های مقاربتی یا آمیزشی نیز شناخته می شوند، دسته ای از بیماری ها هستند که در طی رابطه جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل می شوند. این نوع عفونت می تواند از طریق واژن، رابطه جنسی دهانی و نیز رابطه جنسی مقعدی منتقل شود. برخی عفونت های مقاربتی ممکن است حتی از طریق سرنگ های آلوده غیر استریل، از مادر به بچه در هنگام زایمان یا شیردهی و حتی در انتقال خون، به فرد منتقل شوند.
خطرناکترین بیماریهای مقاربتی در مردان، ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) است که منجر به ایدز می شود. سایر STDهای ویروسی غیرقابل درمان شامل ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، هپاتیت B و تبخال تناسلی است که نسبت به ایدز، خطر کمتری دارند.
عفونت های مقاربتی هزاران سال است که وجود دارند. اندام های جنسی عموما مرطوب و گرم بوده و در نتیجه محیط مناسبی برای رشد مخمرها، ویروس ها و باکتری ها می باشند. میکروارگانیسم هایی که بر روی پوست یا غشای مخاطی نواحی جنسی زنانه یا مردانه وجود دارند، می توانند از طریق منی، ترشحات واژن یا خون، یا تماس پوست با پوست منتقل شوند.
برخی از بیماری های مقاربتی عبارتند از:
- شانکروئید
- شپش روی موهای ناحیه تناسلی
- هرپس تناسلی
- زگیل تناسلی یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- هپاتیت B
- ویروس نقص ایمنی انسان و سندروم نقص ایمنی اکتسابی (HIV و AIDS)
- عفونت انگلی
- قارچ
- بیماری التهاب لگن (PID)
- سفلیس، سوزاک
- تریکوموناس
عفونت ها و بیماری های مقاربتی به آسانی از طریق رابطه جنسی محافظت نشده مثل کاندوم، قابل انتقال هستند. اگر چه برخی عفونت ها می توانند از طریق رابطه جنسی منتقل شوند، اما در دسته عفونت های مقاربتی در نظر گرفته نمی شوند. برای مثال، مننژیت می تواند از طریق تماس جنسی انتقال یابد، اما معمولا افراد به دلایل دیگری دچار این بیماری می شوند، بنابراین مننژیت جز بیماری های مقاربتی محسوب نمی شود.
سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که هر روزه در سطح جهان، بیش از یک میلیون بیماری مقاربتی جدید رخ می دهد. که در مقایسه با مسن تر ها، افرادی که بین سن ۱۵ تا ۲۴ سال هستند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماریهای مقاربتی می باشند. با اینحال، سرعت و پیشرفت عفونت های مقاربتی در افراد مسن نیز در حال افزایش است.
برای بیماری های مقاربتی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
در این زمینه پزشک اورولوژی بهترین گزینه است زیرا بیماری های مقاربتی اکثرا جنسی و در ارتباط با ناحیه تناسلی هستند و پزشک اورولوژی، بهتر از هر تخصص دیگری با این ناحیه آشنایی دارد و مراحل درمان را به درستی و بدون صدمه زدن به ناحیه تناسلی انجام میدهد.
بیماری های مقاربتی رایج
در ادامه، به برخی از رایج ترین بیماری های مقاربتی می پردازیم:
#کلامیدیا
به عنوان عفونت کلامیدیال نیز شناخته می شود. این بیماری یک عفونت مقاربتی است که توسط کلامیدیا تراکوماتیس (C. trachomatis)، باکتری که به طور گسترده ای انسان را آلوده می کند، ایجاد می شود. کلامیدیا رایج ترین دلیل عفونی ایجاد بیماری های مقاربتی در جهان است که منجر به ایجاد STI باکتریایی نیز می شود.
مطابق با پژوهش های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، در سال ۲۰۱۵، ۳ درصد از دختران در محدوده ی سنی ۱۵ تا ۱۹ سال به کلامیدیا مبتلا بودند. زنان مبتلا به کلامیدیا معمولا علائم خاصی ندارند. اگر علائمی وجود داشته باشد، اختصاصی نبوده و ممکن است شامل موارد زیر میباشد:
✔ کیست
✔ تغییر در ترشح واژن
✔ درد خفیف در ناحیه پایینی شکم
اگر کلامیدیا بدون درمان رها شود، ممکن است منجر به ایجاد نشانه ها و علائم وخیم تری مانند: درد لگن، رابطه جنسی دردناک به طور متناوب یا همیشگی و نیز خونریزی بین دوره های قاعدگی شود.
#شانکروئید
شانکروئید به عنوان شانکر نرم نیز شناخته می شود. یک عفونت باکتریایی است که توسط باکتری های فاسد استروپتو باسیلوس هوموفیلوس دوکری ایجاد شده و با علامتی همچون ایجاد زخم های دردناک در ناحیه تناسلی شناخته می شود. این بیماری، فقط از طریق تماس جنسی منتقل می شود.
سرعت پیشرفت این بیماری در کشورهای توسعه یافته بسیار پایین است، این در حالی است که در کشورهای جهان سوم، خصوصا در بین بردگان جنسی و برخی گروه هایی که از لحاظ اقتصادی و اجتماعی از سطح پایین خدمات زندگی برخوردار هستند، سرعت رشد بالاتری دارد که مهم ترین علل آن می تواند عدم دسترسی به خدمات سلامتی، احساس شرم و خجالت در کمک گرفتن و مراجعه به پزشک، عدم آگاهی از سلامت جسمی و سایر فاکتورها باشد. شانکروئید خطر ابتلا به HIV را افزایش داده و HIV نیز خطر شانکروئید را به مراتب بیشتر می کند.
علائم بیماری شانکروئید
در یک تا دو هفته پس از آلوده شدن، در بدن بیمار، نوعی زخم ایجاد می شود که البته در ابتدا تنها به شکل یک برآمدگی می باشد. این زخم که می تواند از ۸.۱ اینچ تا ۲ اینچ طول داشته باشد، بسیار دردناک بوده و حاشیه تونل مانند و موادی به رنگ های زرد و خاکستری در پایه خود ایجاد می کند. اگر پایه زخم خراشیده شود، خون ریزی نیز اتفاق می افتد.
تعداد این زخم ها در زنان حداقل چهار مورد و در مردان یک زخم است. مردان علائم کمتر و با شدت پایین تری دارند. زخم ها به طور معمول در چاله هایی در پشت گلنس (نوک آلت تناسلی) در مردان ختنه نشده یا در زنان در لابیا مینور یا همان لب کوچک (تا خوردگی کوچک داخلی در فرج) یا در fourchette (تا خوردگی کوچک در پشت فرج) ایجاد می شوند.
شانکروئید با ۷ روز مصرف اریترومایسین، آزیترومایسین بصورت تک دوز یا سیفتریوکسون تک دوز درمان می شود. که البته برای مصرف دقیق دارو حتما می بایست به متخصص اورولوژی مراجعه شود.
#شپش
شپش تناسلی، به طور اولیه در تماس جنسی منتشر می شود. حیوانات خانگی هیچ نقشی در انتقال شپش انسانی ندارند. شپش به موهای تناسلی متصل شده و ممکن است گاهی در زیر بغل، ریش، مژه ها و ابروها نیز دیده شود. این شپش ها از خون انسان تغذیه می کنند.
#هرپس تناسلی یا تبخال تناسلی
این نوع از عفونت مقاربتی، توسط ویروس هرپس سمپلکس (HSV) ایجاد می شود. ویروس به پوست، سرویکس یا دهانه ی رحم، اندام های تناسلی و برخی بخش های بدن می چسبد. دو نوع از این ویروس وجود دارد:
✔ هرپس نوع ۱
✔ هرپس نوع ۲
تبخال جز بیماری های مقاربتی مزمن و مادام العمر هست. تعداد بسیاری از افراد آلوده شده، علائم خاصی نداشته و در مورد بیماری خود هیچ اطلاعی ندارند. ویروس تبخال تناسلی (HSV) به راحتی در طی تماس جنسی انتقال می یابد. عمدتا، انتقال هرپس نوع ۲ از طریق تماس جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی اتفاق می افتد. در عمده مواقع، ویروس پس از وارد شدن به بدن انسان، پنهان باقی می ماند، به عبارتی هیچ علائمی وجود ندارد.
اما برخی از علائم و نشانه های هرپس تناسلی در صورت وجود می تواند شامل موارد زیر باشند:
- تاول و زخم در سرویکس یا دهانه ی رحم
- ترشح واژینال
- درد در هنگام ادرار
- تب
- عدم سلامت عمومی بدن
- تاول و زخم در اطراف دهان (نوع ۱ هرپس)
علاوه بر موارد فوق، ممکن است تاول های قرمز رنگ و دردناکی در ناحیه خارجی تناسلی، رکتوم، ران و باسن دیده شوند.
#هپاتیت B
بیماری مقاربتی است که به واسطه ویروس هپاتیت B ایجاد می شود. این بیماری در تماس با مایع منی، خون و سایر مایعات آلوده بدن رخ می دهد. این بیماری در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، استفاده از سرنگ غیراستریل، جراحت تصادفی با یک ابزار تیز، نوشیدن شیر از مادر مبتلا یا گاز گرفته شدن توسط یک انسان آلوده می تواند منتقل شود.
در هپاتیت B، کبد بیمار متورم شده و می تواند آسیب کبدی جدی را به دنبال داشته باشد که ممکن است در نهایت منجر به سرطان شود. در برخی شرایط، بیماری می تواند وارد فاز مزمن شود. مراکز انتقال خون، همیشه عدم آلوده بودن خون فرد دهنده به ویروس هپاتیت B را بررسی می کنند.
#بیماری HIV و AIDS
HIV ویروس نقص ایمنی انسان است، ویروسی است که منجر به AIDS (سندروم نقص ایمنی انسان) می شود. به طور ساده می توان گفت که HIV یک ویروس بوده در حالیکه AIDS بیماری است. هنگامی که فرد، مبتلا به AIDS می شود، سیستم ایمنی وی تغییر کرده و حساسیت بیشتری نسبت به عفونت و بیماری ها پیدا می کند. در فاز پیشرفته بیماری، میزان این حساسیت افزایش می یابد.
ویروس، در مایعات بدن فردی که حامل HIV است، از جمله: مایع منی، خون، شیر مادر و مایعات واژینال وجود دارد. HIV می تواند از طریق تماس جنسی (واژینال، دهانی یا مقعدی)، انتقال خون، شیردهی، زایمان و استفاده از سرنگ مشترک آلوده، منتقل شود.
#ویروس پاپیلومای انسانی
شایع ترین ویروسی است که از طریق جنسی منتقل می شود. بیش از ۱۰۰ نوع HPV وجود دارد که ۴۰ نوع از آنها می توانند نواحی جنسی را تحت تاثیر قرار دهند، علاوه بر این گاهی این نوع ویروس در دهان یا گلو نیز دیده می شود. انواعی از HPV که بر روی نواحی جنسی تاثیر می گذارند، پاپیلومای انسانی نامیده می شوند که خود را به صورت زگیل تناسلی در مردان و زنان نشان می دهد.
عفونت با HPV می تواند منجر به موارد زیر شود:
-رشد غیر نرمال و تغییر سلولهای سرویکس که به طور اساسی خطر ایجاد سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم را افزایش می هد.
-زگیل تناسلی، که از رایج ترین بیماری های مقاربتی در اکثر کشورهای در حال توسعه است.
-HPV به طور عمده از طریق مقاربت واژینال یا مقعدی منتقل می شود. با این حال، رابطه جنسی دهانی و تماس نواحی جنسی با یکدیگر (بدون دخول) نیز می تواند یکی از راه های انتقال باشد.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی
فاطمه
دوشنبه ۲۷ خرداد ۹۸( 5 سال پیش)
تعداد بازدید: 123
مشاهده پرسش
