درمان فتق مغبنی (کشاله ران یا اینگوئینال) در نوزادان پسر

انواع فتق چیست؟

فتق انواع مختلفی، و نحوه برخورد و مراقبت پزشکی با ان متفاوت هست.

در کودکان ، فتق اغلب در یکی از این سه مکان زیر اتفاق می افتد:

• فتق ناحیه کشاله ران که به آن فتق مغبنی یا فتق کشاله را (اینگوئینال) گفته می شود.
• فتق دور ناف که به این حالت فتق نافی گفته می شود.
• فتق ناحیه بالای شکم که به آن فتق اپی گاستریک گفته می شود.

درباره فتق کشاله ران در این مقاله به صورت مشروح صبحت خواهیم کرد اما مختصراً با فتق های ناف و اپی­گاستریک نیز آشنا شوید:

فتق ناف

فتق نافی هنگامی اتفاق می افتد که بخشی از روده کودک از طریق دیواره شکم به داخل ناف برآمدگی می کند. این نوع فتق غالبا دردناک نیست و بیشتر موارد مشکلی ایجاد نمی کند.

فتق اپی­گاستریک

فتق اپی­گاستریک زمانی رخ می دهد که قسمتی از روده از بین ناف و قفسه سینه به درون عضلات شکمی فشار وارد می کند. بسیاری از فتق­های اپی­گاستریک کوچک هستند ، بدون علامت بوده و نیازی به درمان ندارند. انواع بزرگتر آن که باعث ایجاد علامت می شوند به خودی خود بهبود نمی یابند و با جراحی می توان مشکل را برطرف کرد.

فتق گیرافتاده یا استرانگوله

در بعضی موارد ممکن است قسمتی از روده در ناحیه دهانه ورودی کانال کشاله ران تحت فشار قرار گرفته و به صورت غیر قابل برگشت، گیر بیفتد به صورتی که امکان بازگرداندن روده به داخل حفره شکم امکان­پذیر نباشد. در این صورت، ممکن است خون رسانی به آن قسمت از روده­ی گیرافتاده مختل شده و باعث آسیب بافت روده و سیاه شدن آن شود.

به این حالت فتق گیر افتاده یا در اصطلاح پزشکی استرانگوله گفته می شود که یک اورژانس پزشکی محسوب شده و بایستی بدون فوت وقت جراحی و روده گیر افتاده آزاد و خونرسانی به آن برقرار گردد. اگر کودک شما فتق مغبنی داشته و هر یک از علائم زیر را در وی مشاهده کردید، با اورژانس تماس بگیرید:

• به طور کلی حال عمومی خوبی ندارد
• درد در کشاله ران
• تهوع و استفراغ
• نفخ یا شکم پر
• تب
• تورمی که به رنگ قرمز یا مایل به آبی و خاکستری کمرنگ است و به طرز قابل توجهی حساس است
• هنگامی که اندازه توده متورم در هنگام گریه تغییر نکند.

علل ایجاد فتق مغبنی در نوزاد

فتق می تواند در چند ماه اول پس از تولد نوزاد به دلیل ضعف در عضلات شکم ایجاد شود. اگرچه زور زدن و گریه کردن باعث بروز فتق نمی شود اما افزایش فشار در شکم باعث می شود فتق راحت تر دیده شود.

با رشد جنین پسر در دوران بارداری، بیضه ها در شکم ایجاد می شوند. سپس آنها از طریق کانال ران (اینگوئینال) به داخل کیسه بیضه حرکت می کنند. اندکی پس از تولد نوزاد ، کانال اینگوئینال بسته می شود که مانع از برگشت بیضه به شکم می شود. اگر این ناحیه به طور کامل بسته نشود، بخشی از روده می تواند از طریق قسمت ضعیف شده دیواره شکم تحتانی وارد کانال اینگوئینال شده و باعث ایجاد فتق شود.

عکس فتق کشاله ران در کودکان:

وجود فتق در نوزاد دختر

اگرچه دختران بیضه ندارند ، اما کانال کشاله ان یا همان اینگوئینال دارند. بنابراین می توانند در کشاله ران دختران نیز فتق بوجود آید.

کدام کودکان بیشتر در معرض بروز فتق مغبنی هستند؟

فتق بیشتر در نوزادانی که زودتر از موعد مقرر بدنیا آمده­اند (کودکان نارس) اتفاق می افتد. بعلاوه کودکانی که شرایط زیر را دارند، بیشتر مستعد بروز فتق در کشاله ران هستند:

• دارای سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) فتق در نوزادی
• فیبروز سیستیک
• دیسپلازی تکاملی مفصل ران
• بیضه های نزول نکرده
• مشکل مجرای ادرار

علائم فتق کشاله ران در کودکان

شایع­ترین علامت فتق اینگوئینال، بروز تورم یا یک توده قابل مشاهده در کشاله ران یا کیسه بیضه می­باشد. این تورم به صورت معمول با علائم زیر همراه است:

• معمولاً بدون درد است (اما ممکن است ناراحتی خفیف وجود داشته باشد)
• از نظر قوام نرم و صاف است
• وقتی کودک در حالت آرام و درازکش قرار گرفته است ، معمولا توده از بین می­رود یا کاهش یابد.
• ممکن است وقتی کودک شما گریه می کند ، سرفه می کند یا زور میزند، اندازه آن افزایش یابد.

فتق کشاله ران در سمت راست کمی شایع تر است ، اما ممکن است در سمت چپ یا در هر دو طرف کشاله ران یا کیسه بیضه ایجاد شود.

در یک فتق ساده اینگوئینال روده می تواند به طور آزاد در دهانه­ ورودی کانال کشاله ران و ساک فتق حرکت کند و در طول روز حجم تورم کشاله ران کم و زیاد می شود.

تشخیص فتق کشاله ران در نوزدان

برای تشخیص فتق، نیاز به معاینه کودک شما توسط پزشک می باشد. در هنگام معاینه فتق نوزاد، پزشک بررسی می کند که آیا با فشار فتق به داخل شکم، اندازه آن کاهش می یابد یا خیر. برای تشخیص دقیق­تر و در مواردی که شک به تشخیص وجود دارد سونوگرافی می تواند به تشخیص کمک کند.

عمل فتق کشاله ران در کودکان

جراحی ترمیم فتق در موارد فتق کشاله ران امری اجتناب ناپذیر است زیرا حتی فتق اینگوینال ساده در معرض خطر گیر افتادن روده در کیسه فتق و اختلال در خون رسانی به روده هست. اگر فتق مغبنی زود تشخیص داده و اصلاح شود، شاهد عوارض بلند مدت نخواهیم بود.

عمل جراحی فتق در کودکان تحت بیهوشی عمومی انجام می شود ولی در بزرگسالان به روش نخاعی (که هنگام عمل بیمار کاملاً از کمر به پایین بی حس خواهد بود) هم قابل انجام هست. اگرچه فتق کشاله ران معمولا بصورت یکطرفه تظاهر می یابد ولی غالبا احتمال دارد طرف دیگر نیز فتق وجود داشته باشد لذا جراح شما ممکن است برای پیشگیری از فتق در آینده، جراحی هر دو طرف را پیشنهاد دهد.

عمل فتق معمولاً یک جراحی سرپایی است ، اما در موارد زیر ممکن است به یک شب بستری در بیمارستان نیز نیاز باشد:

• عمل فتق به صورت اورژانسی انجام شده باشد.
• سن فرزند شما کمتر از شش هفته است (یا در صورت نارس به دنیا آمده باشد)
• سابقه بیماری دیگری در کودک وجود داشته باشد.
• فتق گیر کرده بود و انجام جراحی دشوار باشد.

عوارض عمل جراحی فتق مغبنی در نوزدان

عوارض در جراحی فتق مغبنی نادر است، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسیب به بیضه و کوچک شدن بیضه (در حالی که اگر فتق گیرکرده شود ، ممکن است بیضه به دلیل اختلال در خون رسانی آسیب ببیند)
• آسیب به مجرای انتقال دهنده اسپرم
• آسیب عصبی که می تواند منجر به بی حسی اطراف ناحیه آسیب دیده شود.

مراقبت های بعد از عمل فتق در کودکان

پس از عمل جراحی فرزندتان ، برخی از دستورالعمل های مراقبت بعد از عمل به شما داده می شود. در صورت موارد زیر با جراح کودک یا بیمارستان خود تماس بگیرید.

• کودک شما تب ۳۸.۵ درجه سانتیگراد و بالاتر دارد
• زخم عفونی شود (مشاهده قرمزی، ورم و ترشح)
• به هر دلیل دیگری که نگران هستید.

زمان مشخصی برای بازگشت فرزندتان به فعالیتهای عادی وجود ندارد. کودک شما وقتی احساس راحتی کرد ، شروع به انجام کارها خواهد کرد. با این وجود توصیه می شود کودک شما دو هفته ورزش نکند. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد از سرگیری فعالیت­های طبیعی ، با جراح فرزند خود صحبت کنید.

دکتر محمد جباری متخصص اورولوژی و فوق تخصص اورولوژی ترمیمی