بر خلاف بعضی از بیماریهایی که فقط از طریق رابطه جنسی انتقال مییابد، ویروس HPV برای انتقال به فرد دیگر به رابطه جنسی نیاز ندارد و حتی میتواند از مادر به فرزند هم منتقل شود. اما سوال اینجاست که آیا انتقال زگیل تناسلی در مردان و زنان از طریق توالت فرنگی امکانپذیر است؟ این سوال باعث میشود حقایق دیگری که در مورد چگونگی انتقال ویروس بوده و کمتر شناخته شده است، مورد بررسی قرار گیرد.
راه های انتقال ویروس پاپیلومای انسانی
اگرچه انتقال ویروس HPV از طریق اجسام به انسان (انتقال از طریق فومیت) هنوز بهطور کامل ثابت نشده است، اما مطالعات، شواهدی را نشان میدهد که روی حولهها و پروبهای سونوگرافی ویروس پاپیلومای انسانی پیدا شده است. ویروس HPV با بعضی از انواع سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی مرتبط است. دانستن روشهای مختلف مبتلاشدن به این ویروس خطر ابتلا به آن را کاهش میدهد.
انتقال ویروس HPV از طریق اجسام
هنوز در مورد اینکه ویروس HPV میتواند از طریق فردی به یک شیء و سپس از آن شیء به فرد دیگری انتقال یابد (این نوع انتقال، انتقال از طریق فومیت نام دارد)، به نتایج قطعی دست نیافتیم ولی یافتههای دیگری وجود دارد که باعث ایجاد نگرانیهایی میشود (البته در مقایسه با دیگر روشهای انتقال، احتمال کمتری دارد).
انتقال ویروس hpv از طریق حوله خیس
بعضی افراد بر این باورند که فومیتها (اشیاء انتقالدهنده عامل بیماری) مانند حوله خیس، ممکن است دلیل ابتلا کودکان به ویروس HPV باشد. در این شرایط، ممکن است والدینی که به این ویروس مبتلا هستند، آن را به حوله منتقل کرده و سپس همان حوله را برای کودکشان هم استفاده کنند.
انتقال ویروس پاپیلومای انسانی از طریق سونوگرافی یا لیزر
وجود ویروس HPV روی اشیاء به وضوح نشان داده شده است. پروبهای سونوگرافی مورد استفاده برای داخل بدن که شامل پروبهایی میشوند که برای سونوگرافی واژن به کار میروند، ممکن است به ویروس HPV آلوده باشند. این نوع ویروس HPV ممکن است از نوع پرخطر باشد.
زمانیکه فردی در این شرایط مبتلا میشود، حتی ضدعفونیکنندههای خیلی قوی هم برای از بین بردن ویروس کافی نیستند. خوشبختانه، روشهای شیمیایی مثل پراکسید هیدروژن و فراصورت و روشهای غیر شیمیایی مثل اشعه فرابنفش C در این شرایط مؤثر هستند.
انتقال ویروس اچ پی وی از طریق توالت فرنگی یا استخر
اگرچه ویروس HPV میتواند بهصورت غیر معمول از طریق حوله یا ابزار پزشکی انتقال یابد، اما استفاده از توالت فرنگی مشترک (حداقل در کشورهایی که سطح بهداشت بالایی دارند) یا شناکردن در استخر همراه با فرد مبتلا خطری ندارد.
راه های انتقال زگیل تناسلی
انتقال زگیل تناسلی در بیشتر مواقع از طریق تماس پوستی و رابطه جنسی از فرد مبتلا به فرد دیگر صورت می گیرد، مانند:
- رابطه جنسی از طریق واژن
- رابطه جنسی از طریق مقعد
- رابطه جنسی دهانی
- لمسکردن آلت تناسلی فرد مبتلا و سپس لمسکردن آلت تناسلی خودتان
- بوسیدن
- فروکردن انگشت داخل واژن
- استفاده از وسایل جنسی که فرد مبتلا از آن استفاده کرده
- تماس آلتهای تناسلی با یکدیگر (دو فرد با جنسیتهای مخالف یا همجنس)
اما راه های دیگری هم وجود دارد مانند:
انتقال از طریق جفت (نامتداول)
در بعضی شرایط نادر ممکن است ویروس HPV در دوران بارداری از طریق مادر مبتلا به رحم انتقال پیدا کند، زیرا DNA ویروس HPV در مایع آمنیوتیک و بند ناف پیدا شده است.
انتقال از طریق مادر مبتلا در طول زایمان طبیعی (انتقال پریناتال)
در این روش، انتقال ویروس زمانی اتفاق میافتد که نوزاد از رحم به سمت واژن حرکت میکند. این اتفاق باعث ایجاد پاپیلوما در دهان، گلو و ریههای نوزاد میشود.
انتقال زگیل تناسلی از طریق دست
والدین یا پرستار کودک که زگیلهای مرتبط با ویروس HPV روی دستانشان دارند، ممکن است موقع تعویض پوشک نوزاد ویروس را به نوزاد انتقال دهند.
انتقال از طریق خود شخص
فردی ممکن است از طریق لمسکردن ناحیهای از بدن که زگیل تناسلی دارد و سپس لمسکردن ناحیه دیگری مثل دهان، ویروس را از قسمتی به دیگر قسمتها منتقل کند.
علائم زگیل تناسلی تا چه مدت مخفی می ماند؟
ممکن است به HPV مبتلا باشید ولی متوجه آن نشوید. شما میتوانید ویروس HPV را به فرد دیگری منتقل کنید حتی زمانیکه هیچ علائم یا نشانهای مرتبط با بیماری نداشته باشید. حتی اگر چندین سال است که هیچ رابطه جنسی نداشتهاید، ممکن است همچنان مبتلا به ویروس باشید. علائم ویروس HPV ممکن است سالها بعد از ابتلا خودشان را نشان دهند. بههمین دلیل فهمیدن زمان ابتلا برای بعضی از افراد بسیار مشکل است.
پیشگیری از اچ پی وی
از آنجایی که ویروس HPV فقط از طریق رابطه جنسی انتقال نمییابد و روشهای دیگری هم باعث انتقال آن میشوند، باید برای محافظت از خود و اعضای خانوادهتان اقداماتی انجام دهید:
واکسن اچ پی وی (واکسن گارداسیل)
در مجموع سه نوع واکسن وجود دارد، که از بدن در برابر برخی (نه همه) از انواع این ویروس، در سن های مشخصی، محافظت میکند. بهترین سن برای تزریق واکسن برای:
- پسران در سنین بین ۹ تا ۱۵ سال
- دختران در سنین بین ۹ تا ۲۵ سال
البته انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) بهتازگی سن واکسیناسیون را برای خانمها تا سن ۴۵ سالگی افزایش داده است. واکسنها با توجه به نوع ویروس متفاوت هستند ولی همه آنها بعضی از انواع ویروس را که با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند یا منجر به زگیل تناسلی میشوند، پوشش میدهند. قبل از واکسیناسیون باید با پزشک خود مشورت کنید، تا بتوانید به راحتی واکسن مناسب برای خودتان را انتخاب کنید.
جلوگیری از انتقال زگیل تناسلی با داشتن رابطه جنسی ایمن
داشتن رابطه جنسی ایمن، در کاهش انتقال ویروس زگیل تناسلی و دیگر بیماریهایی که از طریق رابطه جنسی منتقل میشوند، از اهمیت بالایی برخوردار است. کاهش تعداد شریکهای رابطه جنسی و استفاده از کاندوم میتواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
شستن دست ها
شستن دستها میتواند خطر ابتلا به ویروس HPV و انتقال آن به دیگر قسمتهای بدن و افراد دیگر را، کاهش دهد.
آزمایش منظم پاپ اسمیر
حتی زمانیکه ویروسHPV هیچ علائمی ندارد، میتواند منجر به سرطان دهانه رحم شود، بنابراین، پیرویکردن از دستورالعملهای موجود، برای آزمایش پاپ اسمیر (و در بعضی شرایط آزمایش HPV) از اهمیت ویژهای برخوردار است.
جمع بندی کلی
در کشورهای توسعه یافته احتمال ابتلا به ویروس HPV از طریق توالت فرنگی بسیار کم است. با این حال، ویروس میتواند از طریق روشهایی به جز رابطه جنسی، نیز انتقال پیدا کند. همچنین از لحاظ تئوری، اچ پی وی، میتواند از شیء به انسان نیز انتقال یابد.
دکتر محمد جباری متخصص اورولوژی