معاینه بیضه

بیضه ها اندام تناسلی مرد است که تولید اسپرم و هورمون تستوسترون را به عهده دارند. آنها در کیسه بیضه در زیر آلت تناسلی قرار دارند. قبل از معاینه بیضه ها باید با اجزای بیضه آشنا شد. معاینه بیضه توسط خود چیست و چرا باید مردان آن را انجام دهد؟ معاینه بیضه (Testicular Self Examination) توسط خود یک راه ساده و موثر برای تشخیص زود هنگام علائم و نشانه های سرطان بیضه توسط مردان است. در ایالات متحده، سرطان بیضه شایع ترین بدخیمی در میان مردان ۲۰ تا ۴۰ ساله است و دومین سرطان شایع بعد از سرطان خون در مردان در سن ۱۵ تا ۱۹ سالگی هست. اگر سرطان بیضه را زود درمان کنیم، یکی از قابل درمان ترین انواع سرطان است.

اسکروتوم چیست؟

اسکروتوم کیسه ای است که بیضه ها در آن قرار می گیرند. این کیسه به واسطه عضلاتی که در دیواره آن قرار دارد وظیفه حفظ دمای مناسب بیضه ها را به عهده دارد تا بیضه ها بتوانند در مناسب ترین دما، بهترین عملکرد یعنی تولید هورمون تستوسترون و تولید اسپرم را انجام دهند. با گرم شدن دما عضلات شل و کیسه بیضه بزرگ و آویزان شده تا بیضه ها را از بدن دور کند و در سرما و استرس عضلات اسکروتوم منقبض و کوچک شده تا بیضه ها را به بدن نزدیک کند. بدین طریق دمای بیضه ها تنظیم می شود.

عوامل خطر برای سرطان بیضه

۱) شواهدی وجود دارد که خطر ابتلا به سرطان بیضه در مردانی که بیضه نزول نکرده دارند (نهان بیضگی) به طور معمول بالاتر است. این بدان معناست که در طول رشد در دوران جنینی و ابتدای کودکی بیضه ها از شکم به داخل کیسه بیضه حرکت نکرده است. به همین دلیل، برای اصلاح این مشکل، جراحی در سن یک سالگی توصیه می شود.

مردان مبتلا به بیضه نزول نکرده (نهان بیضگی) چهار تا شش برابر بیشتر احتمال دارد تا ابتلا به سرطان بیضه در آن ها تشخیص داده شود، اما خطر نسبی (RR) در افرادی که قبل از بلوغ بضه خود را عمل کرده و به داخل کیسه بیضه آورده اند (ارکیوپکسی) به ۲ تا ۳ می رسد. اگر چه نشان افزایش خطر ابتلا به سرطان در بیضه نزول نکرده دیده می شود، ولی در یک متاآنالیز دیده شده است که بیضه طرف مقابل که که نزول طبیعی داشته نیز کمی در خطر افزایش سرطان می باشد.

۲)پیشینه نژادی / قومی یک مرد می تواند یکی دیگر از عوامل خطر باشد. دلیل تفاوت در میزان بروز سرطان بیضه در نژادها و قومیت های مختلف ناشناخته است و همچنان نیاز به تحقیق دارد.

سایر عوامل خطرساز برای سرطان بیضه عبارتند از:

۳) سابقه خانوادگی

۴) سرطان بیضه دیگر

از کجا بفهمیم بیضه ها سالم هستند؟

معاینه بیضه توسط خود عملی ساده است و می تواند به سرعت تبدیل به بخشی از کارهای روزمره شما شود. شما همچنین می توانید از شریک جنسی تان بخواهید که او این کار را برای شما انجام دهد.

☑ هر یک از بیضه ها به طور جداگانه معاینه کنید.

☑ برای معاینه بهتر می توانید در جلوی آینه این کار را انجام دهید گرچه این کار الزامی نیست.

☑ با استفاده از هر دو دست، شست خود را در جلوی بیضه و انگشتان اشاره و میانی دست خود را در زیر و پشت بیضه قرار هید. بعد به آرامی با لغزاندن انگشتان بر روی پوست کیسه بیضه و در سراسر بیضه آنرا لمس کنید. سعی کنید بیضه را مالش ندهید.

☑ تمام سطح بیضه را لمس و بررسی کنید. سطح بیضه ها باید صاف، بدون توده و  احساس درد یا حساسیت باشد.

☑ هر دو سمت بیضه ها نزدیک به اپیدیدیم را لمس کنید. اپیدیدیم یک لوله کاما شکل(ویرگول شکل) و طناب مانند است که محل ذخیره و حمل و نقل اسپرم می باشد و بصورت عمودی در سطح پشتی و تا حدودی بالای بیضه قرار دارد. برجستگی و “توده” اپیدیدیم را با توده غیر طبیعی بیضه اشتباه نگیرید. توده های سرطانی معمولا در جلوی بیضه یافت می شود. اگر شما مطمئن نیستید اگر توده ای که لمس می کنید اپیدیدیم هست یا توده بیضه، توصیه می شود توسط ارولوژیست معاینه شوید.

معاینه بیضه توسط خود بایستی یک بار در ماه پس از یک حمام آب گرم و دوش گرفتن انجام شود.

نکات قابل توجه در معاینه بیضه توسط خود فرد

• توده یا ندول کوچک، سخت و بدون درد در بیضه
• بزرگ شدن بیضه ها و / یا احساس سنگینی اضافی در بیضه
• تغییر در احساس بیضه  یا در قوام آن
• درد مبهم در پایین شکم یا کشاله ران

شل شدن بیضه ها نشانه چیست؟

گرما باعث می شود که پوست کیسه بیضه (اسکروتوم) شل شده، و در این هنگام پیدا کردن هر چیز غیر معمول در بیضه ها آسان تر است. این روش به خودی خود ساده است و فقط چند دقیقه زمان می برد.

برای جلوگیری از فراموش کردن زمان معاینه ماهیانه انتخاب یک تاریخ در ماه مثل تاریخ تولد خود و یا اول هر ماه می تواند به شما کمک کند. انجام معاینه بیضه توسط خود به صورت منظم به شما اجازه خواهد داد که با اندازه و حس بیضه های خود آشنا شده و به شما کمک می کند هر گونه تغییر را سریع تشخیص دهید.

علت بالا رفتن بیضه سمت چپ یا راست

یکسان نبودن اندازه ی بیضه ها و پایین و بالا بودن بیضه ها (هم سطح نبودن بیضه ها) و کمی جلو عقب بودن بیضه ها نسبت به یکدیگر برای یک مرد امری طبیعی است. کیسه بیضه تنظیم حرارت بیضه ها را به عهده دارد به طوریکه در گرما با شل شدن کیسه بیضه باعث دور شدن بیضه از بدن می شود، و در سرما با انقباض کیسه بیضه باعث کشیده شدن بیضه ها و نزدیک شدن آن ها به بدنمی شود. این تنظیم دما برای تولید اسپرم لازم و ضروری است.

سه بیضه داشتن

هر انسان مذکری بطور معمول دو بیضه دارد اگرچه در مواردی مثل عدم نزول بیضه یا نهان بیضگی امکان نبود یک یا هر دو بیضه در کیسه بیضه (اسکروتوم) وجود دارد ولی هیچگاه در انسان مذکر سه بیضه – ۳ بیضه – وجود ندارد. برخی از افراد توده هایی که در بالای بیضه قرار دارند را با بیضه اشتباه گرفته و تصور می کند که سه بیضه دارند در صورتی که این تصور اشتباه بوده و غالبا توده ای که بعنوان بیضه سوم لمس می کنند کیست اپیدیدم یا اسپرماتوسل می باشد.

بیضه بزرگ نشانه چیست؟

توده ها همیشه سرطانی نیستند. با این حال، اگر شما متوجه توده، بزرگ شدن، حساسیت هنگام لمس و یا دیگر تغییرات غیر قابل توضیح در بیضه خود شدید، حتما به ارولوژیست مراجعه کنید. این تغییر ممکن است نشانه ای از عفونت در بیضه (اپیدیدیمیت یا ارکیت) یا تورشن بیضه (وضعیتی که در آن طناب بیضه در داخل کیسه بیضه چرخیده و منجر به قطع جریان خون و در صورت عدم درمان ظرف مدت حداکثر ۶ ساعت باعث از بین رفتن بافت بیضه می شود.

اگر برای شما تشخیص ابتلا به سرطان بیضه داده شود، خبر خوب آن است که اگر سرطان های بیضه را زود و در مراحل اولیه تشخیص و درمان کنیم بیش از ۹۵٪ قابل درمان بوده و بیمار اصطلاحا شفا می یابد. با این حال، اگر تشخیص و درمان سرطان بیضه به تاخیر بیفتد ممکن است به سرعت گسترش یابد.

سرطان بیضه تقریبا همیشه فقط در یکی از بیضه ها رخ می دهد. تنهادر ۲٪ از مردان مبتلا به سرطان بیضه، تومور در بیضه دیگر نیز رخ می دهد. درمان سرطان بیضه به طور معمول مستلزم عمل جراحی و برداشتن بیضه مبتلا می باشد. در حالی که این فکر باعث می شود بسیاری از مردان نگران شوند، ولی مطمئن باشید که یک بیضه سالم برای عملکرد جنسی و باروری کافی است.

بیشتر بخوانید: آیا عوارض عمل واریکوسل جدی است؟