تقریباً تمام مردان در چند ماه اول پس از درمان سرطان پروستات، ممکن است تا حدودی اختلال نعوظ را تجربه کنند. با این حال، مردانی که دارای عصب های سالم هستند، طی یک سال پس از درمان به بهبودی زیادی دست پیدا می کنند.در ادامه، درمان نعوظ بعد از جراحی پروستات را توضیح خواهیم داد.
وضعیت بیمار پس از عمل پروستاتکتومی جداسازی عصب چگونه است؟
حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از مردان، طی مدت یک سال پس از پروستاتکتومی و تقریباً ۳۰ تا ۶۰ درصد مردان طی مدت دو سال، به توانایی پیش از درمان خود بر می گردند. میزان بهبودی در افراد مختلف، متفاوت است که تا حد زیادی بستگی به جراح و میزان جداسازی عصب در زمان جراحی دارد.
پس از پرتو درمانی چه اتفاقی می افتد؟
تقریباً ۲۵ تا ۵۰% از مردانی که تحت رادیوتراپی داخلی قرار می گیرند و نیز ۵۰% از مردانی که پرتو درمانی خارجی استاندارد دریافت می کنند، اختلال نعوظ را تجربه خواهند کرد. پس از دو یا سه سال، تعداد کمی از این افراد به بهبودی زیادی دست می یابند ولی شرایط برخی از افراد به مرور زمان بدتر می شود. مردانی که تحت جراحی هایی با عوارض جانبی زیاد قرار می گیرند و یا توسط جراحانی عمل می شوند که مهارت کافی ندارند، شرایط بدتری خواهند داشت.
همچنین، مردان مبتلا به بیماری ها یا اختلالات دیگر (دیابت، مشکلات عروقی و …) که توانایی آنها برای حفظ نعوظ مختل می شود، مشکلات بیشتری در برگشتن به توانایی جنسی پیش از درمان، خواهند داشت.
کنترل اختلال نعوظ به چه صورت است؟
به طور میانگین، حدود یک ساعت طول می کشد تا دارو ها اثر کنند و ماندگاری اثر بخشی آنها برای کمک به نعوظ از ۸ تا ۳۶ ساعت خواهد بود. تقریباً ۷۵ % از مردانی که تحت جراحی پروستاتکتومی جدا سازی عصب یا روش های پرتو درمانی دقیق تر قرار گرفته اند، گزارش کرده اند که پس از استفاده از دارو ها به طور موفقیت آمیزی مشکل نعوظ آنها برطرف شده است.
گرچه، افرادی که به علت آنژین یا سایر مشکلات قلبی دارو دریافت می کنند و یا مسدود کننده های آلفا مصرف می کنند، نمی توانند از این دارو ها استفاده کنند.
از چه داروهایی می توان بعنوان درمان های جایگزین استفاده کرد؟
مردانی که پس از درمان، توانایی نعوظ آنها بازیابی نمی شود، می توانند دارو های تزریقی را امتحان کنند. رایج ترین دارویی که برای این شرایط استفاده می شود، پروستاگلاندین می باشد.
دستگاه های مکانیکی چه کاری انجام می دهند؟
دستگاه انقباض وکیوم، به طور مکانیکی با استفاده از پمپ خلأ، جریان خون را وارد آلت تناسلی می کند. بستن یک حلقه ی پلاستیکی در پایه ی آلت تناسلی می تواند به حفظ حالت نعوظ کمک کند. حدود ۸۰% از مردان، این دستگاه را موفق اعلام کرده اند.
جراحی چگونه انجام می شود؟
برای درمان اختلال نعوظ، یک پروتز قابل باد کردن سه تکه ای، با جراحی درون آلت تناسلی قرار داده می شود. این پروتز از یک لوله ی پلاستیکی انعطاف پذیر نازک (که در امتداد طول آلت تناسلی قرار داده می شود)، یک ساختار بالون مانند کوچک (که با مایع پر می شود و به دیواره شکم متصل می شود) و یک دکمه (که درون کیسه بیضه قرار داده می شود) تشکیل شده است. در زمان دلخواه دکمه فشار داده می شود و مایع درون بالون وارد لوله ی پلاستیکی می شود. زمانی که لوله از مایع پر می شود، صاف می ایستد و آلت را با خود می کشد و حالت نعوظ ایجاد می کند.
با فرض اینکه این دستگاه ها به طور صحیح کار می کنند، اثربخشی این روش ۱۰۰% است و تقریباً ۷۰ درصد از مردان حتی بعد از گذشت ۱۰ سال هنوز هم از ایمپلنت های خود راضی هستند. از آنجا که این روش تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، برای مردانی که دچار مشکلات سلامتی دیگری هستند، گزینه ی مناسبی محسوب نمی شود.
اختلال نعوظ پس از پروستاتکتومی رادیکال چگونه است؟
تشخیص شامل پرسیدن سابقه ی مشکل جنسی، سابقه ی هر گونه بیماری، سابقه ی اختلال روانی، سابقه ی دارویی، معاینه ی فیزیکی و آزمایشات مناسب می شود. درمان پس از تشخیص درست انجام می شود و گزینه های درمانی مختلفی وجود دارند. گزینه های درمانی کم تهاجمی از داروهای خوراکی گرفته تا دارو هایی که مستقیماً به آلت تناسلی تزریق می شوند و استفاده از دستگاه وکیوم مکانیکی، متفاوت اند. درمان های تهاجمی شامل کاشت ایمپلنت یا جراحی عروق هستند. درمان روانشناختی در کنار درمان های دیگر، برای کنترل اختلال نعوظ بسیار مهم است.
اگر اختلال نعوظ بیمار مربوط به یک مشکل روانشناختی باشد، مشاوره با روانشناس توصیه می شود. برای مثال، مشکلات رابطه ای می توانند روی روابط جنسی تأثیر منفی داشته باشند. اختلال نعوظ پس از پروستاتکتومی رادیکال برای درمان سرطان پروستات موضعی، یکی از عوارض احتمالی شناخته شده ی این جراحی می باشد. با ظهور روش پروستاتکتومی رادیکال، بسیاری از مردان می توانند امیدوار باشند که توانایی نعوظ آنها برمی گردد. گرچه، حتی با وجود مهارت و تخصص بالا در انجام عمل پروستاتکتومی جداسازی عصب، بازیابی زود هنگام توانایی نعوظ طبیعی ممکن نیست.
اهمیت حفظ عملکرد نعوظ چیست؟
با توجه به تأثیر روش های درمانی مختلف سرطان پروستات روی کیفیت زندگی، بسیاری از بیماران برای حفظ توانایی نعوظ طبیعی اهمیت زیادی قائل هستند. این موضوع برای مردان جوان بسیار مهم است و با توجه به شرایط سنی آنها نسبت به افراد مسن تر، احتمال سالم ماندن عملکرد نعوظ در آنها بیشتر است. با این حال برای تمام مردانی که قبل از درمان، عملکرد نعوظ طبیعی دارند (بدون در نظر گرفتن سن آنها) حفظ عملکرد نعوظ پس از درمان، امکان پذیر است.
پس از پروستاتکتومی رادیکال، چه نتایجی انتظار می رود؟
پس از شناخت آناتومی پروستات و ساختارهای اطراف آن در دو دهه ی قبل، تغییرات در این روش جراحی، موجب نتایج چشمگیری شد. در رابطه با درمان نعوظ بعد از جراحی پروستات باید گفت که در حال حاضر انتظار می رود که اکثر بیماران طی چند هفته بعد از عمل، توانایی فیزیکی خود را به طور کامل بازیابی کنند، در بیش از ۹۵% بیماران، بازگشت اختیار ادرار پس از چند ماه صورت می گیرد و بیشتر بیماران در عرض دو سال، به بهبود عملکرد نعوظ و توانایی برقراری رابطه جنسی دست پیدا می کنند.
چرا در حال حاضر نگرانی های روز افزونی در مورد اختلال نعوظ پس از پروستاتکتومی رادیکال وجود دارد؟
بعد از عمل پروستاتکتومی، فرایند بازیابی قوای جنسی پس از بهبودی عملکرد در نواحی دیگر صورت می گیرد. از اینرو، بیماران با طولانی شدن روند اختلال نعوظ، در مورد بازگشت قدرت جنسی خود دچار تردید می شوند.
چرا حتی پس از بهترین جراحی ها نیز فرایند بازیابی نعوظ طول می کشد؟
توضیحات زیادی در رابطه با پدیده تأخیر بازیابی عملکرد جنسی ارائه شده است، که برخی از آنها عبارتند از: کشش عصب که ممکن است در طول انقباض پروستات رخ دهد، آسیب حرارتی به بافت عصب ناشی از جریان الکتروکوآگولاتیو در حین برش جراحی، آسیب به بافت عصب در حین تلاش برای کنترل خونریزی جراحی و اثرات التهاب موضعی ناشی از جراحی.
چه چیزی باعث بهبود نعوظ پس از جراحی می شود؟
واضح ترین عامل بهبودی اختلال نعوظ پس از عمل، وضعیت توانایی جنسی فرد پیش از عمل است. برخی از مردان ممکن است با بالارفتن سن، دچار افت عملکرد جنسی شوند. بنابراین، اختلال نعوظ پس از جراحی با برخی از عوامل خطر پیشین مانند سن بالا، بیماریهای قلبی عروقی و دیابت و سبک زندگی (مانند سیگار کشیدن، فعالیت فیزیکی) و مصرف دارو هایی مانند دارو های فشارخون (که دارای عوارض ضد نعوظ هستند) پیچیده تر می شود.
آیا روش های جراحی خاصی برای بهبود عملکرد نعوظ وجود دارد؟
در حال حاضر، چندین روش جراحی مختلف وجود دارد که شامل روش رتروپوبیک یا روش پرینه آل (شکمی) و نیز روش های لاپاروسکوپی به کمک دست یا با دستگاه می شوند. بحث های زیادی در مورد مزایا و معایب روش های جراحی مختلف وجود دارد. پیش از اظهار نظر در مورد موفقیت هر یک از این روش های جدید، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
آیا گزینه درمانی بهتری برای حفظ عملکرد نعوظ وجود دارد؟
علاوه بر درمان نعوظ بعد از جراحی پروستات، علاقه ی روزافزون به پرتو درمانی لگن و براکی تراپی، به عنوان جایگزینی برای جراحی در نظر گرفته شده است و علت آن تا حدودی به دلیل احتمال اختلال نعوظ پس از جراحی می باشد. به طور واضح، جراحی با افت عملکرد نعوظ همراه است که با انجام پرتو درمانی این اتفاق رخ نمی دهد، گرچه، در بسیاری از افراد با مراقبت های مناسب پس از جراحی، بازیابی عملکرد نعوظ امکان پذیر است. در مقابل، پرتو درمانی به مرور زمان منجر به کاهش ناچیزی در عملکرد نعوظ می شود.
در حال حاضر چه روش هایی برای درمان اختلال نعوظ پس از پروستاتکتومی رادیکال وجود دارد؟
گزینه های درمانی شامل مداخلات فارماکولوژیک و غیر فارماکولوژیک می شوند. درمان های فارماکولوژی شامل مهارکننده های PDE-5 خوراکی (سیلدنافیل [ویاگرا]، تادالافیل [سیالیس] و واردنافیل)، شیاف داخل پیشابراهی و تزریق به آلت تناسلی (پروستاگلاندین E1 و داروهای وازواکتیو) می شوند. درمان های غیر فارماکولوژیک شامل دستگاه های انقباض و ایمپلنت های آلت تناسلی (پروتز) می شوند.
آیا از “توانبخشی نعوظ” می توان برای بهبود میزان بازیابی عملکرد نعوظ استفاده کرد؟
یک راهکار عملی نسبتاً جدید مطرح شده است که پس از پروستاتکتومی رادیکال، تحریک جنسی اولیه و افزایش جریان خون به آلت تناسلی می تواند موجب سهولت بازگشت عملکرد نعوظ طبیعی و از سرگیری فعالیت جنسی بدون کمک پزشکی شود. به همین منظور علاقه به استفاده از مهارکننده های PDE5 خوراکی بیشتر شده است. زیرا این روش غیر تهاجمی، آسان و تا حد زیادی قابل تحمل است.