هیپوسپادیاس، یک نقص مادرزادی است. ممکن است هنگامی که فرزند شما با هیپوسپادیاس به دنیا می آید دچار استرس شوید. ولیکن هیپوسپادیاس، حالتی شایع بوده و منجر به ایجاد مشکلی در مراقبت از فرزند شما نمی شود. در حقیقت، با جراحی می توان ظاهر طبیعی را به آلت فرزند شما برگرداند. با درمان موفقیت آمیز هیپوسپادیاس، بیشتر مردان در نهایت می توانند عملکرد جنسی نرمالی در دوره بلوغ داشته باشد.
هیپوسپادیاس چیست؟
هیپوسپادیاس (Hypospadias) حالتی است که در آن سوراخ مجرای ادراری (پیشابراه) به جای آنکه در نوک آلت باشد در زیر آلت تناسلی قرار دارد. پیشابراه لوله ای است که ادرار را از مثانه به سمت خارج از بدن تخلیه می کند. دلیل دقیق آن نا مشخص است ولی در بعضی موارد ارثی است. از آنجایی که هورمون ها در شکل گیری پیشابراه و پوست ختنه گاه در هنگام رشد و نمو آلت تناسلی نقش دارند لذا عملکرد نامناسب هورمون ها در دوران بارداری را در بروز این بیماری دخیل می دانند.
عکس هیپوسپادیاس خفیف
درمان هیپوسپادیاس
درمان این حالت جراحی است. درمان بیشتر درکسانی توصیه می شود که به نوع شدید این بیماری مبتلا بوده و یا همراه با انحنای شدید می باشند به طوریکه مانع فعالیت جنسی یا مانع باروری می شود. البته برای همه انواع هیپوسپادیاس با هر میزان درجه ای توصیه به جراحی می شود. بهترین زمان درمان و جراحی را ۱۲ ماهگی می دانند گرچه بعد از این زمان هم می شود درمان کرد.
عمل هیپوسپادیاس
عمل هیپوسپادیاس، نوعی جراحی است که نقص مادرزادی در دهانه آلت تناسلی را ترمیم می کند. این جراحی، معمولاً بین ۶ ماهگی تا ۲ سالگی و به صورت سرپایی انجام می شود. کودک به ندرت باید یک شب را در بیمارستان سپری کند. پسرانی که با مشکل هیپوسپادیاس متولد می شوند، نباید در زمان تولد ختنه شوند. ممکن است نیاز باشد که بافت اضافی پوست ختنه گاه، در طول جراحی هیپوسپادیاس ترمیم شود.
هیپوسپادیاس و ازدواج
موارد شدید هیپوسپادیاس برای زوج هایی که سعی بر باروری دارند، می تواند مشکل ساز باشد. دلیل این امر این است که ورود مایع منی به واژن از طریق مقاربت عادی مشکل است. هیپوسپادیاس در آلت تناسلی، لزوما مانع از باروری نمی شود. در عوض مشکل در ورود مایع منی به واژن در این افراد یک حالت معمول است. بنابراین، بسیاری از روش های درمان باروری برای مردان دارای این مشکل در دسترس است. لقاح آزمایشگاهی، روش های GIFT و … همه گزینه های مناسب هستند. اگر از هیپوسپادیاس رنج می برید، با یک پزشک ارولوژی مشورت کنید.
بسیاری از من در مورد درمان گیاهی هیپوسپادیاس سوال می پرسند. برای دانستن واقعیت یا شایعه بودن این موضوع بر روی درمان گیاهی تنگی مجرای ادرار کلیک کنید.
تنگی مجرای ادرار بعد از عمل هیپوسپادیاس
تنگ شدن مجرای ادرار بعد از عمل جراحی هیپوسپادیاس، اتفاق شایعی است که می تواند بعد از فلپ پوست آلت تناسلی بیفتد. تشخیص این مشکل، بر اساس علائمی چون برگشت ادرار، مشکل در ادرار کردن و عفونت ادراری می باشد.
هزینه عمل هیپوسپادیاس چقدر است؟
هزینه جراحی هیپوسپادیاس به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله: نوع بیمه، خصوصی یا دولتی بودن بیمارستان و از همه مهم تر خفیف و یا شدید بودن نوع هیپوسپادیاس بستگی دارد. حدود هزینه عمل جراحی هیپوسپادیاس از یک میلیون در بیمارستان های دولتی با بیمه و در بیمارستان های خصوصی بسته به شرایط بیمار تا ۱۰ میلیون تومان نیز می شود. اینکه بیمار قبلا عمل هیپوسپادیاس را انجام داده یا نه و نیز تعداد دفعات عمل های قبلی در این زمینه نیز در هزینه جراحی هیپوسپادیاس دخیل است.
علائم هیپوسپادیاس
علائم شامل موارد زیر است:
- وجود سوراخ پیشابراه در زیر آلت تناسلی که می تواند در هر نقطه ای در حد فاصل زیر سرآلت تا مقعد باشد.
- انحنای به سمت پائین آلت بویژه هنگام نعوظ که به آن کوردی (chordee) می گویند.
- نقص در پوست ختنه گاه بطوریکه بخش جلویی پوست ختنه گاه وجود نداشته و فقط در قسمت پشتی سر آلت پوست ختنه گاه به صورت کلاهکی قرار دارد.
- پاشیده شدن ادرار حین ادرار کردن.
اکثر شیرخواران مبتلا به هیپوسپادیاس، خیلی زود پس از تولد در حالی که هنوز در بیمارستان تشخیص داده می شود. با این حال، این امکان وجود دارد که هیپوسپادیاس با شدت کمتر از نظر دور بماند. اگر شما متوجه پائین تر بودن سوراخ پیشابراه پسر خود نسبت به نوک آلت تناسلی مرد شده اید حتما با ارولوژیست تماس بگیرید، پوست ختنه گاه طور کامل توسعه یافته نیست و یا آلت تناسلی به سمت پائین انحنا دارد.
انواع هیپوسپادیاس
بسته به این که محل سوراخ ادرار چقدر از نوک آلت فاصله داشته باشد هیپوسپادیاس به سه نوع مختلف تقسیم می شود:
هیپوسپادیاس قدامی
۷۰ درصد موارد را تشکیل می دهد و در این نوع هیپوسپادیاس، سوراخ ادراری نزدیک به سر آلت قرار دارد.
هیپوسپادیاس میانی
۱۰ درصد موارد را تشکیل می دهد و در این نوع هیپوسپادیاس، سوراخ ادراری تقریبا در بخش میانی آلت قرار دارد و اغلب با انحنای آلت همراه است.
هیپوسپادیاس خلفی
۲۰ درصد موارد را تشکیل می دهد و شدیدترین نوع هیپوسپادیاس است. در این نوع، سوراخ ادرار در قاعده ی آلت یا در ناحیه ی کیسه ی بیضه (اسکروتال) و یا نشیمنگاه (پرینه) قرار دارد. انحنای آلت در این نوع هیپوسپادیاس شدید می باشد.
درجه و شدت هیپوسپادیاس
-کرونال
حالت خفیفی است که در آن مجرای ادرار بلافاصله در زیر حشفه قرار دارد. در مورد علائم کرونال باید گفت که شیار، در قسمت نوک آلت قرار گرفته است. یک شیار مجرای ادرار کم عمق از قسمت گوشتی وجود دارد که باید در طول رشد آلت تناسلی قرار داشته باشد. غده ها از هر طرف شیار مجرای ادرار جدا شده اندکه در طول مجرای ادرار کشیده شده اند. آلت تناسلی مستقیم و بدون آکورد است. هیچ گونه پوست ختنه ای وجود ندارد، و کلاهک پشتی پوست ختنه گاه همانطور که در پشت انگشتان نگه داشته می شود قابل رویت نیست.
-گلانولار
حالت خفیفی است که در آن مجرای ادرار در داخل حشفه یا سر آلت تناسلی قرار دارد.
-Penile
فرم شدید یا درجه ۳ هیپوسپادیاس که مجرای ادرار در شفت آلت تناسلی قرار دارد.
-Penoscrotal
یک فرم شدید که در آن مجرای ادرار در نزدیکی اسکروتوم باز می شود.
-Subcoronal
فرم خفیفی است که در آن مجرای ادرار دقیقا در زیر حشفه قرار دارد.
-پرینئال
فرم شدیدی که در آن مجرای ادرار در زیر اسکروتوم قرار دارد.
-دیستال
حالت خفیفی که در آن مجرای ادراری دور از ناحیه ی اتصال آلت تناسلی قرار دارد.
عوامل بروز هیپوسپادیاس
عواملی که احتمال بروز هیپوسپادیاس را افزایش می دهند:
این حالت در شیرخوارانی که در خانواده شان سابقه هیپوسپادیاس وجود دارد شایع تر است.
در بعضی مطالعات مطرح شده است که خطر بروز هیپوسپادیاس، در حاملگی های مادران با سن بالا و در فرزند پسر مادرانی که به روش IVF باردار می شوند بشتر است. ارتباط هیپوسپادیاس با IVF ممکن است به دلیل تجویز هورمون پروژسترون یا پروژستین به مادران در طی فرآیند IVF باشد. اگرچه بعضی مطالعات ارتباط بین هیپوسپادیاس IVFرا تائید نمی کنند اما ارتباطی بین هیپوسپادیاس و حشره کش پیدا کرده اند.
عوارض هیپوسپادیاس
عوارض هیپوسپادیاس در مردان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ظاهر غیر عادی آلت تناسلی
- مشکلات یادگیری استفاده از توالت
- انحنای غیر طبیعی آلت تناسلی مردان با نعوظ
- مشکلات ناشی از انزال
- مشکلات باروری به روش طبیعی
- مانع ادرار کردن پر فشار با پرش مناسب برای ایستاده ادرار کردن شود کاری که فقط مردان می توانند و زنان بواسطه ی ویژگی جسمی که دارند از انجام آن ناتوانند.
ناتوانی در باروری و ایستاده ادرار کردن فقط در موارد متوسط و شدید بیماری هیپوسپادیاس دیده می شود و موارد خفیف آن فقط بابت زیبایی جراحی می شوند. خیلی از جوانان و بزرگسالان که به نوع خفیف هیپوسپادیاس مبتلا هستند و در کودکی عمل نشده اند یا اینکه عمل آنها موفقیت آمیز نبوده است، از ظاهر نامناسب آلت خود و پایین تر بودن سوراخ ادرار ابراز نارضایتی می کنند و بعضا باعث خجالت و کاهش اعتماد به نفس فرد می شود؛ بویژه در افرادی که قصد ازدواج دارند و این موضوع را مانعی برای ازدواج خود می دانند.
اگر چه هیپوسپادیاس خفیف مشکلی در باروری ایجاد نمی کند ولی غالبا امکان بازسازی و ترمیم مجرای ادراری و آوردن سوراخ ادراری برای ایجاد ظاهری بهتر به سر آلت وجود دارد. بعد از جراحی و به منظور ترمیم محل عمل، بیمار بایستی دو هفته سوند ادراری داشته باشد.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی