CT urogram، نوعی تصویربرداری با استفاده از سی تی اسکن و رنگ مخصوص (ماده حاجب)، برای بررسی سیستم ادراری می باشد. ماده حاجب، به ایجاد تصویر واضح تری از سیستم ادراری کمک می کند. CT اسکن، برای تصویربرداری از این اندام ها استفاده می شود:
- کلیه
- مثانه
- لوله هایی که کلیه را به مثانه متصل می کنند (حالب)
استفاده از اشعه ایکس و تصویربرداری دقیق از زوایای مختلف بدن، از ویژگی های CT اسکن می باشد. سپس تصاویر حاصل، به کمک یک کامپیوتر کنار هم قرار می گیرند تا تصویری سه بعدی (3D) ایجاد نمایند. CT مخفف توموگرافی کامپیوتری (محوری) است.در این روش تصویربرداری، جزئیاتی مانند بافت نرم و عروق خونی قابل مشاهده اند.CT اوروگرافی، معمولاً در بخش اشعه ایکس (رادیولوژی) و به صورت سرپایی انجام می شود. مسئول رادیوگرافی، اسکنر را اداره می کند. تصویربرداری در این روش می تواند حدود یک ساعت و نیم طول بکشد.
علت استفاده از CT اوروگرام
CT اوروگرام ممکن است برای بررسی موارد زیر تجویزگردد:
- بررسی علت بروز علائم مانند محل ورود خون در ادرار
- بررسی محل قرار گیری و اندازه غدد سرطانی (تعیین مرحله بیماری)
- بررسی روند اثرگذاری درمان
آمادگی برای انجام CT اوروگرام
برای انجام این آزمایش، معمولاً می توانید به طور عادی بخورید و بنوشید. اما دستورالعمل های ارائه شده توسط بیمارستان را رعایت نمایید. عموما توصیه می گردد که قبل از رسیدن به سی تی اسکن مثانه، مقدار مشخصی آب بنوشید. با این کار، مثانه شما بزرگتر شده و با وضوح بیشتری در تصاویر دیده می شود.
در صورتی که هر یک از موارد زیر شامل حال شما می گردد، به بخش رادیولوژی اطلاع دهید:
- مصرف داروهای دیابت، مانند متفورمین
- حساسیت به ماده حاجب یا ید
- باردار بودن یا احتمال بارداری
- ابتلا به هرگونه مشکل کلیوی
- مصرف دارو های رقیق کننده خون مانند وارفارین
وقایع حین CT اوروگرافی
وقتی که به محل انجام اسکن می رسید
مسئول رادیوگرافی، کارهای لازم را انجام می دهد؛ همچنین ممکن است یک پرسشنامه به شما داده شود تا پیش از انجام رادیوگرافی آن را پر کنید. در این هنگام، می توانید تمامی سوالات خود را بپرسید. ممکن است از شما خواسته شود که لباس بیمارستان بپوشید؛ همچنین باید جواهرات و سایر اشیاء فلزی (مانند پیرسینگ های موجود در اطراف ناحیه اسکن) خود را بردارید. فلزات، با تصاویر ایجاد شده توسط اسکنر تداخل دارند. قبل از انجام اسکن، یک لوله کوچک نازک (کانولا) در بازو یا دست شما قرار می گیرد.
در اتاق اسکن
وقتی آماده شدید، مسئول رادیوگرافی یا دستیار او، شما را به اتاق اسکن می برد. دستگاه سی تی اسکن مثانه بزرگ و شبیه دونات است. ممکن است از طریق کانولایی که در دستتان قرار دارد، دارویی به نام فوروزماید دریافت نمایید. این دارو باعث تولید بیشتر ادرار شده و از این طریق، به بهبود تصاویر کلیه کمک می کند. مسئول رادیوگرافی، این دارو را دقیقاً قبل از تزریق ماده حاجب، و از طریق کانولا به شما می دهد.
ماده حاجب می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
- احساس گرما و سرخ شدن برای یک یا دو دقیقه
- طعم فلزی در دهان
- احساس کاذب دفع ادرار: این احساس شایع است و به سرعت از بین می رود
- دستگاه سی تی اسکن مثانه کاملاً باز است اما برخی از افراد، ممکن است با قرار گرفتن در آن احساس کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته) داشته باشند. در صورت بروز این مشکل، به رادیولوژیست اطلاع دهید.
حین انجامCT اوروگرافی
معمولاً باید روی تخت دستگاه و به پشت دراز بکشید؛ اما گاهی اوقات، ممکن است لازم باشد که روی شکم بخوابید. مسئول رادیوگرافی باید از قرارگیری شما در موقعیت مناسب اطمینان حاصل نماید و گاهی، برای انجام این کار، از فوم و کوسن استفاده می کند. سپس مسئول رادیوگرافی اتاق را ترک کرده و از طریق یک بلندگوی داخلی با شما صحبت می نماید؛ همچنین می تواند شما را از طریق پنجره ای که در اتاق کنترل قرار دارد، ببینند. تخت دستگاه، به آرامی در طریق حفره اسکنر به جلو و عقب حرکت می کند و در همین حین از بدن شما عکس می گیرد. این اسکن بدون درد است اما می تواند کمی ناراحت کننده باشد، زیرا فرد باید در طول انجام آن بی حرکت بماند. اگر در بدن خود احساس گرفتگی می کنید و نیاز به حرکت دارید، این موضوع را به مسئول رادیوگرافی بگویید.
حین انجام اسکن، صدایی چرخشی از اسکنر خواهید شنید. گاهی رادیولوژیست از شما می خواهد که نفس خود را حبس کنید. همچنین، رادیولوژیست ممکن است اسکن را متوقف کرده و از شما بخواهند چند دقیقه در اطراف قدم بزنید، یا برای تخلیه مثانه به دستشویی بروید (ادرار کنید) و سپس اسکن را ادامه دهد. اگر نیاز باشد که موقعیت بدنی خود را تغییر دهید، رادیولوژیست از طریق بلندگوی داخلی، دستورالعمل های لازم را به شما می دهد یا به اتاق برمی گردد تا به شما کمک کند. هنگامی که اسکن به پایان برسد، رادیولوژیست به اتاق می آید و تخت را پایین می آورد تا بتوانید از جای خود بلند شوید.
بعد از CT اوروگرافی
در صورت تزریق ماده حاجب، باید حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در بخش بمانید. زیرا این ماده ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شود، که این عارضه بسیار نادر است. پیش از ترخیص، مسئول رادیوگرافی کانولا را از بازوی شما خارج می کند.پس از انجام سی تی اسکن مثانه، می توانید در زمان کوتاهی به منزل، محل کار یا بخش بازگردید؛ همچنین مصرف معمول غذا و آشامیدنی ها، پس از انجام اسکن، بلامانع است.
خطرات احتمالی
CT اوروگرافی، برای بیشتر افراد یک آزمایش بی خطر محسوب می شود اما مانند همه آزمایشات پزشکی، خطرات احتمالی مخصوص به خود را دارد. پزشک و مسئول رادیوگرافی، باید از بیشتر بودن مزایای این تست نسبت به خطرات آن، برای شما مطمئن شوند.
واکنش آلرژیک
به ندرت پیش می آید که افراد، نسبت به ماده حاجب واکنش آلرژیک نشان دهند. این امر، اغلب با ضعف، تعریق و مشکل در تنفس شروع می شود. در صورت احساس ناخوشی، فوراً به مسئول رادیوگرافی اطلاع دهید.
کبودی و تورم
ممکن است در ناحیه قرارگیری سوزن، یک کبودی کوچک ایجاد شود. امکان دارد که ماده حاجب به بیرون از رگ نشت کند. این امر بسیار نادر است اما می تواند سبب ایجاد تورم و درد در دست یا بازوی شما گردد.
مشکلات کلیوی
احتمال تاثیرگذاری ماده حاجب بر کلیه ها کم است، اما همچنان وجود دارد. مسئول رادیوگرافی، جدیدترین نتایج مربوط به آزمایش خون شما را، قبل از انجام اسکن بررسی می کند، تا مطمئن شود که کلیه هایتان عملکرد مناسبی دارند.
تابش – تشعشع
قرار گرفتن در معرض اشعه در طول CT اسکن، می تواند اندکی خطر ابتلا به سرطان را در آینده افزایش دهد. در صورت وجود هرگونه نگرانی در این رابطه، با پزشک خود مشورت کنید.
بارداری
CT اسکن، فقط در موارد ضروری باید برای زنان باردار تجویز گردد. اگر باردار هستید یا فکر می کنید که ممکن است باردار باشید، قبل از انجام اسکن و در اسرع وقت، با پزشک خود تماس بگیرید.
دریافت نتایج اسکن
نتایج اسکن معمولا در عرض ۱ یا ۲ هفته آماده می شود.انتظار برای دریافت نتایج، می تواند سبب ایجاد اضطراب در فرد گردد. زمان دقیق دریافت نتایج را از پزشک یا پرستار خود بپرسید. اگر پس از گذشت چند هفته پاسخی دریافت نکردید، با پزشکی که این آزمایش را برایتان تجویز کرده است، تماس بگیرید. صحبت کردن با یک پرستار متخصص، دوست یا خویشاوند، می تواند در کنترل این اضطراب به شما کمک کند.
سرطان مثانه
رشد سلول های سرطانی در دیوار مثانه اتفاق می افتد. در صورت عدم درمان به موقع سرطان مثانه ممکن است رشد کنند و به تمام لایه های دیواره مثانه و لگن و حتی اعضای دوردست مثل ریه و استخوان گسترش پیدا کند.
مثانه عضوی است تو خالی در داخل حفره لگن خاصره با دیواره هایی ماهیچه ای و قابل انعطاف که ادرار در آن جمع آوری می شود. مثانه نیز ادرار را از طریق لوله دیگری به نام پیش ابراه (مجرای ادرار) تخلیه می کند.
علل ابتلا به سرطان مثانه
• کشیدن سیگار و مصرف تریاک
• قرار گرفتن در معرض استنشاق مواد شیمیایی سرطان زا (آلودگی شغلی) مثل کارخانجات سازنده لاستیک (کائوچو)، چرم، نساجی و تولیدات رنگ و تا حدی نیز چاپخانه ها.
• برخی از مواد شیمیایی صنعتی با سرطان مثانه، در ارتباط می باشند. این مواد شیمیایی که اسیدهای آمینه معطر نامیده می شوند، مانند: « بنزیدین» و « فنیل آمین» که گاهی اوقات در صنایع رنگ مورد استفاده قرار می گیرد.
• نژاد سفید پوست
• افزایش سن ، مخصوصا سن بالای ۶۰ سال
• عفونت های ادراری، سنگ های کلیه و مثانه و نیز سایر ناراحتی های مزمن مثانه، با سرطان مثانه، مرتبط می باشند.
• کرم انگلی که « شیستوزوما هماتوبیوم» نامیده می شود و می تواند به داخل مثانه نفوذ پیدا کند.
علایم سرطان مثانه
- وجود خون در ادرار که می تواند بدون درد نیز باشد.
- دفع دردناک ادرار همراه با سوزش و تکرر.
- درد استخوان
- درد پهلوها
- تهوع و استفراغ
- ورم پاها
- بی اشتهایی
سن ابتلا به سرطان مثانه
سرطان مثانه، در زیر سن ۴۰ سالگی نادر است. چون مواد شیمیائی، سیگار و مواد سرطانزا نیاز به زمان دارند تا اثرات خود را ظاهر سازند. ولی سرطان مثانه در هر سنی قابل رویت است.
تشخیص سرطان مثانه
• آزمایش کامل ادرار و آزمایش سلولی ادرار
• سونوگرافی
• تصویربرداری رنگی از مثانه
• سی تی اسکن یا ام آر آی شکم و لگن
• عکس قفسه سینه برای بررسی دست اندازی سرطان مثانه به ریه ها
• اسکن استخوان برای بررسی هجوم استخوانی
• مشاهده داخل مثانه با دوربین مخصوص
پیشگیری
• سیگار نکشید.
• مایعات فراوان بنوشید.
• در صورتی که در مواجه با عوامل شیمیایی هستید از دستکش و ماسک استفاده کنید.
اگر تومور مثانه را تشخیص دادند باید چه کار کرد؟
پزشک یک نمونه از بافت سرطانی را برداشته و برای تعیین نوع و مرحله آن , نمونه را به آزمایشگاه آسیب شناسی می فرستند.
راه های درمان
- تراشیدن تومور از راه مجرا(TURBT)
- تزریق داروهای مخصوص به داخل مثانه پس از تراشیدن تومور
- استفاده از BCG در داخل مثانه
- در موارد پیشرفته کل مثانه را برمی دارند و با استفاده از روده خودتان , مثانه مصنوعی می سازند.
- شیمی درمانی و اشعه درمانی
مقالات مرتبط با سرطان مثانه
در مورد سرطان مثانه چه می دانیم؟
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی
فیروز
سه شنبه ۲ اردیبهشت ۴( 5 ماه پیش)
تعداد بازدید: 99
مشاهده پرسش
همیارسیستم