همه چیز درباره سنگ های ادراری (۱)

در این مقاله مطالعه می کنید:

سنگ های ادراری بر اساس اندازه، علت، ترکیبات و محل قرار گیری دسته بندی می شوند. بیماران با سنگ های ادراری معمولا با درد پهلو، تهوع، و گاهی اوقات تب مراجعه می کنند، اما ممکن است این بیماری بی علامت نیز باشد. در ادامه مطلب، کالیس کلیه را توضیح خواهیم داد.

طبقه بندی سنگ های ادراری

سنگ های ادراری بر اساس اندازه سنگ، محل، ویژگی سنگ در عکس های رادیوگرافی، علت تشکیل سنگ، ترکیبات تشکیل دهنده سنگ و خطر عود سنگ طبقه بندی می شوند.

۱) اندازه سنگ

اندازه سنگ معمولا بر اساس یک یا دو بعد سنگ بیان می شود، و به صورت تا ۵ میلی متر، ۵ تا ۱۰، ۱۰ تا ۲۰، و بزرگ تر از ۲۰ میلی متر در بزرگترین قطر سنگ طبقه بندی می شوند.

اندازه سنگ کلیه

۲) محل سنگ

سنگ ها را براساس محل آناتومیکی آن می توان تقسیم کرد: به صورت بخش (کالیس) فوقانی، میانی، یا تحتانی کلیه; لگنچه کلیه; بخش فوقانی، میانی یا تحتانی حالب و مثانه.

۳) ویژگی سنگ در عکس رادیولوژی

سنگ ها را می توان بر اساس ویژگی که در عکس ساده رادیولوژی (KUB) دارند طبقه بندی کرد. سنگ هایی که در KUB به خوبی دیده می شوند، سنگ هایی که به سختی در KUB دیده می شوند و سنگ هایی که در KUB دیده نمی شوند.

۴) علت تشکیل سنگ

سنگ ها را می توان بر اساس علت تشکیل دهنده سنگ طبقه بندی کرد: عفونت ها، علل غیر عفونی ( سنگ های عفونی و سنگ های غیر عفونی); نقص های ژنتیکی; یا سنگ های ادراری ناشی از مصرف داروها.

سنگ های ادراری غیر عفونی:

  • سنگ های اگزالات کلسیم
  • سنگ های فسفات کلسیم (شامل بروشیت و کربنات اپاتیت)
  • سنگ های اسید اوریکی

سنگ های ادراری عفونی:

  • سنگ های فسفات آمونیوم منیزیوم
  • آپاتیت کربنات
  • اورات آمونیوم

سنگ های ادراری با علل ژنتیکی:

  • سنگ های سیستین
  • سنگ های گزانتین
  • ۲،۸ دی هیدروکسی آدنین
 
سنگ های ادراری

۵) ترکیبات تشکیل دهنده سنگ

جنبه های متابولیک در تشکیل سنگ مهم هستند، لذا ارزیابی متابولیک برای رد هرگونه اختلالی مهم است. آزمایشات مربوط به تشخیص اختلالات متابولیکی پایه تشخیص و تصمیم گیری برای درمان مناسب بعدی است. سنگ ها اغلب از ترکیبی از مواد مختلف تشکیل می شوند، و لی مهم ترین ماده آن است که بزرگ ترین بخش سنگ را تشکیل می دهند.

۶) افرادی که در معرض سنگ سازی هستند

افرادی که یک بار به سنگ کلیه مبتلا شده اند حدود ۵۰ درصد احتمال دارد تا در طول عمر دچار عود سنگ شوند. در ۱۰ درصد افراد احتمال عود سنگ بالاست. احتمال کم یا زیاد بودن عود سنگ براساس نوع سنگ و شدت بیماری تعیین می گردد.

فاکتورهای عمومی:

  • بروز زود هنگام سنگ (بویژه بچه ها و نوجوانان)
  • سابقه خانوادگی تشکیل سنگ
  • سنگ های حاوی بروشیت (فسفات هیدروژن کلسیم)
  • سنگ های حاوی اسید اوریک و اورات
  • سنگ های عفونی
  • افراد تک کلیه (تک کلیه بودن به خودی خود خطر تشکیل سنگ را افزایش نمی دهد، اما پیشگیری از سنگ در این افراد اهمیت بیشتری دارد

بیماری هایی که با تشکیل سنگ همراه است:

  • پرکاری غده پاراتیروئید (هایپرپارا تیروئیدیسم)
  • رسوب منتشر کلسیم در بافت کلیوی (نفروکلسینوزیس)
  • بیماری های دستگاه گوارش ( مثل بایپس ژژونو- ایلئال)، برداشتن بخشی از روده، بیماری کرون، سوء جذب
  • سارکوئیدوزیس

سنگ های با منشاء ژنتیکی:

  • سیستینوری (دفع سیستین در ادرار)
  • هیپراگزالوری اولیه (افزایش دفع بیش از حد طبیعی اگزالت تسط ادرار)
  • اسیدوز توبولار کلیوی (نوع ۱)
  • ۲،۸ دی هیدروکسی آدنین
  • گزانتونوری (دفع گزانتین توسط ادرار)
  • سندروم لش – نیهان
  • سیستیک فیبروزیس

اختلالات آناتومیکی که با سنگ سازی همراه می شوند:

  • کلیه اسفنجی مدولاری ( اتساع لوله های کلیوی)
  • انسداد محل اتصال حالب به لگنچه
  • دیورتیکول کالیس، کیست کالیس
  • تنگی حالب
  • برگشت ادرار از مثانه به کلیه
  • کلیه های نعل اسبی
  • یورتروسل ( گشادی محل اتصال حالب به مثانه)
 
تشخیص سنگ ادراری

تشخیص سنگ های ادراری

یکی از راه های تشخیص سنگ های ادراری تصویربرداری تشخیصی است. بیماران با سنگ های ادراری معمولا با درد پهلو، تهوع و گاهی اوقات تب مراجعه می کنند، اما ممکن است بدون علامت نیز باشند. ارزیابی دقیق شامل گرفتن شرح حال دقیق و معاینه می باشد. تشخیص بالینی باید با تصویربرداری مناسب تائید شود. سونوگرافی اولین اقدام تشخیصی است که توصیه می شود.

این روش بی خطر ( فقدان خطر اشعه)، کم هزینه و قابل تکرار است. سونوگرافی می تواند سنگ های کالیس (حجره های کلیه)، لگنچه کلیه و همچنین محل اتصال حالب به لگنچه و محل اتصال حالب به مثانه را نشان داده و اتساع مجاری ادراری ناشی از انسداد بوجود آمده توسط سنگ را مشخص می کند. حساسیت و در واقع توانایی سونوگرافی برای تشخیص سنگ بر اساس اندازه و محل سنگ متفاوت بوده و در کل حدود ۷۸ درصد است.

عکس ساده شکم (KUB) حساسیت و توانایی ۴۴ تا ۷۷ درصد در تشخیص سنگ ادراری دارد. سی تی اسکن بدون ماده رنگی (بدون کنتراست) روش تصویربرداری استاندارد برای تشخیص درد حاد پهلو می باشد و مدت هاست که جایگزین عکس رنگی سیستم ادراری (IVP) شده است.

منظور از کالیس کلیه چیست؟

آیا می دانید کالیس کلیه چیست و چه کاری انجام می دهد؟ در ابتدا باید گفت که کلیه ها دو عضو لوبیایی شکل بوده که بصورت عمودی در دو طرف ستون مهره ها در پشت شکم و زیر عضله دیافراگم قرار گرفته اند.  کلیه از دو بخش اصلی تشکیل شده است.

الف) بافت کلیه که مسئول تصفیه خون می باشد بطوریکه خون با عبور از آن پالایش و مواد زائد همراه با بخشی از آب بدن از آن گرفته شده و بدین طریق ادرار تشکیل می شود. البته بافت کلیه کارکردهای دیگری هم دارد که موضوع بحث الان ما نیست مثل تنظیم فشار خون، ساخت ویتامین دی و …. .

ب) سیستم جمع کننده ادرار: این سیستم از حجره های کوچکی تشکیل شده است  که به هم پیوسته و حجره های بزرگتری را تشکیل می دهند و در نهایت حجره های بزرگتر نیز یکی شده و لگنچه کلیه یا همان پلویس را بوجود می آورند. به این حجره ها اصطلاحا “کالیس” گفته می شود. کالیس های کلیه به سه بخش تقسیم می شوند

کالیس کلیه

حالب لوله ای است که ادرار جمع شده در لگنچه کلیه را به سمت مثانه هدایت می کند. لذا حالب به محاذات (هم تراز) لگنچه، و لگنچه نیز هم به محاذات (هم تراز و هم سطح) کالیس های میانی قرار دارد. به همین دلیل سنگ هایی که در کالیس های فوقانی یا میانی قرار دارند بدنبال ورزش یا انجام سنگ شکنی برون اندامی یا ESWL، احتمال بیشتری برای حرکت کردن  و دفع دارند تا سنگ های کالیس تحتانی. کالیس های تحتانی پایین تر از سطح لگنچه قرار دارند لذا  بدلیل نیروی جاذبه شانس حرکت مسیر رو به بالای سنگ و رفتن به سمت لگنچه و خروج از کلیه خیلی کم می باشد. از همین رو، سنگ های کالیس تحتانی کمتر به درمان سنگ شکنی برون اندامی یا ESWL‌ پاسخ می دهند و روش درمانی RIRS یا PCNL براساس شرایط مناسب تر است.

البته در سنگ های کالیس تحتانی اگر سایز سنگ بزرگ نباشد و باعث درد، انسداد در مسیر خروج ادرار و یا عفونت نشده باشد می توان با سونوگرافی دوره ای هر ۶  تا ۱۲ ماه فقط تحت نظر داشت و اقدام درمانی خاصی انجام نداد. البته برای پیشگیری از بزرگتر شدن سنگ بایستی مایعات بویژه آب بیشتر نوشید (حداقل ۱۲ لیوان در روز)، تحرک و فعالیت داشت، رژیم غذایی مناسبی را رعایت کرد، آزمایشات مرتبط با ارزیابی علت تشکیل سنگ انجام داد و در نهایت در صورت صلاحدید پزشک دارو استفاده کرد.

صلاحدید پزشک و مصرف دارو

میکرولیتیازیس کلیه چیست؟

به شن ریزه های کوچکتر از ۳ میلی متر که در کالیس ها یا لگنچه کلیه توسط سونوگرافی شناسایی می شوند میکرولیتیازیس می گویند. این شن ریزه ها بخودی خود خطری برای کلیه ها ندارند ولی می توانند در آینده بزرگتر شده و مشکل ساز شوند لذا اقدامات پیشگیری کننده را بایستی مد نظر داشت که عبارتند از:

  • مصرف زیاد مایعات بویژه آب (حداقل ۱۲ لیوان در روز)
  • تحرک و فعالیت بویژه ورزش های هوازی
  • رژیم غذایی مناسبی
  • پیگیری سالانه با سونوگرافی
  • انجام آزمایشات مرتبط با ارزیابی علت تشکیل سنگ

بیشتر بدانید: درمان سنگ های ادراری 

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
4.2/5 - (113 امتیاز)
  • تصویر کاربر mohamad جمعه ۲۱ دی ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 317 مشاهده پرسش
    سلام آقا دکتر جباری ممنونم از وقتی که برای مشاوره میذارید
    آقای دکتر بعد از مشاوره با آقای دکتر قوامی در رابطه با مشکل در دفع ادرار ایشان به من کپسول تامسولوسین برای مدت 1 ماه دادن
    بعد از استفاده 4 کپسول در 4 شب دیگه مصرف دارو را ادامه ندادم
    از اون موقع که دارو ها را مصرف کردم تمایل جنسی من به شدت پایین اومده الآن خیلی ناراحتم که چرا از این کپسول استفاده کردم
    چگونه می تونم خودمو به حالت قبل از مصرف این دارو بگردونم
    خواهش می کنم منو راهنمایی کنید
    با تشکر
    محمد
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      با قطع دارو بتدریج به شرایط قبل بر می گردید نگران نباشید

    2. تصویر کاربر mohamad سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      ممنون از جوابتون آقای دکتر
      به تدریج یعنی چه مدت؟
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۹ دی ۹۷( 6 سال پیش)
    4. تصویر کاربر mohamad پنجشنبه ۲۰ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      ممنون آقای دکتر
      شما خودتون به جوانان این قرص را پیشنهاد میدید؟؟
    5. تصویر کاربر mohamad پنجشنبه ۲۰ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      واینکه آیا من 100 درصد به دروان قبل از مصرف این قرص بر میگردم؟
      ممنون
    6. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۲۱ دی ۹۷( 6 سال پیش)
    7. نمایش سایر 5 پاسخ
  • تصویر کاربر سینا سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 125 مشاهده پرسش
    آقای دکتر ببخشید و متاسفم که دارم سوال هارو تیکه تیکه میپرسم ....آقای دکتر لکه ها یا خال های ناحیه تناسلی که حالا روی بدنه آلت ایجاد میشن یا رو کیسه بیضه یا روی سر آلت و نزریک یا زیر نوار حشفه چقدر خطرناکن و امکان تغییر ماهیت اونا به سرطان های بدخیمی و تهاجمی مثل ملانوما یا سایر سرطان ها وجود داره ؟ اگه خدای نکرده این لکه ها یا خال ها و یا دانه ها تغییر ماهیت پیدا‌ کنن چقدر امکان درمان وجود داره میتونین با تخمین و یا بصورت کلی بگین که چند درصد از این لکه هایی که ایجاد میشن خطرناک نیستن و احتیاج به درمان ندارد و چند درصد سرطانی و بدخیم‌میشنم و از اونهایی که سرطانی میشن چند درصد امکان درمان دارن؟با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      این خال ها خطری نداشته و سرطانی نمی شوند

  • تصویر کاربر آمنه سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 84 مشاهده پرسش
    پسرم الان 7ماهشه ودرسه ماهگی ختنه باحلقه راانجام دادیم ولی متاسفانه درقسمت پایین حلقه که دیرترافتاد گوشت اضافه بوجودآمد باتوجه به اولین مراجعه به پزشکی که ختنه انجام داده بود به تشخیص ایشان موردی نداشت ولی درحال حاضرباتوجه به بالارفتن سن گوشت اضافه بیشتر نمایان میشود لطفا راهکارجهت درمان رو اعلام نماییدومارا ازنگرانی نجات دهید. باتشکر
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      به نظر من هم مشکلی ندارد و نیازی به اقدام درمانی و اصلاح نیست

  • تصویر کاربر علی جمعه ۲۱ دی ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 241 مشاهده پرسش
    سلام دکتر
    در سایت جامعه زگیل تناسلی یک کاربر گفتند که از شما و چند دکتر دیگه شنیدند که اگر یکی از زوجین
    منفی بشه ویروس اچ پی ویش هیچ تظمینی نداره که دوباره از زوج مقابلش همون نوع نگیره.!
    چون که آنتی بادی که بدنش ساخته از نوع مهاجم نه مقاوم!!!!!!!!
    آیا این حرف ایشون درسته که از شما نقل قول کرده؟
    مگه اینطور نیست که اگه یک نوع دفع بشه بدن نسبت بهش مقاومه؟
    دکتر بعضی کاربران توی این سایت میگن این ویروس اصلا دفع نمیشه و همیشه میمونه!!!آیا درسته؟
    دکتر من چند سالی هست که دیگه هیچ ضایعه ایی ندارم.حدود ۶ سالی میشه؟ همه درمان هارو هم کردم .واکسن هم خودم هم خانومم زدیم .نوع. های ریسک و لو ریسک داشتیم.
    بعد این چند سال دکتر همش استرس سرطان های مربوط به این اچ پی وی رو دارم.چون سکس دهانی داشتیم.به نظر شما من در خطر این سرطان دهان و گلو هستم؟
    آخه توی اینترنت خیلی چیزایی بدی نوشته.منم هی میرم میخونم داغون میشم.از زندگیم افتادم.در ضمن ahcc هم مصرف کردم.الانم شیتاکه و گانودرما مصرف میکنم.دکتر اینم بگم که از وقتی من این قارچ هارو مصرف میکنم خیلی کم مریض میشم اگر بشم خیلی کم اتفاق میوفته برم دکتر بطور مثال برای سرما خوردگی.در صورتی که قبلاً خیلی مریض میشدم و باید حتما دکتر میرفتم.
    پیشاپیش تشکر میکنم از راهنماییتون .خداوند عمر با عزت بهتون بده.لطفا منو راهنمایی کنید.
    دکتر یک چیز دیگم می خواستم بگم
    همون چند سال پیش من برای جراحی شقاق رفتم پیش دکتر جراح که لیزر کنه بهتر موقع عمل بهم گفت که یک زیگیل هم نزدیک معقدت داری اونم برات لیزر کردم ولی بعدش توی عکس که قبل عمل گرفته بود که تو ارشیوش نگه داره دوباره نگاه کرد گفت این زگیل نبوده و یک اسم علمی گفت که من یادم نیست.که با یک بار لیزرم از بین رفت.بعد پیش دکتر پوست رفتم و بهش نشون دادم گفت اگر اون زگیل بود با توجه به این که اونجا خیلی مرطوبه خیلی باید پخش میشد پس همون زگیل نبوده.به یک جراح دیگم جاسوسی نشون دادم گفت اینجا معمولا زگیل نمیزنه وزگیل معمولا لبه معقد میزنه.لطفا نظرتون بابت این موضوع هم بگید. استرس دارم که نکنه سرطان معقد بگیرم اگه اون زگیل بوده؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      بله احتمال ابتلا با همان تیپ ویروس بعد از پاکسازی باز هم وجود دارد

      خیر احتمال از بین رفتن و پاکسازی کامل ویروس از بدن وجود دارد

      به نظر شما من در خطر این سرطان دهان و گلو هستم؟..............................خیر

      به مطالب اینترنت کاری نداشته باش و زندگیت رو بکن

      لطفا نظرتون بابت این موضوع هم بگید. استرس دارم که نکنه سرطان معقد بگیرم اگه اون زگیل بوده؟....................نظری ندارم

    2. تصویر کاربر علی سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      ببخشید دکتر دوباره مزاحم میشم اگه واکسنشم زده باشیم بازم آلوده میشیم؟
      مگر اینطور نیست که ویروس پاک بشه بدن ایمن میشه؟
      بعد این که اگر ما بدبینانه نگاه کنیم و اون زگیل معقد بوده باشه احتمال سرطان مقعد هست؟
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۹ دی ۹۷( 6 سال پیش)
    4. تصویر کاربر علی چهارشنبه ۱۹ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      دکتر ناحیه پر خطر که فرمودید یعنی کجا؟
    5. تصویر کاربر علی چهارشنبه ۱۹ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      واینکه احتمال سرطان معقد هم همون کمتر از یک درصد هستش؟
      من تویک مطلب خارجی خواندم که این سرطان در همجنس گراها و بیماران hiv ایجاد میشه.
      خدارو شکر که منم جزو اینها نیستم.
      آقای دکتر ویروس های ریسک ما ۱۶ و ۱۸ بود .حالا که ما واکسن زدیم می‌تونه از بد خیمی های معقد جلوگیری کنه با توجه به اینکه ما واکسنشم زدیم؟
      آقای دکتر من خیلی ترسیدم شما گفتید احتمالش هست برای سرطان مقعد.
      هر چی بیشتر تحقیق میکنم بدتر میشه اوضاعم دکتر.
      البته من جای عملمو به یک دکتر دیگه نشون دادم اون جراح بدون اینکه من چیزی بگم گفت اینجا هم یک گوشت اضافه داشتی برداشته برات جراح قبلی.پس احتمال زگیل نبودن اون ضایعه به نظر شما وجود داره؟چون دیگه عود هم نداشت با یک بار لیزر .همون جراح اولین وقتی عکشی که گرفته بود با دقت بعد عمل دید گفت زگیل نیست
    6. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۲۱ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      نوع پر خطر نه ناحیه پر خطر
    7. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۲۱ دی ۹۷( 6 سال پیش)
      بله احتمالش هست که اصلا از اول زگیل نبوده باشد
    8. نمایش سایر 6 پاسخ
  • تصویر کاربر افشین سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 266 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر من یه مشکل خیلی خیلی جدی دارم اونم اینه که من الت تناسلی خیلی کوچکی دارم و همینطور بیضه با مشکل زود انزالی شدید هم روبرو هستم من چاق هستم چه کار باید بکنم امسال هم کنکور دارم ولی این مشکل برای من نگران کننده است

    مرسی از کمکتون
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۱۸ دی ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      با لاغر کردن بیشتر مشکلات کمرنگ می شوند

درحال دریافت اطلاعات
  • تصویر کاربر میرعلی شنبه ۳ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 366 مشاهده پرسش
    با عرض سلام خدمت آقای دکتر بنده در مورخه 92/10/23 بعد از انجام سونو متوجه شدم که در قسمت حالب کلیه سمت چپ یک سنگ 13 میلی متری دارم پیش سه تا از دکترهای شهرمان رفتم گفتند باید سنگ شکن بشه سنگ شکن کردم ولی سنگ نشکست گفتن چون سنگ توی حالب بوده نشکسته ومجبور شدم tul کنم و دکتر یک سوند بین کلیه و مثانه ام قرار داد بعد از ده روز دوباره سنگ شکن کردم این بار سنگ شکست سه تکه از سنگها به اندازه 4 تا6 میلی متر پرتاب شدن داخل کالیس تحتانی و بقیه خرد شده و دور سوند باقی ماندند ولی بعداز دو هفته هنوز هم دفع نشده اند یک دکتر می گوید بودن سوند باعث گشادی حالب و در نتیجه دفع سنگهای خرد شده می شود و یک دکتر دیگر می گوید برای اینکه سنگها دفع شود باید سوند را بیرون بیاوری تا همزمان سنگها هم دفع شوند سوال من این است که حرف کدام دکتر را بپذیرم و انجام دهم دوم اینکه برای دفع سنگهایی که داخل کالیس تحتانی می باشد چکار کنم . متشکرم
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری شنبه ۳ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      به نوعی هر دو حرف صحیح هست از طرفی ماندن سوند حالب را گشاد می کند و از طرفی گاه مانع دفع سنگ می شود ولی با خارج کردن سوند بعد از مدتی که حالب گشاد شده است سنگ ها معمولا دفع می شود
درحال دریافت اطلاعات
مقالات مرتبط

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی