اگر سوالی داری اینجا از ما بپرس

همه چیز درباره سنگ های ادراری (۱)

در این مقاله مطالعه می کنید:

سنگ های ادراری بر اساس اندازه، علت، ترکیبات و محل قرار گیری دسته بندی می شوند. بیماران با سنگ های ادراری معمولا با درد پهلو، تهوع، و گاهی اوقات تب مراجعه می کنند، اما ممکن است این بیماری بی علامت نیز باشد. در ادامه مطلب، کالیس کلیه را توضیح خواهیم داد.

طبقه بندی سنگ های ادراری

سنگ های ادراری بر اساس اندازه سنگ، محل، ویژگی سنگ در عکس های رادیوگرافی، علت تشکیل سنگ، ترکیبات تشکیل دهنده سنگ و خطر عود سنگ طبقه بندی می شوند.

۱) اندازه سنگ

اندازه سنگ معمولا بر اساس یک یا دو بعد سنگ بیان می شود، و به صورت تا ۵ میلی متر، ۵ تا ۱۰، ۱۰ تا ۲۰، و بزرگ تر از ۲۰ میلی متر در بزرگترین قطر سنگ طبقه بندی می شوند.

اندازه سنگ کلیه

۲) محل سنگ

سنگ ها را براساس محل آناتومیکی آن می توان تقسیم کرد: به صورت بخش (کالیس) فوقانی، میانی، یا تحتانی کلیه; لگنچه کلیه; بخش فوقانی، میانی یا تحتانی حالب و مثانه.

۳) ویژگی سنگ در عکس رادیولوژی

سنگ ها را می توان بر اساس ویژگی که در عکس ساده رادیولوژی (KUB) دارند طبقه بندی کرد. سنگ هایی که در KUB به خوبی دیده می شوند، سنگ هایی که به سختی در KUB دیده می شوند و سنگ هایی که در KUB دیده نمی شوند.

۴) علت تشکیل سنگ

سنگ ها را می توان بر اساس علت تشکیل دهنده سنگ طبقه بندی کرد: عفونت ها، علل غیر عفونی ( سنگ های عفونی و سنگ های غیر عفونی); نقص های ژنتیکی; یا سنگ های ادراری ناشی از مصرف داروها.

سنگ های ادراری غیر عفونی:

  • سنگ های اگزالات کلسیم
  • سنگ های فسفات کلسیم (شامل بروشیت و کربنات اپاتیت)
  • سنگ های اسید اوریکی

سنگ های ادراری عفونی:

  • سنگ های فسفات آمونیوم منیزیوم
  • آپاتیت کربنات
  • اورات آمونیوم

سنگ های ادراری با علل ژنتیکی:

  • سنگ های سیستین
  • سنگ های گزانتین
  • ۲،۸ دی هیدروکسی آدنین
 
سنگ های ادراری

۵) ترکیبات تشکیل دهنده سنگ

جنبه های متابولیک در تشکیل سنگ مهم هستند، لذا ارزیابی متابولیک برای رد هرگونه اختلالی مهم است. آزمایشات مربوط به تشخیص اختلالات متابولیکی پایه تشخیص و تصمیم گیری برای درمان مناسب بعدی است. سنگ ها اغلب از ترکیبی از مواد مختلف تشکیل می شوند، و لی مهم ترین ماده آن است که بزرگ ترین بخش سنگ را تشکیل می دهند.

۶) افرادی که در معرض سنگ سازی هستند

افرادی که یک بار به سنگ کلیه مبتلا شده اند حدود ۵۰ درصد احتمال دارد تا در طول عمر دچار عود سنگ شوند. در ۱۰ درصد افراد احتمال عود سنگ بالاست. احتمال کم یا زیاد بودن عود سنگ براساس نوع سنگ و شدت بیماری تعیین می گردد.

فاکتورهای عمومی:

  • بروز زود هنگام سنگ (بویژه بچه ها و نوجوانان)
  • سابقه خانوادگی تشکیل سنگ
  • سنگ های حاوی بروشیت (فسفات هیدروژن کلسیم)
  • سنگ های حاوی اسید اوریک و اورات
  • سنگ های عفونی
  • افراد تک کلیه (تک کلیه بودن به خودی خود خطر تشکیل سنگ را افزایش نمی دهد، اما پیشگیری از سنگ در این افراد اهمیت بیشتری دارد

بیماری هایی که با تشکیل سنگ همراه است:

  • پرکاری غده پاراتیروئید (هایپرپارا تیروئیدیسم)
  • رسوب منتشر کلسیم در بافت کلیوی (نفروکلسینوزیس)
  • بیماری های دستگاه گوارش ( مثل بایپس ژژونو- ایلئال)، برداشتن بخشی از روده، بیماری کرون، سوء جذب
  • سارکوئیدوزیس

سنگ های با منشاء ژنتیکی:

  • سیستینوری (دفع سیستین در ادرار)
  • هیپراگزالوری اولیه (افزایش دفع بیش از حد طبیعی اگزالت تسط ادرار)
  • اسیدوز توبولار کلیوی (نوع ۱)
  • ۲،۸ دی هیدروکسی آدنین
  • گزانتونوری (دفع گزانتین توسط ادرار)
  • سندروم لش – نیهان
  • سیستیک فیبروزیس

اختلالات آناتومیکی که با سنگ سازی همراه می شوند:

  • کلیه اسفنجی مدولاری ( اتساع لوله های کلیوی)
  • انسداد محل اتصال حالب به لگنچه
  • دیورتیکول کالیس، کیست کالیس
  • تنگی حالب
  • برگشت ادرار از مثانه به کلیه
  • کلیه های نعل اسبی
  • یورتروسل ( گشادی محل اتصال حالب به مثانه)
 
تشخیص سنگ ادراری

تشخیص سنگ های ادراری

یکی از راه های تشخیص سنگ های ادراری تصویربرداری تشخیصی است. بیماران با سنگ های ادراری معمولا با درد پهلو، تهوع و گاهی اوقات تب مراجعه می کنند، اما ممکن است بدون علامت نیز باشند. ارزیابی دقیق شامل گرفتن شرح حال دقیق و معاینه می باشد. تشخیص بالینی باید با تصویربرداری مناسب تائید شود. سونوگرافی اولین اقدام تشخیصی است که توصیه می شود.

این روش بی خطر ( فقدان خطر اشعه)، کم هزینه و قابل تکرار است. سونوگرافی می تواند سنگ های کالیس (حجره های کلیه)، لگنچه کلیه و همچنین محل اتصال حالب به لگنچه و محل اتصال حالب به مثانه را نشان داده و اتساع مجاری ادراری ناشی از انسداد بوجود آمده توسط سنگ را مشخص می کند. حساسیت و در واقع توانایی سونوگرافی برای تشخیص سنگ بر اساس اندازه و محل سنگ متفاوت بوده و در کل حدود ۷۸ درصد است.

عکس ساده شکم (KUB) حساسیت و توانایی ۴۴ تا ۷۷ درصد در تشخیص سنگ ادراری دارد. سی تی اسکن بدون ماده رنگی (بدون کنتراست) روش تصویربرداری استاندارد برای تشخیص درد حاد پهلو می باشد و مدت هاست که جایگزین عکس رنگی سیستم ادراری (IVP) شده است.

منظور از کالیس کلیه چیست؟

آیا می دانید کالیس کلیه چیست و چه کاری انجام می دهد؟ در ابتدا باید گفت که کلیه ها دو عضو لوبیایی شکل بوده که بصورت عمودی در دو طرف ستون مهره ها در پشت شکم و زیر عضله دیافراگم قرار گرفته اند.  کلیه از دو بخش اصلی تشکیل شده است.

الف) بافت کلیه که مسئول تصفیه خون می باشد بطوریکه خون با عبور از آن پالایش و مواد زائد همراه با بخشی از آب بدن از آن گرفته شده و بدین طریق ادرار تشکیل می شود. البته بافت کلیه کارکردهای دیگری هم دارد که موضوع بحث الان ما نیست مثل تنظیم فشار خون، ساخت ویتامین دی و …. .

ب) سیستم جمع کننده ادرار: این سیستم از حجره های کوچکی تشکیل شده است  که به هم پیوسته و حجره های بزرگتری را تشکیل می دهند و در نهایت حجره های بزرگتر نیز یکی شده و لگنچه کلیه یا همان پلویس را بوجود می آورند. به این حجره ها اصطلاحا “کالیس” گفته می شود. کالیس های کلیه به سه بخش تقسیم می شوند

کالیس کلیه

حالب لوله ای است که ادرار جمع شده در لگنچه کلیه را به سمت مثانه هدایت می کند. لذا حالب به محاذات (هم تراز) لگنچه، و لگنچه نیز هم به محاذات (هم تراز و هم سطح) کالیس های میانی قرار دارد. به همین دلیل سنگ هایی که در کالیس های فوقانی یا میانی قرار دارند بدنبال ورزش یا انجام سنگ شکنی برون اندامی یا ESWL، احتمال بیشتری برای حرکت کردن  و دفع دارند تا سنگ های کالیس تحتانی. کالیس های تحتانی پایین تر از سطح لگنچه قرار دارند لذا  بدلیل نیروی جاذبه شانس حرکت مسیر رو به بالای سنگ و رفتن به سمت لگنچه و خروج از کلیه خیلی کم می باشد. از همین رو، سنگ های کالیس تحتانی کمتر به درمان سنگ شکنی برون اندامی یا ESWL‌ پاسخ می دهند و روش درمانی RIRS یا PCNL براساس شرایط مناسب تر است.

البته در سنگ های کالیس تحتانی اگر سایز سنگ بزرگ نباشد و باعث درد، انسداد در مسیر خروج ادرار و یا عفونت نشده باشد می توان با سونوگرافی دوره ای هر ۶  تا ۱۲ ماه فقط تحت نظر داشت و اقدام درمانی خاصی انجام نداد. البته برای پیشگیری از بزرگتر شدن سنگ بایستی مایعات بویژه آب بیشتر نوشید (حداقل ۱۲ لیوان در روز)، تحرک و فعالیت داشت، رژیم غذایی مناسبی را رعایت کرد، آزمایشات مرتبط با ارزیابی علت تشکیل سنگ انجام داد و در نهایت در صورت صلاحدید پزشک دارو استفاده کرد.

صلاحدید پزشک و مصرف دارو

میکرولیتیازیس کلیه چیست؟

به شن ریزه های کوچکتر از ۳ میلی متر که در کالیس ها یا لگنچه کلیه توسط سونوگرافی شناسایی می شوند میکرولیتیازیس می گویند. این شن ریزه ها بخودی خود خطری برای کلیه ها ندارند ولی می توانند در آینده بزرگتر شده و مشکل ساز شوند لذا اقدامات پیشگیری کننده را بایستی مد نظر داشت که عبارتند از:

  • مصرف زیاد مایعات بویژه آب (حداقل ۱۲ لیوان در روز)
  • تحرک و فعالیت بویژه ورزش های هوازی
  • رژیم غذایی مناسبی
  • پیگیری سالانه با سونوگرافی
  • انجام آزمایشات مرتبط با ارزیابی علت تشکیل سنگ

بیشتر بدانید: درمان سنگ های ادراری 

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
4.2/5 - (132 امتیاز)
  • تصویر کاربر خوبی دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 274 مشاهده پرسش
    سلام من سی وهشت سالمه یه سال مداوم برای ریزش مو قرص فیناستراید وقرصای ذیگه مصرف کردم که باعث شد میل جنسیم به شدت کم بشه الان بیش از یه ساله استفاده نمیکنم ولی باز مشکل بی میلی جنسی ونعوظ دارم وهنگام رابطه به شدت استرس دارم لطفا مرا راهنمایی کنیدباتشکر
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      بی میلی و کم توانی جنسی علل متعددی دارد که بخشی جسمی و بخشی از آن عوامل فکری و روانی است. از علل جسمی می توان به اختلالات هورمونی و اختلالات عروق و اعصاب مربوط به آلت تناسلی اشاره کرد. بیماری هایی نظیر دیابت، فشار خون بالا، بالا بودن چربی خون و اختلالات عصبی در ناحیه کمر و داروها بویژه برخی از داروهای فشار خون و داروهای اعصاب و روان، رژیم های ناسالم مخصوصا رژیم پرچربی، سیگار، مواد مخدر و روانگردان، عدم تحرک و ورزش منظم، استرس و فشارهای روانی و عدم رضایت مندی از زندگی و شرایط موجود، بالا بودن ساعات کار و کم بودن زمان لازم برای استراحت و در کنار خانواده بودن همه بخشی از علل کم میلی و کم توانی جنسی است. لذا در ابتدا نیاز به معاینه و انجام تست های لازم توسط ارولوژیست هست. در صورت طبیعیی بودن ارزیابی های لازم توسط متخصص ارولوژی توصیه می شود برای مشاوره به روانشناسی که در زمینه روابط جنسی فعالیت می کند مراجعه کنید. یادتان باشد در خیلی از موارد کلید درمان در دستان خودتان هست و با تغییر سبک و شیوه ی زندگی می توانید فعالیت جنسی مطلوب و رضایت بخشی را داشته باشید. در آخر اگر بیماری قلبی یا فشار خون کنترل نشده ندارید گاهی هم می توانید از قرص های کمکی مثل سیلدنافیل ۵۰ میلی گرمی یکساعت قبل از رابطه استفاده کنید. از شایع ترین عوارض احتمالی این قرص سردرد، گرفتگی بینی و تاری دید می باشد و مصرف همزمان آن با برخی از داروهای قلبی ممنوع می باشد.

  • تصویر کاربر هاجر دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 1198 مشاهده پرسش
    سلام.وقتتون بخیر
    من خرداد ماه سال97 حدود1ماه نامزد داشتم که این ماه دیدم که نامزدم زگیل بالای تنه ی الت تناسلیشون دارن.حدود2تا3تا چسبیده به هم بودن شایدم1زگیل که اندازه اون حدود5میلی متر بود و 2بار رابطه جنسی مقعدی داشتیم و باکره هستم و از جلو رابطه نداشتم و بخاطر یک سری مسائل نامزدیمو بهم زدم با ایشون و بعد از حدود6_7ماه وقتی در حال اصلاح با ژیلت بودم متوجه شدم برامدگی اطراف مقعدم بوده که بریدمش و خونریزی پیش اومد و متوجه شدم که اطراف مقعدم زگیل زدم و تا زمان فریز کردن اولیه ی زگیل ها تعداد اون ها به8تا رسید که فریزشون کردم پیش1متخصص زنان مجرب و بهم قرص بروملین2500 آناهیل دادن و گفتن روزی1بار مصرف کنم و پماد آئروتکس3درصد که گفتن در شبانه روز2بار بزنم روی منطقه زگیل های فریز شده .که الان 12 روز از فریز کردن میگذره که از فردای روز فریز حالت کبودی و رنگ بنفش و... حالت خون مردگی زیر پوستی دیدم اطراف زگیلام و بعدش انگار لایه رویی زگیل ها کنده میشد و کمی خون از زگیل های فریز شده میومد و موقع فریز و بعدش هم درد داشتم و طی این چند روز سوزش داشتم.وقتی پماد رو روی زگیل هام میزدم کمی از اون بخاطر حرکت لباس زیرم به لبه های آلت تناسلیم برخورد میکرد و سوزش داشتم در قسمت لبه های بیرونی که الان دانه هایی توی این لبه های بیرونی میبینم که نمیدونم زگیل هست یا به علت خشکی ناشی از پماده.ممکنه که زگیل باشه؟آیا ممکنه که داخل مقعدم زگیل داشته باشم؟چطوری میشه متوجه این قضیه شد و چگونه میشه زگیل داخل مقعد رو درمان کرد؟ممکنه اگر ازدواج کردم به همسرم منتقل بشه؟امکان درمان کاملش هست؟ممکنه بعدا دوباره زگیل ها برگردند؟اگر دیگه رابطه جنسی با کسی نداشته باشم چطور؟برمیگردن زگیل ها؟
    اصلاح موهای زائد اون منطقه رو چطوری میشه انجام داد که خطر و دردی نداشته باشه؟با موم میشه اصلاح کرد؟با لیزر چطور؟
    با تشکر از وقتی که گذاشتید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      ممکنه که زگیل باشه؟..............................بدون معاینه نظری نمی توانم بدهم

      آیا ممکنه که داخل مقعدم زگیل داشته باشم؟....................بله

      چطوری میشه متوجه این قضیه شد و چگونه میشه زگیل داخل مقعد رو درمان کرد؟......................در اتقا عمل زیر بیهوشی و معاینه ی داخل

      ممکنه اگر ازدواج کردم به همسرم منتقل بشه؟...................................بله

      امکان درمان کاملش هست؟................................بله

      ممکنه بعدا دوباره زگیل ها برگردند؟.........................غالبا خوب می شوند

      اگر دیگه رابطه جنسی با کسی نداشته باشم چطور؟برمیگردن زگیل ها؟........................غالبا خیر
      اصلاح موهای زائد اون منطقه رو چطوری میشه انجام داد که خطر و دردی نداشته باشه؟با موم میشه اصلاح کرد؟با لیزر چطور؟................با ماشین اصلاح سر یا لیزر

  • تصویر کاربر صنم دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 297 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید...من دختر19ساله هستم که دوساله ازدواج کردم و حدود 8ماهه که دچار خود ارضایی شدیدی شدم و هر چقدر میخوام ترک کنم نمیتونم خیلی می ترسم
    عوارض جسمانی داره؟
    آیا باعث بچه دار نشدن میشه؟
    احساس میکنم خیلی به مثانه فشار میاد
    ایا باعث سیاهی دور چشم میشه؟
    خیلی نگرانم لطفا کمک کنید
    ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام

      عوارض جسمانی داره؟.......................خیر
      آیا باعث بچه دار نشدن میشه؟............................خیر
      احساس میکنم خیلی به مثانه فشار میاد ایا باعث سیاهی دور چشم میشه؟...............خیر

  • تصویر کاربر تنها دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 156 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر من 16سال سن دارم و طول آلتم ۱۲سانتی متر است آیا این نرمال است و امکان افزایش طول آن هست
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۱۵ بهمن ۹۷( 6 سال پیش)

      سلام آقای دکتر من 16سال سن دارم و طول آلتم ۱۲سانتی متر است آیا این نرمال است؟.......................بله

      و امکان افزایش طول آن هست...................تا پایان 17 سالگی شاید کمی بیشتر رشد کند

  • تصویر کاربر نسرین یکشنبه ۱۴ بهمن ۹۷( 6 سال پیش) تعداد بازدید: 161 مشاهده پرسش
    با سلام آقای دکتر من چند ماه پیش همسرم یه دونه گوشتی بالای آلت تناسلی شون بود که گفتن زگیله باید برداشته بشه،دکتر پوست با یه دستگاه نگاه کرده بود گفته بود روی آلتم هم تعداد زیادی زگیل بود که زیر پوست بود همه اونها رو سوزونده بود و دارو و درمان شد،منم پاپ اسمیر دادم گفتن خدا رو شکر رحم درگیر نشده،من بنا به احتیاط آمپول گارداسیل رو زدم الان بعد یک ماه فقط دوبار رابطه داشتیم ولی من خیلی استرس دارم که نکنه خدای نکرده من این ویروس و بگیرم.تو رو خدا راهنمایی کنید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۴ بهمن ۹۷( 6 سال پیش)
      سلام
      توصیه هایی که برای کنترل زگیل تناسلی و کاهش میزان عود و در بعضا ریشه کنی آن می شود:
      • عدم اصلاح موهای ناحیه تناسلی با تیغ وترجیحا استفاده از ماشین های اصلاح سر با شماره نه چندان پائین
      • نخاراندن ناحیه تناسلی
      • عدم خشک کردن ناحیه تناسلی با حوله بصورت مالشی
      • عدم استفاده از لیف در ناحیه تناسلی
      • کم کردن دفعات نزدیکی در صورت ابتلای همزمان شریک جنسی
      • قطع رابطه جنسی غیر ایمن
      • استفاده از کاندوم
      • چکاپ دوره ای توسط خود فرد و نیز پزشک با درشت نمایی مناسب
      • درمان سریع هر ضایعه جدید ترجیحا با روش های سریع الاثرتر مثل لیزر
      • تقویت سیستم ایمنی از طریق:
      o عدم استفاده از دخانیات و الکل
      o استفاده از سبزیجات و میوه جات تازه بویژه سیر تازه
      o استفاده از مکمل ها و آنتی اکسیدان ها
      o ورزش
درحال دریافت اطلاعات
  • تصویر کاربر میرعلی شنبه ۳ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 449 مشاهده پرسش
    با عرض سلام خدمت آقای دکتر بنده در مورخه 92/10/23 بعد از انجام سونو متوجه شدم که در قسمت حالب کلیه سمت چپ یک سنگ 13 میلی متری دارم پیش سه تا از دکترهای شهرمان رفتم گفتند باید سنگ شکن بشه سنگ شکن کردم ولی سنگ نشکست گفتن چون سنگ توی حالب بوده نشکسته ومجبور شدم tul کنم و دکتر یک سوند بین کلیه و مثانه ام قرار داد بعد از ده روز دوباره سنگ شکن کردم این بار سنگ شکست سه تکه از سنگها به اندازه 4 تا6 میلی متر پرتاب شدن داخل کالیس تحتانی و بقیه خرد شده و دور سوند باقی ماندند ولی بعداز دو هفته هنوز هم دفع نشده اند یک دکتر می گوید بودن سوند باعث گشادی حالب و در نتیجه دفع سنگهای خرد شده می شود و یک دکتر دیگر می گوید برای اینکه سنگها دفع شود باید سوند را بیرون بیاوری تا همزمان سنگها هم دفع شوند سوال من این است که حرف کدام دکتر را بپذیرم و انجام دهم دوم اینکه برای دفع سنگهایی که داخل کالیس تحتانی می باشد چکار کنم . متشکرم
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری شنبه ۳ اسفند ۹۲( 1 دهه پیش)
      سلام
      به نوعی هر دو حرف صحیح هست از طرفی ماندن سوند حالب را گشاد می کند و از طرفی گاه مانع دفع سنگ می شود ولی با خارج کردن سوند بعد از مدتی که حالب گشاد شده است سنگ ها معمولا دفع می شود
درحال دریافت اطلاعات
مقالات مرتبط

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

021-91301782

نوبت دهی اینترنتی