تنگی مجرای ادرار زمانی رخ می دهد که بخشی از مجرای ادرار باریک شده باشد. معمولاً هر نقطه ای از مجرای ادرار می تواند دچار این مشکل شود و مقداری بافت اسکار موجب گرفتگی آن می شود. طول تنگی می تواند کمتر از ۱ سانتی متر باشد یا تمام مجرای ادرار را درگیر کرده باشد. تنگی مجرای ادرار هم در مردان و هم در زنان به ندرت اتفاق می افتد.
علائم تنگی مجرای ادرار
ممکن است در ابتدا علائم خاصی وجود نداشته باشد. گرچه، علائم زیر ممکن است اتفاق بیفتند که با مرور زمان بدتر می شوند:
- کاهش جریان ادرار، اولین نشانه ی معمول است. زور زدن برای دفع ادرار رایج است، اما به ندرت انسداد کامل جریان ادرار اتفاق می افتد.
- پاشیده شدن و یا دو شاخه شدن ادرار
- چکه کردن ادرار مدتی بعد از رفتن به توالت برای دفع ادرار
- تکرر ادرار (نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول)
- عفونت های ادراری
- کم فشاری ادرار
- درد به هنگام دفع ادرار
علل تنگی مجرای ادرار
آسیب به مجرای ادراری می تواند موجب ایجاد زخم و تنگی مجرای ادرار شود. مسائل مختلفی می توانند به مجرای ادراری آسیب برسانند. برای مثال، آسیب مجرای ادراری ممکن است در طول آزمایشات پزشکی، پرتودرمانی و یا سقوط با دوچرخه اتفاق بیفتد. عفونت مجرای ادراری، دیگر علت تنگی مجرای ادرار می تواند باشد. برای مثال:
- عفونت های مقاربتی مانند گنوره آ یا کلامیدیا
- عفونت به عنوان یکی از عوارض استفاده طولانی مدت از سوند برای تخلیه ادرار
- عفونت ممکن است موجب التهاب در بافت های اطراف مجرای ادراری شود.
این عفونت ها معمولاً با درمان رفع می شوند اما ممکن است در محل التهاب مقداری بافت اسکار به جا بگذارند که موجب تنگی مجرای ادرار می شود. باید توجه داشته باشید که اکثر عفونت های ادراری موجب تنگی مجرای ادرار نمی شوند. تنگی فقط یکی از عوارض احتمالی عفونت ادراری می باشد. همچنین برخی از نوزادان با تنگی مجرای ادرار متولد می شوند. در موارد نادر نیز، سرطان مجرای ادرار می تواند موجب تنگی مجرای ادرار شود.
آیا تنگی مجرای ادرار خطرناک است؟
در رابطه با عوارض تنگی مجرای ادرار باید گفت که در این شرایط، به فشار بیشتری از ناحیه ی عضله مثانه نیاز است تا ادرار را از محل تنگی دفع کند. ممکن است زمانی که به توالت می روید، تمام ادرار مثانه تخلیه نشود. مقداری از ادرار ممکن است در مثانه باقی بماند. این ادرار باقی مانده در مثانه به احتمال زیاد موجب عفونت می شود و شما را در معرض عفونت های مثانه، پروستات و کلیه قرار می دهد.
از دیگر خطرات تنگی مجرای ادرار باید به آبسه اشاره کرد. در بالای محل تنگی ممکن است آبسه تشکیل شود و موجب آسیب بیشتر به مجرای ادراری و بافت های پایین مثانه شود. همچنین سرطان مجرای ادرار یکی از عوارض بسیار نادر تنگی مجرای ادرار در طولانی مدت می باشد.
آیا به آزمایش خاصی نیاز است؟
- اگر بیمار مشکوک به تنگی مجرای ادرار باشد، معمولاً برای تعیین میزان جریان ادرار آزمایش هایی توصیه می شوند. این آزمایشات شامل اندازه گیری میزان دفع ادرار در هر ثانیه می باشد. اگر شما دچار تنگی مجرای ادرار باشید. میزان جریان ادرار تا حد زیادی کاهش پیدا می کند.
- ممکن است به بررسی مجرای ادرار با استفاده از یک دوربین مخصوص به نام سیستوسکوپ نیاز باشد.
- ممکن است تصویر اشعه ی ایکس در حین دفع ادرار گرفته شود تا محل و شدت تنگی را مشخص کند.
درمان تنگی مجرای ادرار
درمان تنگی مجرای ادراری معمولاً برای بهبود میزان جریان ادرار توصیه می شود تا علائم تسکین پیدا کنند و از عوارض احتمالی پیشگیری شود. یک جراح متخصص به نام اورولوژیست می تواند این مشکل را درمان کند. گزینه های درمانی شامل موارد زیر می شوند. روش درمانی توصیه شده توسط متخصص شما به عوامل مانند محل، طول تنگی و همچنین سن و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.
اتساع یا باز کردن تنگی مجرای ادراری
این روش معمولاً شامل عبور دادن یک میله پلاستیکی در مجرای ادراری است. این رویکرد ممکن است تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شود. این میله که ضخامت آن افزایش پیدا می کند، به آرامی وارد مجرای ادراری می شود تا به تدریج محل تنگی را باز کند. هدف از این روش، باز کردن ناحیه باریک شده بدون ایجاد زخم اضافه است. گرچه، معمولاً زمانی که علائم مجدداً رخ می دهند، این رویکرد باید تکرار شود. به طور کلی، هرچه تنگی مجرای ادرار کوتاهتر باشد، احتمال درمان با این روش بیشتر خواهد بود. این روش نسبتاً آسان است و بنابراین اولین روشی است که امتحان می شود.
اورتروتومی
در این عمل، لوله ای نازک با دوربین متصل به آن وارد مجرای ادراری می شود تا محل دقیق تنگی مجرای ادراری را شناسایی کند. سپس یک چاقوی ریز از این لوله عبور داده می شود تا نقطه ی تنگی را بُرش دهد. این کار محل باریک شده ی مجرا را پهن تر می کند. با این روش، علائم شما بهبود پیدا می کنند. حدود نیمی از افراد با این روش به خوبی درمان می شوند. گرچه، در روش اورترومی مانند روش گشاد کردن تنگی مجرا، دوباره ممکن است مجرای ادراری دچار تنگی شود و در برخی موارد نیاز به تکرار مجدد داشته باشد. به طور کلی هرچه تنگی مجرای ادرار کوتاهتر باشد، شانس درمان با این روش بیشتر خواهد بود.
جراحی
در صورتی که روش های بالا تأثیری نداشته باشند، یک جراحی اصلاحی به نام اورتروپلاستی انجام می شود. تکنیک های مختلفی برای این کار استفاده می شوند. برای مثال، یک تنگی کوتاه را می توان برید و دو انتهای مجرای ادراری سالم را به یکدیگر بخیه زد. اگر تنگی طولانی تر باشد، سپس نوعی جراحی شبیه به پیوند پوست در داخل پوشش مجرای ادراری انجام می شود.
بافت پیوندی معمولاً از داخل گونه استفاده می شود و نقطه ی جدیدی را در مجرای ادراری تشکیل می دهد. متخصص به شما توضیح خواهد داد که کدام روش احتمال موفقیت بیشتری دارد و کدام یک برای طول و محل تنگی مجرای ادرار شما مناسب تر است. به طور کلی، این عمل ها در درمان علائم تنگی مجرای ادراری میزان موفقیت بالایی دارند.
آنتی بیوتیک ها
ممکن است برای پیشگیری از عفونت، یک دوره طولانی مصرف آنتی بیوتیک توصیه شود تا زمانی که تنگی مجرای ادرار رفع شود.
